Mihemed Salih Îbrahîm Cum'a, ku wekî (Doktor Mihemed Salih Cum'a), tê naskirin, di sala 1953'an de endamê Desteya Damezrîner a Komeleya Xwendekarên Kurd li Qamişlo, Rojavayê Kurdistanê (Sûriyeyê) bûye. Di sala 1966'an de tevlî rêxistinên Partiya Dêmokrat a Kurdistanê (PDK) ya Iraqê li Ewropayê bûye. Di sala 1979'an de ji aliyê nûnerên Kongreya Nehemîn ve wek endamê Komîteya Navendî ya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê hate hilbijartin. Di sala 1979'an de, di yekemîn civîna Komîteya Navendî ya Partiya Demokrat a Kurdistanê de, wek endamê Polîtburoya PDKê hate hilbijartin.
Jiyanname
Mihemed Salih Îbrahîm Cum'a, ku wekî (Doktor Mihemed Salih Cum'a) tê nasîn, di sala 1937'an de li gundê Kistek ê parêzgeha Qamişlo li Rojavayê Kurdistanê ji dayik bûye. Di sala 1959'an de li Beşa Felsefeyê ya Zanîngeha Şamê hatiye qebûlkirin, lê piştî demek kurt dev ji xwendinê berda û berê xwe da Almanyayê. Di sala 1960'an de li Zanîngeha Munîhê li Beşa Aboriyê hatiye qebûlkirin. Di 27'ê Tebaxa 1960'an de, di dema vegera ji Kongreya Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê (K.S.S.E) de rastî qezayeke otomobîlê hat û bi giranî birîndar bû. Di sala 1963'an de Bekaloryaya Zanistên Navdewletî ji Zanîngeha Munîhê li Komara Federal a Almanyayê wergirt. Di sala 1967'an de Mastera Aboriya Siyasî ji Zanîngeha Karl Horst li Komara Dêmokratîk a Almanyayê wergirt. Di sala 1972'an de Doktoraya Aboriyê ji Zanîngeha Karl Horst li Komara Dêmokratîk a Almanyayê wergirt. Di navbera salên (1972-1975) de li Zanîngeha Humboldt li bajarê Berlînê mamostetî kir. Di sala 1993'an de wek mamostayê zanîngehê xanenişîn bûye. Ew şehrezayê zimanên Kurdî, Erebî, Suryanî, Rûsî, Almanî, Îngilîzî û Farsî ye.
Xebatname
Di sala 1953'an de endamê Desteya Damezrîner a Komeleya Xwendekarên Kurd li Qamişlo, Sûriyeyê bû. Di sala 1957'an de bû endamê Partiya Demokrat a Kurd ku berê bi navê (Partiya Dêmokrat a Kurdistanê) dihat nasîn. Di sala 1960'an de tevlî rêxistinên Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê bû. Di navbera 22 û 26'ê Tebaxa 1960'an de, ew nûnerê Kongreya Pêncemîn a Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê li bajarê Berlîna Rojava bû. Ew endamê Partiya Demokrat a Kurdistanê li Ewropayê û berpirsê têkiliyên di navbera Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Sûriye û Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Iraqê de bû. Di navbera salên (1960-1964) de endamê Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê (K.S.S.E) bû. Di navbera 9 û 15'ê Tebaxa 1963'an de, ew nûnerê Kongreya Heştemîn a Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê li bajarê Munîhê yê Almanyayê bû û wek endamê Desteya Nivîskarên Kovara Hawarî Welat, organa Komeleyê, hate destnîşankirin. Di navbera 26 û 30'ê Tebaxa 1966'an de, beşdarî Kongreya Yazdehemîn a Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê (K.S.S.E) li bajarê Berlîna Rojava bû. Di sala 1968'an de endamê sekreteriya Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê û nûnerê Partiya Dêmokrat a Kurdistanê li vê komeleyê bû. Di sala 1966'an de berpirsê rêxistinên Partiya Dêmokrat a Kurdistanê li Ewropayê bû. Di sala 1970'an de serokê şanda Komeleya Xwendekarên Kurdistanê li Kongreya Heştemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Di sala 1970'an de nûnerê Kongreya Heştemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Di navbera 16 û 20'ê Sibata 1972'an de, beşdarî Kongreya Panzdehemîn a Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê (K.S.S.E) li bajarê Bûkharestê yê Komara Romanyayê bû. Di sala 1975'an de di Kongreya Berlînê ya Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê de wek endamê Polîtburoya Sekreteriyê hate hilbijartin.
