Bernard Kouşner

Bernard Kouşner, siyasetmedar, dîplomat û pizîşkê pîspor yê Fransî, di sala 1939 li bajarê Komûn ya Başûrê Rojhilatê welatê Fransa ji dayik bûye. Damezrênerê her du rêxistinên Pizîşkên Bêsînor û Pizîşkên Cîhanî ye, Endamê Parlemena Fransa, Endamê Parlemenê Yekîtiya Ewrupa, Wezîrê Tendirustî, Wezîrê Derveyê Yekîtiya Ewrupa bûye. Li 15 ê Adara 2013 ji aliyê Serok Mesûd Barzanî ve medalya Barzaniyê wergirt.


Li destpêka temena ciwaniyê de çûye nav rêzên Partiya Komunîstê Fransa. Di sala 1964 li temenê 25 salî de çûye Kuba û hevdîtineke bi Fîdel Castro re encam daye. Di sala 1966 bi tawanaî hewldana ji bo rakirina Sekreterê Partiya Komunîstê Fransa ji wê partiyê hatiye derxistin. Di sala 1968 bûye endamê rêxistina Xaça Sor ya Navdewletî û dema şerê navxweyiyê Nîjerya, bi Xaça Sor ve çûye Biyafra.

 

Di sala 1971 bi ezmûn wergirtina li Xaça Sora Navdewletî, rêxistina Pizîşkên Bêsinor damezrandiye û di dema şerên navxweyiyan alîkariya birîndarên şer û wan nexweşan daye ku navçeyên wan ji aliyê hikûmetan ve hatiye dorpêç kirin. Paşê ji ber sedema hizirkirin û fikrên cûda bi Serokê Rêxistina Pizîşkên Bêsînor re, rêxistinê bi cîh hiştiye.

 

Di sala 1980 rêxistineke dinê ji bo heman mebestê bi navê rêxistinên Pizîşkên Cîhanî (Médecins du Monde) damezrandiye. Di sala 1980 li şerê navxweya Lubnanê da dema wargeha penaberan li Rojhilatê Beyrutê li dorpêçê de bû, ji nêzîk ve hevkariya Şîeyan û Îmam Musa Sedir dikir. Di sala 1983 bi grupek ve gihîşt navçeya Alane ya li navbera tixûbê Rojhilat û Başûrê Kurdistanê û ji bo demekê li nexweşxaneya Partiya Demokrata Kurdistanê ya Îranê de birîndar û nexweşên navçeyê çareser kiriye. Di sala 1986 dema şer û pevçûn li Başûrê Kurdistanê û li Biyafra û li Etyopiya û Sudanê li holê da bû, Dr Bernard Kouşner ji nêzîk ve bi hawara xelkê lêqewimiyê wan herêman ve çûye. Li Somal kîsên birincê digihand xelkê birçî û ji bo wan ji mirinê rizgar bike. Ew karên wî bûne sedema nasandina wî ya wekî kesayetiyekî xweşdiviyê cîhanî.

 

Di sala 1988 li serdema Serokayetiya François Mitterrand da li Fransa çûye rêza Partiya Sosyalîsta Fransa. Di sala (1992-1993) li Hikûmeta Sosyalîsta Fransî de Wezîrê Tendirustiyê bû. Di sala 1994 bi endamê Parlemena Ewrupa hate hilbijartin. Di sala 1997 wekî nûnerê welatê Fransa bi Endamê Parlemena Ewrupa hatiye hilbijartin. Heman salê piştî temambûna dema berpirsiyariya li Parlemena Ewrupa, dûbare bûye Wezîrê Tendirustiyê û heta sala 1999 li wê postê de maye.

 

Di sala 1990 heta 2001 li welatê Kosova Nûnerê Taybetî yê Serokê Rêxistina Neteweyên Yekgirtî bû. Di sala 2001 heta 2002 dûbare postê Wezîrê Tendirustiyê li welatê Fransa wergirtiye.

 

Di sala 2007 li hilbijartinên Fransa Bernard Kouşner, piştgîriyê li Marya Sêgolên Royal dijî Nîkola Sarkozî kir, Marya li hilbijartinê de li beranber Sarkozî serneket. Piştî pêkanîna hikûmetê, Bernard bûye Wezîrê Karubarê Derveyê Fransa, heta sala 2010 li wê postê de maye.

 

Dr Bernard Kouşner dostekî nêzîkî neteweyên bê dewletan û neteweyê Kurd e û li çendîn qonaxên dîrokî helwesta wî di derbarê wan pirsan de hebû ku peywendiya wan bi Kurdistaniyan ve hebû. Wekî mînak berî terorkirina Ebdulrehman Qasimlo, Bernard Kouşner plana terorkirinê ji aliyen Komara Îslamî ve destnîşan kiribû. Ji bo wê yekê jêre gotibû ku agahdarê xwe bê û pasevan bi xwe re bigerîne.

