ژیاننامه
مامۆستا هاشم حه‌سه‌ن ڕە‌شید حه‌سه‌ن ناسراو به مامۆستا هاشم ئاکرەیی و هاشم حاجی حه‌سه‌ن، ساڵی ١٩٢٦ له شاری ئاكرێی سه‌ر به پارێزگای موسڵ له‌دایك بووه، ساڵی ١٩٤٨ خانه‌ی مامۆستایانی سلێمانی ته‌واو كردووه، ساڵانی ١٩٥٤ ـ ١٩٥٨ به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه بووه، ساڵی ١٩٥٨ به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی یه‌كه‌می ئاكرێ بووه و پله‌ی به‌رز كراوه‌ته‌وه، ساڵی ١٩٥٩ وه‌ك مامۆستا دوور خراوهتهوه بۆ شاره‌دێی عه‌لی غه‌ربی له پارێزگای میسان (عه‌ماره) له باشووری عێراق، له سه‌ره‌تای ساڵی ١٩٦٠ له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی كۆماری عێراقه‌وه دوور خراوهتهوه بۆ پارێزگای عه‌ماره له باشووری عێراق، ساڵی ١٩٦٤ مامۆستا بووه له قوتابخانه‌ی ناوه‌ندی له گه‌ڵاڵه كه تاقه قوتابخانه‌ی ناوه‌ندی بووه له سنووری شۆڕشی ئەیلوولدا، لە ٥ی تشرینی یه‌كه‌می ١٩٩٠ له شاری به‌غدا كۆچی دوایی كردووه و له گۆڕستانی پیربان له شارۆچكه‌ی ئاكرێی سه‌ر به پارێزگای دهۆك ئه‌سپه‌رده‌ی خاك كراوه. شاره‌زای زمانه‌كانی كوردی، عه‌ره‌بی و ئینگلیزی بووه.
خه‌باتنامه
مامۆستا هاشم ئاکرەیی ساڵی ١٩٤٣ له شارۆچكه‌ی ئاكرێ سه‌ر به پارێزگای موسڵ په‌یوه‌ندی به ڕیزه‌كانی حزبی هیوای كورده‌وه كردووه، ساڵی ١٩٤٦ په‌یوه‌ندی به ڕیزه‌كانی پارتی دیموکراتی کورده‌وه كردووه، ساڵی ١٩٥٣ په‌یوه‌ندی به ڕیزه‌كانی یه‌كێتی قوتابیانی كوردستانه‌وه كردووه، ساڵی ١٩٥٨ به‌رپرسی لێژنهی ناوچه‌ی ئاكرێ بووه، ساڵی ١٩٥٩ نوێنه‌ری کۆنگرەی چوارەمی پارتی دیموکراتی کوردستان ـ عێراق بووه، ساڵی ١٩٥٩ ئه‌ندامی لقی لێژنهی لقی یه‌ك بووه، ساڵی ١٩٥٩ له‌لایه‌ن كوده‌تاگه‌رانی موسڵه‌وه به فه‌رمانده‌یی عه‌قید عه‌بدولوه‌هاب شه‌واف به‌ند كراوه و ئه‌شكه‌نجه دراوه.
ساڵی ١٩٦٠ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی كۆنگره‌وه به ئه‌ندامی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دیموکراتی کوردستان کۆنگرەی پێنجەم هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٦٠ له دوای کۆنگرەی پێنجەمی پارتی دیموکراتی کوردستان له ستافی پێنجه‌م له‌سه‌رده‌می به‌رپرسیارێتی ئه‌ندازیار نوری سدیق عه‌لی (١٩٢٢ـ١٩٨١) ناسراو به نوری شاوەیسدا به ئه‌ندامی لێژنهی لقی یه‌كی پارتی دیموکراتی کوردستان ده‌ستنیشان كراوه، ساڵی ١٩٦١ له ستافی شه‌شه‌م به به‌رپرسیارێتی ساڵح عه‌بدوڵا نه‌جمه‌دین (١٩١٨ـ١٩٨١) ناسراو به سەیدا ساڵح یوسفی له خزمه‌تكردن به‌رده‌وام بووه، ساڵی ١٩٦١ په‌یوه‌ندی به ڕیزه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌وه كردووه، ساڵی ١٩٦٣ نوێنه‌ری كۆنگره‌ی یه‌كه‌می گه‌ل (كۆنگره‌ی كۆیه) بووه، ساڵی ١٩٦٣ له‌لایه‌ن كۆنگره‌ی گه‌له‌وه ڕا‌سپێردراوه به ئه‌ندامی شاندی شۆڕشی ئەیلوول بۆ دانوستاندن له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عێراقیدا و لە ٣٠ی ئاداری ١٩٦٣ گه‌یشته شاری به‌غدا به مه‌به‌ستی دانوستاندن سه‌باره‌ت به مافی نه‌ته‌وه‌ی كورد و دواتر له‌لایه‌ن حكومه‌تی عێراقه‌وه به‌ند كراوه و ئه‌شكه‌نجه دراوه تا له ساڵی ١٩٦٤ له‌دوای دانوستان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتدارانی كۆماری عێراقدا ئازاد كراوه.