Di sala 1979'an de endamê Komîteya Çavdêriyê ya Kongreya nehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Di sala 1979'an de ji aliyê nûnerên kongreyê ve wek endamê Komîteya Navendî ya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê ya Kongreya Nehemîn hate hilbijartin. Di sala 1979'an de, di yekemîn civîna Komîteya Navendî ya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê de, wek endamê Polîtburoya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê hate hilbijartin. Di 15'ê Nîsana 1979'an de, wek şanda Partiya Dêmokrat a Kurdistanê serdana Dr. Ebdulrehman Qasimlo kir. Di 25'ê Mijdara 1979'an de, endamê şanda Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû bi mebesta serdana bajarê Mehabadê ji bo xurtkirina têkiliyên di navbera Partiya Demokrat a Kurdistanê û Partiya Dêmokrat a Kurdistana Îranê de. Di sala 1979'an de mamostayê Xûla Rajan Peymangeha(Enstîtuya) Perwerdehiya Kadroyan bû. Ji 1'ê Nîsana 1981'ê heta 7'ê Tîrmeha 1981'ê mamostayê dersa Aboriya Siyasî ya Xûla Heftemîn a Enstîtuya Kadroyan a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê li gundê Rajan ê Rojhilatê Kurdistanê bû. Heta sala 1982'an berpirsê Komîteya Çavdêriyê ya şandina hêzên Pêşmerge bo Başûrê Kurdistanê bû.
Di sala 1989'an de endamê Komîteya Çavdêriyê ya Kongreya dehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Di sala 1989'an de di Kongreya dehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê de wek endamê Komîteya Navendî ya Partiyê û endamê Polîtburo hate hilbijartin. Di 13'ê Çileya Paşîn a 1990'an de wek endamê Komîteya Peywendiyên Ewropayê hate destnîşankirin. Di dawiya Tîrmeha 1990'an de, bi nûnertiya Serok Mesûd Barzanî, beşdarî Kongreya Kurdên Yekîtiya Sovyetê bû ku ji aliyê Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê ve li bajarê Moskow hatibû organîzekirin. Di sala 1993'an de endamê Komîteya Çavdêriyê ya Kongreya dehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Yekgirtî bû. Di 22'ê Tebaxa 1993'an de, bi hilbijartina nûnerên kongreyê, bû endamê Desteya Navendî ya Çavdêrî û Vekolînê ya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Yekgirtî ya Kongreya Yazdehemîn.
Di 16'ê Tebaxa 1996'an de, ji ber xizmetên wî yên di Şoreşa Gulanê û Serhildana Başûrê Kurdistanê de, di 50 saliya salvegera(Yûbîla Zêrîn) a Partiyê de, ji aliyê Serok Mesûd Barzanî ve Madalyaya Barzanî ya Nemir pê hate bexşandin. Roja Şemiyê, 2'ê Mijdara 1996'an, wî gotarên xwe di rojnameya Xebat, organa Partiya Demokrat a Kurdistanê – Yekgirtî de belav kirin. Di sala 1996'an de wî gotarên xwe di kovara Dengê Jinê, organa Polîtburoya Sekreteriya Yekîtiya Jinên Kurdistanê de nivîsandin. Di sala 1997'an de endamê Komîteya Aştiyê ya di navbera Yekîtiya Nîştimanî ya Kurdistanê (YNK) û Partiya Dêmokrat a Kurdistanê (PDK) de bû. Di Sibata 1999'an de, ligel 40 kesayetiyên rewşenbîrên Kurd ên niştecîh ên Komara Almanyayê, bi boneya destpêkirina weşana televizyona cîhanî Kurdistan TV li bajarokê Pîrmamê, pîrozbahî li Serok Mesûd Barzanî kirin. Di sala 1999'an de endamê Komîteya Amadekar a Kongreya Dozdehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê û endamê Komîteya Çavdêriyê ya Kongreya Dozdehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Roja Şemî û Yekşemî, 12 û 13'ê Tebaxa 2000'an, ew ji serpereştyarên konferansên Komîteya Şeşemîn a Ewropayê li bajarê Frankfurtê (Komara Federal a Almanyayê) bû. Roja Yekşema, 22'ê Cotmeha 2000'an, wî gotarek di rojnameya Birayetî, organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê de nivîsî. Di sala 2010'an de nûnerê Kongreya sêzdehemîn a Partiya Dêmokrat a Kurdistanê bû. Di sala 2010'an de bû yek ji şêwirmendên Serok Mesûd Barzanî.
Berhemên Wî:
1 - Wergera Destûra Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê (K.S.S.E).
