شه‌وكه‌ت شێخ یه‌زدین محه‌مه‌د نه‌بی، سیاسه‌تمه‌دار، ساڵی ١٩٩٣ له كۆنگره‌ی یازدهیهم به ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان ـ یه‌كگرتوو هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٩٣ ئه‌ندامی لێژنه‌ی هێنانه‌وه‌ی ته‌رمی سه‌رۆك مستەفا بارزانی و ئیدریس بارزانى له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان بۆ باشووری كوردستان بووه، له ٢٦ی ئه‌یلوولی ١٩٩٦ له كابینه‌ی سێیه‌م كراوه‌ته وه‌زیری دارایی و ئابووری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، له ١ی ته‌ممووزی ١٩٩٨ به وه‌زیری پیشه‌سازی و وزه به‌وه‌كاله‌ت ده‌ستنیشان كراوه، ساڵی ١٩٩٩ له کۆنگرەی دوازدەیەم به ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان هه‌ڵبژێردراوه، له ٢٠ی كانوونی یه‌كه‌می ١٩٩٩ له كابینه‌ی چواره‌م به وه‌زیری كاروباری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران له حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌ستنیشان كراوه.
ژیاننامه
شه‌وكه‌ت شێخ یه‌زدین محه‌مه‌د نه‌بی، ساڵی ١٩٥٤ له شاری تاشقه‌ندی پایته‌ختی كۆماری ئۆزبه‌كستان له دایكبووه، شێخ یه‌زدین محه‌مه‌د نه‌بی (١٩٢٥-١٩٩٩)ی باوكی، ساڵی ١٩٤٧ یه‌كێك بووه له هه‌ڤاڵانی مستەفا بارزانی (١٩٠٣ـ ١٩٧٩) له ڕێڕه‌وه مێژووییه‌كه به‌ره‌و یه‌كێتی سۆڤێتدا، دایكی له نه‌ته‌وه‌ی تاتاری نیمچه دورگه‌ی كریمه‌ی سه‌ر ده‌ریای ڕه‌شه و له جه‌نگی جیهانی دووه‌م به‌ر شاڵاوی جۆزێف ستالین كه‌وتوون و دوور ده‌خرێنه‌وه بۆ ئاسیای ناوه‌ڕاست، له ١٦ی نیسانی ١٩٥٩ به كه‌شتی گرۆزیا گه‌یشتووه‌ته‌وه به‌نده‌ری به‌سڕه له باشووری عێراق، له ١٨ی نیسانی ١٩٥٩ له هاوینه‌هه‌واری پیرمام له پارێزگای هه‌ولێر نیشته‌جێ كروان، ساڵانی (١٩٦١-١٩٦٣) له‌به‌ر ئه‌وه‌ی باوكی پێشمه‌رگه بووه له هه‌مان كاتیشیدا هاوكاری دارایی خێزانه‌كه‌ی كردووه له پاڵ كاری خوێندن له شاری هه‌ولێر دا ، له ١٢ی حوزه‌یرانی ١٩٦٣ تا ١٩ی ئه‌یلوولی ١٩٦٣ له‌گه‌ڵ نۆزده خێزانی بارزانییه‌كانی شاری هه‌ولێر له‌لایه‌ن (الحرس القومي)یه‌وه به‌ند كراوه، ساڵی ١٩٦٨ قۆناغی ناوه‌ندی ته‌واو كردووه، ساڵی ١٩٦٩ له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌یدا ڕووی كردووه‌ته ناوچه ئازادكراوه‌كانی شۆڕشی ئەیلوول له ده‌ڤه‌ری پشده‌ر سه‌ر به پارێزگای سلێمانی كه باوكی له‌وێ پێشمه‌رگه بووه، ساڵی ١٩٧٥ له‌دوای نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول وه‌ك په‌نابه‌ر ڕووی له شانشینی ئێران كردووه و له ئۆردگای ڕه‌به‌ت له رۆژهه‌ڵاتی كوردستان نیشته‌جێ بووه، ساڵی ١٩٩١ له‌دوای ڕاپه‌ڕینی باشووری كوردستان گه‌ڕاوه‌ته‌وه بۆ باشووری كوردستان، له كاره‌ساتی ١ی شوباتی ٢٠٠٤دا له باره‌گای لێژنه‌ی لقی دووی هه‌ولێر له كرده‌وه‌یه‌كی خۆكوژی گروپی تیرۆریستیی ئه‌لقاعیده‌دا شه‌هید بووه، شاره‌زای زمانی كوردی، توركی، فارسی و عه‌ره‌بی بووه.