 

Her wiha piştî destpêkirina qonaxên Enfalê, rêxistina Pizîşkên Bêsînor karîn xwe bigihînin navçeyên azadkirî û hevkariya tendirustiyê ji bo Hêzên Pêşmerge dabîn bikin ku Serokê wê rêxistinê bi xwe Bernard Kouşner ê dostê kevnarê Kurd û Frederik Tissot bûn, bûne piştevan û hevkarê Kurdistanê.

 

Her wiha sala 1991 piştî koça mezina xelkê Başûrê Kurdistanê, Bernard Kouşner bi Dr Frederîk Tîssot re roleke bi bandor li dariştina biryara 688 ya Asayîşa Neteweyên Yekgirtî ya ji bo diyarkirina navçeya dijî firîna li Başûrê Kurdistanê de hebû.

 

Piştî proseya azadiya Iraqê peywendiyên dîblomasiyên di navbera Hikûmeta Herêma Kurdistanê û Hikûmeta Fransa çûye qonaxekî bi hêztir û li vir da jî Bernard Kouşner ku Wezîrê Derveyê Fransa bû, roleke mezin hebû. Di roja 1 ê hezîrana 2008 Nivîsîngeha Nûnerayetiya Fransa yê bi fermî li Hewlêra paytexta Herêma Kurdistanê vekirin. ji aliyê Serok Mesûd Barzanî û Nêçîrvan Barzanî Serokê Hikûmeta Herêma Kurdistanê ve hatin pêşwazî kirin.

 

Her wiha li ser vexwendina Bernard Kouşner li meha Gulana 2010 bi amadebûna 500 berpirsên çandî û siyasî û dezgehên ragihandina Fransa û şêwirmend û rawêjkaran, fîlma Pişîleyên Îranî li hola sînemaya Wezareta Derveya Fransa li Parîsê hate nîşandan.

 

Dr Bernard Kouşner wekî dîplomatkar û siyasetmedareke navdarê Fransa û cîhanê û hevsozê pirsa neteweya Kurd bûye. Li beramber wan xizmet û hewlên ji bo azadî û serbixweyî ya Kurdistanê li 15 ê Adara 2013 ji aliyê Serok Mesûd Barzanî ve medalya Barzanî wergirtiye.

 


Çavkanî:

1. Arşîva Desteya Însîklopediya Partiya Dêmokrata Kurdistanê.


Gotarên Têkildar

Yasîn Bêroxî

Yasîn Cewher Mamal, bi navê (Yasîn Bêroxî), hatiye nas kirin. Di sala 1925 li parêzgeha Hekarî ji dayik bûye. Di sala 1946 li Komara Dêmokratîka Kurdistanê de peywendiyê bi hêza Barzan re kiriye. Di sala 1961 bûye Pêşmergeyê şoreşa Eylûlê. Di 16 ê Tebaxa 1996 li 50 saliya salvegera damezrandina Partiya Dêmokrata Kurdistanê de, madalya Barzanî wergirtiye.

Agahiyên bêtir

Mistefa Amêdî

Mistefa Husên Mihemed, di sala 1939 li parêzgeha Dihokê ji dayik bûye. Di sala 1961 peywendiyê bi hêzên Pêşmergeyên şoreşa Eylûlê re kiriye. Şarezayî li bikaranîna bêtelê de hebû, ji ber wê yekê ew berpirsê Bêtelê hêza Behdînan bûye. li 16 ê tebaxa 1996 li 50 saliya salvegera damezrandina Partiya Dêmokrata Kurdistanê de, medalya Barzanî wergirtiye.

Agahiyên bêtir

Mihemed Zekî Hesen

Mihemed Zekî Hesen, di sala 1953 li gundê Biyê ya li devera Berêgarê ya ser bi qeza Amêdî ya parêzgeha Dihokê ji dayik bûye. Di sala 1974 peywendiyê bi Hêzên Pêşmergeyên şoreşa Eylûlê dike û li Hêza Helgurd de li cem Dilovan Salih Ebdulezîz bûye Pêşmerge. Di sala 1975 piştî şikesta şoreşa Eylûlê koçberî welatê Îranê bûye û pêşî çûye bajarê Nexede ya li Rojhilatê Kurdistanê û paşê jî li wargeha Cehrim hatiye nîştecîh kirin.

Agahiyên bêtir

Mihemed Selîm Ehmed Ebdulrehman Baclurî

Mihemed Selîm Ehmed Ebdulrehman Baclurî, di sala 1902 li gundê Baclurê ya li navçeya Zawîte ya ser bi parêzgeha Dihokê ji dayik bûye. Yek ji peyrewên Şêxên Barzanê bûye û beşdariya şoreşa yekema (1931-1932) Barzan de kiriye. Piştî şikesta şoreşê bi cengawerên Barzanî re çûye Bakûrê Kurdistanê û piştî demekê vegeriyaye gundê xwe.

Agahiyên bêtir

Keko Mela Elî

Keko Mela Elî Mêrgesorî di sala 1917 li qeza Mêrgesorê ya ser bi parêzgeha Hewlêrê ji dayik bûye. Li 12 Tişrîna Duyema sala 2000 li Mêrgesorê koça dawî kiriye û her li wir jî bi axê hatiye spartin.

Agahiyên bêtir