Ev pirtûk lêkolîneke dîrokî ye li ser nakokiya Sasanî-Bîzansî û bandorên wê yên li ser Kurdistana kevin di navbera salên (590-630 P.Z.) de, babetên wê di beş û bendan de hatîne rêzkirn ku ji pêşgotinek, barkolek, sê beş û pêvekan pêk tê. Di destpêka vê pirtûkê de kurtiyek dîrokî ya Împeratoriya Sasanî û Bîzansî heye.
Di beşa yekem a pirtûkê de behsa paşxaneya erdnîgarî û dîrokî ya Kurdistana kevin û nakokiyên di navbera Sasaniyan û Bîzansiyan de ji sala 224 piştî zayînê heta sala 590-an hatiye kirin û du beş têde cih digirin, li ser kurdan û navê Kurdistanê, herêm û bajarên herî girîng ên Kurdistana kevin wek herêma Medya, Azerbaycan (Media Îtropatîn), Mezopotamya Jorîn (Cezîre), Hediyab û Kurdok, herêmên din ên ku kurd lê dijîn wek Ermenistan, Faris û Ahwaz (Xuzistan), niştecihên din ên Kurdistana kevin wek Fars, Ereb, Ermenî û Rûm, pkhateyên olî yên weke Zerdeştî û Xirîstiyantî. Sedemên pevçûnan û girîngiya Kurdistanê di şerê Sasanî-Bîzansiyan de.
Di beşa duyemîn de behsa têkiliyên siyasî û nakokiyên leşkerî yên di navbera salên 590-621ê zayînê de ye û ji du beşan pêk tê, li ser heyama têkiliyên siyasî yên di navbera salên (590 – 602, P.Z.) yên wekî tevgera Bahram Çopîn û penaberiya Xosrew Perwêz ji bo Qeyserê Bîzansê Morîs, kampanyaya Bîzansiyan-Sasaniyan ji bo vegerandina Xosrew Perwêz bi ser textê desthilatê, serdema têkiliyên sîyasî ên di navbera salên 591-602 an de û pirsgirêkên navxweyî yên Bîzansê û nîşaneyên vejîna nakokiya Sasanî-Bîzansiyan. Vejandina şerê leşkerî di navbera 603-621 Z de, wek pevçûna Foqas- Perwêz (602-610 P.Z.), di nav van de kampanyayên Sasaniyan (603-610 P.Z.), kampanyaya li dijî Mezopotamya Jor û kampanyaya li dijî Ermenîstanê jî cih digire, Pevçûnên serdema Hêraklyos-perwêz (610-628 PZ), di nav wan de Şoreşa Herakleyî û Qeyser Hêraklyos û Pevçûnên (610-622 PZ) hene, Sedemên têkçûna Împaratoriya Bîzansê heta sala 622an.
Di beşa sêyem a vê pirtûkê de behsa qonaxa dawî ya şerê Sasanî-Bîzans û bandorên wê yên li ser Kurdistana kevin dike û ji du beşan pêk tê, li ser qonaxa dawî ya pevçûna di navbera 622-630 PZ de ye, wekî amadekarî û rêkxistinên Hêraklyos ji bo rûbirûbûna perwêz, kampanyayên Hêraklyos di navbera salên 622 - 625 PZ, çareseriya kêşeya Sasanî-Bîzansiyan li Kurdistanê, Hêraklyos û têkoşîna ji bo textê desthilata Sasaniyan. Bandorên nakokiya Sasanî-Bîzansiyan li ser Kurdistana kevin weke bandorên siyasî, olî û aborî.
Daxistin (PDF) Bi serhêl bixwînin