2 - Wergera Rêzikname û Bernameya Kongreya Pêncemîn a Partiya Demokrat a Kurdistanê di sala 1960'an de bi mebesta damezrandina Partiya Demokrat a Kurdistanê – Tirkiye.
3 - Barzanî û Tevgera Azadiya Kurd 1931-1958.
4 - Barzanî û Tevgera Azadiya Kurd 1958-1961.
5 - Kurteya Dîroka Kurd û Kurdistanê.
6 - Dîroka Dewlet û Mîrîtiyên Kurd di Serdema Îslamî de.
7 - Cîlda Duyem ji Kurteya Dîroka Kurd û Kurdistanê.
8 - Dîroka Kurdan û Rewşa wan a Niha.
9 - Ronîkirin û Dîtin.
10 - Kurdistana Tirkiyeyê di Navbera Her Du Şeran de.
11 - Stratejiya Siyasî û Leşkerî – Tevgera Niştimanî ya Kurd – Nirxandinek ji bo Dîrok û Niha, herwiha Yekî din ji bûna.
12 - Zanista Dîrokê li Ewropayê, Felsefeya wê, Şêwaza wê, Pêşketina wan.
13 - Ronîkirinên li ser Dîroka Kurdistanê û Dîrok-nivîsandina Rojhilatî.
14 - Tevgera Kurd di Serdema Nû û Niha de.
15 - Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê û Akademiya Zanistî ya Ermenistana Sovyetê di Sala 1987'an de.
16 - Niccolò Machiavelli.
17 - Peymana Civakî.
18 - Pêşketina Sosyalîst ji Utopyayê heta Zanistî.
19 - Rola Kar di Veguherandina Meymûnan de ji bo Mirov.
20 - Manîfestoya Partiya Komunîst.
21 - Derbarê Mafê Neteweyan di Diyarkirina Çarenûsa Xwe de.
22 - Sê Çavkanî û Sê Pêkhatiyên Marksîst-Lenînîst.
23 - Zînetiya Ziman di Nav Herêmên Kurdî de.
24 - Li ser Rêya Azadiya Kurdistanê: Çend Bîr û Bawerî li ser Hin Rûdanên Siyasî ji Sala 1956-1975.
25 - Li ser Tîrba (Gora) Şêro de.
26 - Sî Sal li ser Dîroka Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê.
27 - Şerefname (Şerefxanê Bidlîsî, Dihok, Sala 2006 Weşanxaneya Spîrêz, Çapxaneya Wezareta Perwerdeyê, Hewlêr, di Sala 2006'an de).
28 - Utopia (Thomas More) Çapxaneya Xanî - Dihok - Weşanxaneya Spîrêz, Sala 2008.
29 - Axaftinên li ser Dîroka Felsefeyê, Cîlda Yekem (Hegel) li ser "Selîk"ê, Sala 2011.
Çavkanî :
1 - Arşîva Desteya Ansîklopediya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê.
2 - Mihemed Salih Cum'a, Serdana Serok Barzanî bo Ewropayê û Pirsa Kurd, Rojnameya Birayetî, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Hejmar 3214, Hewlêr, Yekşem, 22 Cotmeha 2000 Z, r. 7.
3 - Harun Yilmaz, Daniel Müller û Îsmet Şerîf Wanlî, wergera Sîrwan Xisrowzade, Kurdistan Sor, berhevkirin û wergera Sîrwan Xisrowzade, (Tehran – Şîrazeya Kitêbên Me – 1399 H. Ş.), r. 103.
4 - Hilbijartina Endamên Komîteya Navendî ya Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Iraq, Kovara Gulan a Erebî, Saziya Gulan ji bo Çand û Ragihandinê, Hejmar 41, Sala Çarem, Hewlêr, 31 Cotmeha 1999 Z, r. 12.
5 - Siyamend, Bi boneya destpêkirina kanala "K.TV" Rewşenbîrên Kurd li Almanyayê Serok Barzanî pîroz dikin, Kovara Gulan, Saziya Gulan a Ragihandinê, Hejmar 33, Sala Sêyem, Hewlêr, Çapxaneya Wezareta Çandê, 25 Sibata 1999 Z, r.r. 110-111.
6 - Arif Roşdî, Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê di navbera salên 1956-1975, Rojnameya Hewlêr, Hejmar 3254, Hewlêr, Pêncşem, 30 Çileya Paşîn a 2020 Z, r. 6.