له كۆتایی مانگی كانونی یه‌كه‌می ساڵی ١٩٦٣ به‌شداری كۆبوونه‌وه‌ی فراوانی دامه‌زراندنی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی شۆڕشی له شارۆچكه‌ی ڕانیه‌ی سه‌ر به پارێزگای سلێمانی كردووه كه بێئه‌نجام بووه، لە ٤ی نیسانی ١٩٦٤ له كۆبوونه‌وه فراوانه‌كه‌ی ماوه‌تدا له‌به‌ر پشتگیری له سه‌رۆك مستەفا بارزانی (١٩٠٣ـ١٩٧٩) له‌لایه‌ن باڵی مه‌كته‌بی سیاسییه‌وه له ڕیزه‌كانی پارتی دیموکراتی کوردستان ده‌ر‌كراوه، له سه‌ره‌تای مانگی ئایاری ١٩٦٤دا به ئه‌ندامی لێژنهی ئاماده‌كاریی کۆنگرەی شەشەمی پارتی دیموكراتی كوردستان هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٦٤ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی كۆنگره‌وه به ئه‌ندامی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دیموکراتی کوردستان (کۆنگرەی شەشەمی پارتی دیموكراتی كوردستان) هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٦٤ له یه‌كه‌مین كۆبوونه‌وه‌ی کۆمیتەی ناوەندیدا له گوندی سه‌نگه‌سه‌ری سه‌ر به پارێزگای سلێمانی به ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٦٤ بووه‌ته ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی شۆڕش له كوردستانی عێراق، ساڵی ١٩٦٤ كراوه‌ته ئه‌ندامی لێژنهی ده‌ستوری سه‌ر به نووسینگه‌ی جێبه‌جێكاری (المكتب التنفیذي)، ساڵی ١٩٦٥ كراوه‌ته به‌رپرسی لێژنهی لقی یه‌ك، لە ١٠ی كانونی دووه‌می ١٩٦٥دا ئه‌ندامی شاندی پارتی دیموکراتی کوردستان به سه‌رۆكایه‌تی حەبیب محەمەد کەریم سكرتێری پارتی دیموکراتی کوردستان بووه به مه‌به‌ستی دانوستان له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عێراقدا، ساڵی ١٩٦٦ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی كۆنگره‌وه به ئه‌ندامی یه‌ده‌گی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دیموکراتی کوردستان (کۆنگرەی حه‌وته‌‌‌می پارتی دیموكراتی كوردستان) هه‌ڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٦٧ له گۆڤاری (صوت كوردستان) ئۆرگانی لێژنهی لقی یه‌كی پارتی دیموکراتی کوردستان وتاری بڵاوده‌كرده‌وه، ساڵی ١٩٦٨ به‌رپرسی لێژنهی لقی یه‌ك بووه، ساڵی ١٩٦٨ به‌ڕێوه‌به‌ری خولی یه‌كه‌می په‌یمانگای پێگه‌یاندنی مامۆستایانی شۆڕش بووه له شاره‌دێی گه‌ڵاڵه، ساڵانی (١٩٦٨-١٩٦٩) به‌ڕێوه‌به‌ری خولی یه‌كه‌می په‌یمانگای پێگه‌یاندنی مامۆستایانی شۆڕش و وانه‌بێژی وانه‌ی ده‌رونناسی وتووه‌ته‌وه، ساڵانی (١٩٦٨-١٩٦٩) به‌ڕێوه‌به‌ر و مامۆستای كۆمه‌ڵناسی خولی یه‌كه‌می فێرگه‌ی پێگه‌یاندنی كادیرانی پارتی دیموکراتی کوردستان له گوندی چۆمانی سه‌ر به پارێزگای هه‌ولێر بووه، ساڵی ١٩٦٩ وه‌ك مامۆستای خۆبه‌خشی وانه‌ی زمانی عه‌ره‌بی له قوتابخانه‌ی ناوه‌ندی گه‌ڵاڵه وانه‌ی وتووه‌ته‌وه، ساڵی ١٩٦٩ به‌ڕێوه‌به‌ری خولی دووه‌می په‌یمانگای پێگه‌یاندنی مامۆستایانی شۆڕش بووه، ساڵی ١٩٦٩ به‌ڕێوه‌به‌ر و مامۆستای زانستی كۆمه‌ڵناسی و مێژووی نوێ بووه له خولی دووه‌می فێرگه‌ی پێگه‌یاندنی كادیرانی پارتی دیموکراتی کوردستان له گوندی ناوپردانی سه‌ر به پارێزگای هه‌ولێر، ساڵی ١٩٧٠ له‌لایه‌ن نوێنه‌رانی كۆنگره‌وه به ئه‌ندامی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دیموکراتی کوردستان (کۆنگرەی هەشتەمی پارتی دیموکراتی کوردستان) هه‌ڵبژێردراوه.