خه‌باتنامه
شه‌وكه‌ت شێخ یه‌زدین محه‌مه‌د نه‌بی ساڵی ١٩٧٤ په‌یوه‌ندی به ڕیزه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌وه كردووه و له یه‌كه‌ی تۆپخانه‌ی هێزی كاوه وه‌ك فه‌رمانده خزمه‌تی كردووه و له‌گه‌ڵ یه‌كه‌كه‌ی به‌شداری له تۆپبارانكردنی ئه‌م مۆڵگانه‌ی سوپای عێراقی كردووه : له ١٤ تا ٢٧ی تشرینی دووه‌می ١٩٧٤ ئۆردوگای ژاراوه، ئۆردوگای سه‌نگه‌سه‌ر، ئۆردوگای هیزۆب، ئۆردوگای دوكان، ئۆردوگای تووه سووران، ئۆردوگای ڕانیه به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی هێرشی سوپای عێراق بۆ سه‌ر چیای ئاسۆس، كێوه‌ڕه‌ش، بنكه‌ی تۆپخانه له كانیه شینكه، دۆڵی شه‌هیدان له سنووری پارێزگای سلێمانی، ئۆردوگای كلكه‌كۆلین، ئۆردوگای بانه‌نۆك، ئۆردوگای هه‌ریر، ئۆردوگای باتاس، ئۆردوگای سیساوه، ئۆردوگای مامه جه‌لكه، چه‌په‌ره‌كانی چیای سه‌فین، چه‌په‌ره‌كانی شاخی شه‌كرۆك له سنووری پارێزگای هه‌ولێر، سه‌نگه‌ره‌كانی سه‌ر كێوه‌ڕه‌ش، چیای ئاسۆس، ئۆردوگای قه‌ڵادزێ، ساڵی ١٩٧٥ له‌دوای نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول وه‌ك په‌نابه‌ر ڕووی له شانشینی ئێران و له ئۆردگای ڕه‌به‌ت له شانشینی ئێران نیشته‌جێ بووه، ساڵی ١٩٧٥ وه‌ك خۆبه‌خش له لێژنه‌ی سه‌رپه‌رشتی په‌نابه‌ران كاری كردووه، ساڵی ١٩٧٩ نوێنه‌ری کۆنگرەی نۆیه‌می پارتی دیموكراتی كوردستان له ئوردوگای زێوه ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان بووه، له مانگی تشرینی دووه‌می ساڵی ١٩٧٩ به‌رپرسی قه‌ڵه‌می مه‌كته‌بی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان بووه.
ساڵی ١٩٨٠ ماڵی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئۆردوگای زێوه‌ی په‌نابه‌رانی باشووری كوردستان له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان به مه‌به‌ستی خه‌بات و كوردایه‌تی و ده‌بێته پێشمه‌رگه، ساڵی ١٩٨٠ كراوه‌ته به‌رپرسی دابینكردنی خۆراك، ته‌قه‌مه‌نی و ده‌رمان و پێداویستییه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه له بادینان، ساڵی ١٩٨٠ ئه‌ندامی به‌شی قه‌ڵه‌م بووه له مه‌كته‌بی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان، ساڵی ١٩٨٠ له به‌شی ڕاگه‌یاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان خزمه‌تی كردووه، له ١٦ی ته‌ممووزی ١٩٨٥ به ئه‌ندامی به‌شی دارایی و ئه‌ندامبه‌ش له به‌شی په‌یوه‌ندییه‌كان ده‌ستنیشان كراوه، ساڵی ١٩٨٦ به‌رپرسی به‌شی په‌یوه‌ندییه‌كانی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان بووه، له سه‌ره‌تای مانگی شوباتی ساڵی ١٩٨٨ ئه‌ندامی لێژنه‌ی دابه‌شكردنی موچه‌ی پێشمه‌رگه بووه، ساڵی ١٩٨٨ به‌ڕێوه‌به‌ری كارگێڕی هه‌نارده‌كردنی كه‌لوپه‌ل و شتومه‌ك بووه بۆ پێشمه‌رگه‌كانی داستانی خواكوڕك.
