محەمەد میرزا یونس سندی ل ساڵا ١٩٥٧ ل باژێرێ زاخۆ سەربە پارێزگەها مویسڵ یا وی دەمی (دهۆکا ڤێگاڤێ) هاتییە دنیایێ ل سەر دەستێ بابێ خۆە سەرکردە )میرزا یونس صوفی( فێرى کوردایەتی ونیشتیمان پارێزیێ ل سەر رێبازا پیروزا بارزان بوویە ژبەرکو میرزا يونس ئێک ژکادرێن دیارێن پارتی بوویە ل سەر هەلویستێن خۆە یێن نیشتیمانی چەندین جاران ل سەر دەستێ رژێمێن داگیرکەرێن کوردستانێ هاتییە زیندان و ئەشکەنجەدان. هەر ژدەستپێکا لاوینیا خۆە شەهید محەمەد میرزا دگەل بابێ خۆە بەشداری د کومبوون وئەرکێن پارتایەتی دا کرییە دا وهێشتا قوتابی ل قوناغا ناڤنجی دەست ب خەباتا خۆە یا شوڕەشگری کرییە دناڤ رێزێن ئێکەتیا قوتابیێن کوردستانێ.
ل ساڵا ١٩٨٠ خواندنا خۆە ل ئامادەیا چاندنێ ل زاخو بدوماهی ئیناییە وئێکسەر پەیوەندی ب رێزێن شوڕەشا گولانێ (١٩٧٦- ١٩٩١) دکەت و وەک کادر ل لیژنا ناوچا زاخۆ یا پارتی دیموکراتی کوردستان دەست بکاردبیت. پاش ل ساڵا ١٩٨٢ وەک کادرەکێ سیاسی دگەل رێکخڕاوا (عەین زالە) ب سەرپەرشتیا محەما قاسم دەستبکار دبیت ژبەر ڕولێ وی یێ کاریگەر پشتی ماوەیەکێ ل ساڵا ١٩٨٣ دبیت جێگرێ ڕێکخراوا (دڵبرین) ب سەرپەرشتیا محمد میرزا میرزا سندی و دچەندین بوارێن گرێدایی ب کارێ ڕێکخستنێ ڤە ل سنورێ لیژنا ناوچا زاخۆ یا پارتی کار کرییە. ڕولەکێ بەرچاڤ هەبوو د هنارتن وگەهاندنا پوستێن رێکخستنێن نهێنی یێن پارتی دیمورکراتی کوردستان ل سنورێ دەڤەرا زاخو ژبەرکو ئێک ژپێشمەرگێن نهێنی پارێز بوو وەک بەرپرسێ (قەلەمێ نهێنی) یێ لێژنێ هاتە دەستنیشانکرن هەر چەندە دڤی ماوەی دا وەک کادرەکێ سیاسی ئەرکێ خۆە یێ شوڕەشگێری دکر لێ هەر دەمێ هەست ب چاڵاکیەکا پێشمەرگەی کربا ئێکسەر بەشداری دکر. رژێما بەعس بەردەوام گڤاشتنێن جودا جودا ل سەر مالباتا شەهید محەمەد میرزا دکرن بۆ وێ چەندێ دا کو دەست ژخەباتا خۆە یا شوڕەشگێرى بەردت وەک گرتنا کەس وکارێن شەهیدی وئەشکنجەدانا وان ب دڕندترین شێوە وهەروەسا دەست بسەر هەمی موڵک و مالێ وان دا گرت لێ ڤان کڕیاڕا کاریگەرییا نەرێنی ل سەر هەلویستێ شەهیدی نەکر بەڵکو بەروڤاژی رژدتر بوو ل سەر هەلویستێ خۆەیێ نەتەوایەتی. پشتی کو رژێما بەعس دەست ب پڕوسێسێن ئەنفالێ کری ل ١٩٨٨ دەربەدەری باکورێ کوردستانێ بوویە ل کەمپا دیاربەکر ئاکنجی بوویە، دایکا شەهیدی ب ناڤێ )خدیجا یوسف( ژبەر توپبارانا رژێما بەعس ل چیایێ حەفت تەنینێ ژبەر سەختی و دژواریا برینا وێ شەهید دبیت و ل کەمپا دیاربەکر دهێتە بئاخ سپاردن. پاش ل سەرهلدانا ساڵا ١٩٩١ ئێکسەر دگەل هژمارەکا هەڤالێن خۆە یێن پێشمەرگە ڤەدگەریتەڤە کوردستانێ ودیسان دەست ب خەباتا خۆە کر مینا کارێ سیاسی وسەربازی وئەمنى. پشتی هێرشێن تیرورستی یێن داعش ل سەر هەرێما کوردستانێ ئێکسەر شەهید محەمەد میرزا گەهشتە سەنگەرێن بەرگریێ ژ هەرێما کوردستانێ و ب هەمی شیانێن خۆە ڤە بەڕەڤانێ ژ ئاخا کوردستانێ کر. شەهید محەمەد میرزا نە بتنێ پێشمەرگە وکادرەکێ پێشکەفتیێ پارتی بوویە بەلکو هونەردۆست وهوزانڤان ژی بوویە. ب مخابنی ڤە ل شەڤا ئێکشەمبیێ ٢٣ی خزەیرانا ٢٠٢٣ ب کڕیارەکا تیرورستی محەمەد میرزا صوفی دهێتە شەهید کرن و ژبەر خزمەت وماندیبوونا وی خەبەرێ شەهیدبوونا وی کارڤەدانەکا مەزن لسەر ئاستێ جیهانێ وکوردستانێ دروستبوو وهژمارەکا زۆر یا ڕاپورتێن نێڤدەولەتی ئاماژە ب ڕوودانا شەهیدبوونا وی کرن.
چاڤکانی:
([1]) United States Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor “Iraq 2023 Human Rights Report” p3-4. https://iq.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/103/2024/04/IRAQ-2023-HUMAN-RIGHTS-REPORT.pdf
٢- ئەرشیفا دەستەیا ئینسکلۆپیدیایا پارتی دیموکراتی کوردستان.