7 - Elî Cafer, Kurdên Penaber: Komeleya Xwendekarên Kurd li Ewropayê, Cîlda Yekem, Çapa Duyem, (Stembol – Dara Xanî – 2019 Z), r. 77, 97, 125, 183, 186, 325, 340.
8 - Zahir Rojbeyanî, Hevdîtina Birayetî û Doktor Mihemed Salih Cum'a, Rojnameya Birayetî, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Hejmar 1630, Hewlêr, Duşem, 26 Nîsana 1993 Z, r. 5.
9 - Hilbijartina Desteya Serokatiya Kongreyê ku (3) jin û Komîteya Pesendkirinê di nav de ne, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê ya Yekgirtî, Hejmar 945, Hewlêr, Înî, 8 Cotmeha 1999 Z, r. 1.
10 - Bekir Berzenceyî, Kesayetiyên Navdar ên Kurd, Cîlda Heftdehem, (Beyrût – Navenda Rewşenbîrî ya Lubnanî ji bo Çap, Weşan, Werger û Belavkirinê – 2012 Z), r. 234.
11 - Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Serok, Hejmar 10, 13 Çileya Paşîn a 1990 Z, r. 4.
12 - Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Polîtburo, Ji bo / Komîteya Çavdêriya Tevgera Hêzên Me bo nav axa Iraqê, Tekoşer, Hejmar 4061, 21 Hezîrana 1982 Z, r. 1.
13 - Cihê Jinê di nava Civaka Kurdistanê de, Şîrîn Amêdî, Rola Dayikê di Rêberiya Zarokan û Cezakirina wan de, Kovara Dengê Jinê, Organa Polîtburoya Sekreteriya Yekîtiya Jinên Kurdistanê, Hejmar 11, Hewlêr, Çapxaneya Wezareta Çandê, 11 Çileya Yekem a 1996 Z, r.r. 11-12.
14 - Hamîd Gewherî, Madalyaya Barzanî: Xelata Rêzgirtinê ya Herî Bilind, Cîlda Yekem, (Hewlêr – Dezgeha Xêrxwazî ya Barzanî – Çapxaneya Hecî Haşim – 2015 Z), r.r. 102-104.
15 - Hebîb Mihemed Kerîm, Dîroka Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Iraq (di qonaxên sereke de) 1946-1993, (Dihok – Çapxaneya Xebat – 1998 Z), r.r. 159, 174, 182.
16 - Dîroka Xûlên Kadroyan ên Partiyê, Ji Çiya ber bi Bajar, (Hewlêr – Navenda Lêkolîn û Nirxandinê û Akademiya Partiyê – Çapxaneya Rojhilat – 2019 Z), r. 60.
17 - Fatîh Resûl, Çend Rûpel ji Dîroka Xebata Gelê me yê Kurd, Cîlda Yekem, (Swêd – Çapxaneya Helebceyê – 1979 Z), r. 266.
18 - Şaxê Ewropayê Konferansa xwe bi Serkeftinê bi Dawî Dike, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Hejmar 989, Hewlêr, Înî, 18 Tebaxa 2000 Z, r. 2.
19 - Kerîm Qadir, Panoramaya Kongreyên Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Rojnameya Birayetî, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê – Yekgirtî, Hejmar 2940, Hewlêr, Pêncşem, 7 Cotmeha 1999 Z, r. 3.
20 - Komîteya Amadekar a Kongreya 12an Qonaxa Yekem a Bernameya Xwe Temam Dike, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê ya Yekgirtî, Hejmar 928, Înî, 11 Hezîrana 1999 Z, r. 1.
21 - Di çarçoveya Pîrozbahiyên 50 saliya salvegera (Yûbîla Zêrîn) de, Serok Mesûd Barzanî Madalyaya Barzanî li Tekoşer û Dayikên Şehîdan belav dike, Kovara Gulan, Hejmar 84, Hewlêr, 1 Îlona 1996 Z, r. 9.
22 - Mihemed Salih Cum'a, Rastiya Siyasî ya Niha ya Kurdistanê, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê ya Yekgirtî, Hejmar 801, Şemî, 2 Mijdara 1996 Z, r. 3.
23 - Endamên Komîteya Amadekar a Kongreya (12) Kî Ne, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê ya Yekgirtî, Hejmar 934, Hewlêr, Înî, 23 Tîrmeha 1999 Z, r. 3.
24 - Kongre Desteya Bilind a Kontrol û Lêkolînê Hilbijart, Rojnameya Xebat, Organa Partiya Dêmokrat a Kurdistanê, Hejmar 689, Çarşem, 25 Tebaxa 1993 Z, r. 3.