ساڵی ١٩٨٩ نوێنه‌ری كۆنگرەی دەیەمی پارتی دیموكراتی كوردستان له گوندی هیشماوه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان بووه، له ١٣ی كانوونی دووه‌می ١٩٩٠ به ئه‌ندامی لێژنه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ئێران و ئه‌ندامی لێژنه‌ی دارایی و به‌رپرسی تۆمار و خه‌رجی سه‌ركردایه‌تی ده‌ستنیشان كراوه، ساڵی ١٩٩٣ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی کۆنگرەی یازدهیهم به ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان ـ یه‌كگرتوو هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٩٣ ئه‌ندامی لێژنه‌ی هێنانه‌وه‌ی ته‌رمی سه‌رۆك مسته‌فا بارزانی و ئیدریس بارزانى له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان بۆ باشووری كوردستان بووه، ساڵی ١٩٩٣ به به‌رپرسی دووه‌می مه‌كته‌بی ناوه‌ندی دارایی پارتی دیموكراتی كوردستان ـ یه‌كگرتوو ده‌ستنیشانكراوه، له ١ی ته‌ممووزی ١٩٩٨ به وه‌زیری پیشه‌سازی و وزه به‌وه‌كاله‌ت ده‌ستنیشان كراوه، له ٢٩ی حوزه‌یرانی ١٩٩٩ به به‌رپرسی لێژنه‌ی لقی یه‌كی دهۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان ـ یه‌كگرتوو ده‌ستنیشان كراوه، له تشرینی یه‌كه‌می ساڵی ١٩٩٩ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی کۆنگرەی دوازدەیەم به ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان هه‌ڵبژێردراوه، له٢٠ی كانوونی یه‌كه‌می ١٩٩٩دا له ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانی كوردستان سوێندی یاسایی خوارد و به وه‌زیری كاروباری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران له‌كابینه‌ی چواره‌م ده‌ستنیشانكرا، له ڕۆژی سێ شه‌ممه ٧ی ئابی ٢٠٠١ وه‌ك وه‌زیری كاروباری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران له به‌رامبه‌ر سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی حكومه‌تی كوردستان سوێندی یاسایی خواردووه.
له به‌رهه‌مه‌كانی:
١.له مه‌هابادی خوێناوییه‌وه ... هه‌تا ئه‌وبه‌ری چۆمی ئاراس ١٩٩٩، وه‌رگێڕان، سێ به‌رهه‌می زمانی فارسییه به ناونیشانی (از مهاباد خونین تا كرانه‌های ارس خونین) له نووسینی نه‌جه‌فقولی پسیان، (قیام افسران خراسان) له نووسینی ئه‌بوحه‌سه‌ن ته‌فرشیان و (....) له نووسنی مورته‌زا زه‌ربه‌خت.
٢ .خێڵ و تایفه‌كانی عه‌شایه‌ری كوردی ئێران ـ ١٩٩٥، وه‌رگێڕان.
٣. بارزانی خۆی به ده‌ستی كه‌سه‌وه نادات ـ ١٩٩٧، وه‌رگێڕان.
.٤ یۆبیلی زێڕینی پێشمه‌رگه (ئه‌لبووم) ـ ١٩٩٦.
٥. له كوردستانی عێراقه‌وه هه‌تا لێواره‌كانی ئاراس ـ ١٩٩٦، وه‌رگێڕان.
سه‌رچاوه‌كان:
١. ئـه‌رشیفی ده‌سته‌ی ئینسكلۆپیدیای پارتی دیموكراتی كوردستان.
٢. پارتی دیموكراتی كوردستان، سه‌رۆك، بڕیار، ژماره ٥٠، ١٤ تشرینی دووه‌می ٢٠٠٢ز، ل ١.
٣. پارتی دیموكراتی كوردستان، سه‌رۆك، ژماره ١٠، ١٣ كانونی دووه‌می ١٩٩٠ز، ل ل ٤، ٦.
٤. پارتی دیموكراتی كوردستان، مه‌كته‌بی سیاسی، بڕیار، ژماره ١٢٠، ١٠ شوباتی ١٩٨٨ز، ل ١.
٥. پارتی دیموكراتی كوردستان، مه‌كته‌بی سیاسی، بۆ هه‌مو به‌شه‌كانی م.س ی تێكۆشه‌ر، ژماره ٦٧٧٥، ١٨ ته‌موزی ١٩٨٥ز، ل ١.