له به‌رهه‌مه‌كانی:
-
نظریة لمفهوم الدیمقراطیة في فكر حزب البعث العربي الأشتركي ـ ١٩٨٠.
-
وحدتنا الوطنیة في مواجهة العدو ـ ١٩٨١.
سه‌رچاوه‌كان:
-
ئەرشیفی دەستەی ئینسکلۆپیدیای پارتی دیموکراتی کوردستان.
-
علي سنجاري، القضیة الكوردیة وحزب البعث العربي الأشتراكي في العراق، الجزء الثالث، (دهوك ـ مطبعة خاني ـ ٢٠١٢م)، ص ٤١٩.
-
كریس كوچرا، جنبش ملی كرد، ترجمه‌ی ابراهیم یونسی، چاپ دوم، (تهران ـ موسسه انتشارات نگاه ـ ١٣٧٧ھ . ش)، ص ٣٧٦.
-
مصطفی نه‌ریمان، فه‌رهه‌نگی ئه‌دیب و نوسه‌رانی كورد، (به‌غدا ـ ئه‌مێندارێتی گشتی رۆشنبیری ولاوان ـ چاپخانه‌ی ئه‌سعه‌د ـ ١٩٨٦ز)، ل ١٥٠.
-
شوان محه‌مه‌دئه‌مین ته‌ها خۆشناو، هه‌ولێر له نێوان ساڵانی ١٩٦٣ ـ ١٩٧٠ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی مێژووییه له بارودۆخی سیاسی، (هه‌ولێر ـ چاپخانه‌ی زانكۆی سه‌ڵاحه‌ددین ـ ٢٠١٦ز)، ل ل ١١٤، ١٥٨.
-
عه‌بدوڕە‌حمان شه‌ڕەفكه‌ندی، چێشتی مجێور، (پاریس ـ ١٩٩٧ز)، ل ٤٤٢.
-
شوكت خزندار، سفر ومحطات الحزب الشیوعي العراقي ... رؤیة من الداخل، (بیروت ـ دار الكنوز الأدبیة ـ ٢٠٠٥م)، ص ص ٢٨١ ـ ٢٨٢.
-
شيء عن صحافة دهوك، مجلة زاگروس، وزارة الثقافة ـ أقلیم كردستان، العدد ٥، أربیل، نیسان ١٩٩٨م، ص ١٤.
-
تۆفیقی مه‌لا سدیق، بیره‌وه‌ریه‌كانی ڕۆژانی حیزبایه‌تی و پێشمه‌رگایه‌تی و دوور خرانه‌وه‌م، چاپی دووه‌م، (هه‌ولێر ـ چاپخانه‌ی شه‌هاب ـ ١٩٩٦ز)، ل ل ٥٦، ٦٨، ٧٠، ٧٢، ٨١.
-
له‌تیف نادر ڕە‌واندزی، گرینگی ده‌زگای زانیاری كوردستان له شۆڕشی مه‌زنی ئه‌یلوولی نه‌ته‌وایه‌تیدا، گۆڤاری گوڵان، ژماره ١٣٢، هه‌ولێر، ٢ ئابی ١٩٩٧ز، ل ل ٤٥ ـ ٤٦.
-
جمیل حسین الجبوري، كبار ساسة العراق في العصر الجمهوري ١٩٥٨ ـ ٢٠٠٣، الجزء الاول، (القاهرة ـ المكتب
-
ماڵپه‌ڕی لقی یه‌كی پارتی دیموکراتی کوردستان :
www.pdk ـ leqa١.com
-
محه‌مه‌د مه‌لا قادر، خه‌باتنامه كورته مێژووی پارتی و كولتووری بارزانی نه‌مر، چاپی دووه‌م، (هه‌ولێر ـ ده‌زگای چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی ئاراس ـ ٢٠٠٧ز)، ل ل ٥٥ ،٦١، ٦٢، ٦٨.
-
مرسوم جمهوري رقم ٦٣، جریدة الوقائع العراقیة، وزارة العدل، العدد ٢٦٣٨، بغداد، الأثنین، ٢٠ شباط ١٩٧٨م، ص ٩.
-
مسعود البارزاني، البارزاني والحركة التحرریة الكردیة، المجلد الثالث، الطبعة الثانیة، (أربیل ـ مطبعة وزارة التربیة ـ ٢٠٠٢م)، ص ص ١٤٤، ٢٥٣، ٢٩١.
-
مسعود بارزانی، بارزانی و بزووتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی سێیه‌م ـ به‌شی دووه‌م، (هه‌ولێر ـ چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده ـ ٢٠٠٤ز)، ل ١٠٤.
-
وصفی حسن، ده‌سپێكا شۆره‌شا ئیلولێ ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان ١٩٦١ ـ ١٩٦٣، (دهۆك ـ چاپخانا خانی ـ ٢٠١٢ز)، ل ١٦٨.
