شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

یەکێک لە چالاکییەکانی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان لە ساڵى ١٩٨٧، بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ کە بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى ئەو سەربازانەى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.


ساڵى ١٩٨٧ لە زۆربەى ناوچەکانى باشورى کوردستان، سنوورى چالاکى و هەڵمەتى پێشمەرگە بۆ سەر بنکە و بارەگا و هەموو ئەو شوێنانەى کە بە سەنگەرەکانى سەربازى و چەکدارى هێزەکانى عێراق تەندرابوون، بەو ئەندازەیە فراوان بوو تەنانەت دەزگا سەربازیەکانى حکومەتى عێراقیان بەردەوام خستبووە دۆخى ئامادەباشى([1])، هەرچەندە لە زۆر کاتى جیاواز و شوێنى جیاوازدا هێرش و پەلامارەکانى سوپا و چەکدارانى بەکرێگیراو و تەواوى هێزە عێراقیەکان هێرش و پەلاماریان ئەنجام دەدا بۆ ئەو ناوچانەى کەوتبوونە ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، بەڵام هێرش و هەڵمەتە سەربازیەکانى حکومەت کاریگەرى ئەوتۆیان نەبوو لەسەر پەکخستنى چالاکیەکانى پێشمەرگە، بەڵکو بە پێچەوانەوە ڕۆژ لە دواى ڕۆژ چالاکیەکان لە زیادبووندا بوون([2])،  

       بۆ ئەو مەبەستە ساڵى ١٩٨٧ لە بارەگاى لقى (١) پارتى دیموکراتى کوردستان لە کوماتەى دەڤەرى بادینان کۆبوونەوەیەکى بەرپرسانى پێشمەرگە بەڕێوەچوو، لەو کۆبوونەوەیەدا هێزێکى پێشمەرگە پێکهات، لە ژێر سەرپەرشتى ملازم محەمەد و زێوەی جێگرى، لەگەڵ بەرپرسانى ترى دەستە و تاقمى پێشمەرگە، تاکو گورزێک لە هێزە سەبازیەکان بوەشێنن لە ڕێگاى هێرشکردنە سەر سەنگەر و بنکە و بارەگا سەربازى و چەکداریەکان، دواى ئەوەى ئەو هێزەى پێشمەرگە ڕوویان کردەوە سنوورى چالاکی خۆیان، گفتوگۆ و ڕاگۆڕینەوە تاو و توێ کران دەربارەى ئەنجامدانى چالاکی و دیارى کردنى شوێنەکە، بۆ ئەو جارە یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراقی دەستنیشان کرا  لە بەرامبەر شارۆچکەى شێلادزێ سەر ئاڤا زێ([3])، دیارە ئەو جۆرە خاڵە سەربازیانەى کە حکومەت لەو شوێنانە جێگیرى کردبوون مەبەستى باڵادەست بوون بوو بەسەر ناوچەکە و ڕێگرى کردن بوو لە جموجۆلى پێشمەرگە.

    هێزى پێشمەرگە نەخشە و پلانی داڕشت بۆ جێبەجێ کردنى ئەو کارەى کە پێیان سپێردرابوو،  سعاتى سفر دانرا بۆ هێرشکردن، ئەو شەوەى کە دیاری کرا بۆ لێدانى خاڵە سەربازیەکە لە کات و شوێنى دیاریکراو جێ بە جێ کرا، هەرکە هەڵمەتى هێرشى پێشمەرگە دەستى پێکرد بە ماوەیەکى زۆر کەم  توانیان دەست بەسەر ڕەبایەکەدا بگرن، هەموو ئەو سەربازانەى کە لە ڕەبایەکەدا لە ئەرکدا بوون هەموویان کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گیرا کە لە جۆرى کلاشینکۆف بوون، دواى بەجێ گەیاندنى ئەرک و  گرنگیەکەیان پێشمەرگە شوێنەکەیان بەجێهێشت و بەبێ زیان گەڕانەوە بارەگاى لق لە کوماتە([4]).

  شیانى باسە هەموو ئەو چالاکیانەى کە لەو جۆرە لە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە ئەنجام دەدران پەیامێک بوون بۆ دەسەڵاتدارانى بەعس کە شۆڕشى کورد سل ناکاتەوە لە بەدیهینانى مافە دیموکراسیەکانى، کە ساڵەهایە لە پێناویدا دەجەنگێ و قوربانى بۆ دەدا.  


سەرچاوەکان:

١-مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.

٢-محەمەد مراد: خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧.

٣-شیمال زێباری: هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥.             

 


[1] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١، ل٦٥-٨٧.

[2] - شیمال زێباری، هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥، ل٣٥٤-٣٧٤.

[3] - محەمەد مراد، خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٩٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧، ل١١٧.

[4] - محەمەد مراد: هەمان سەرچاوە، ل١١٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى باتیفا سەیدا

ئەم شەڕە بریتى بوو لە چالاکییەکى پارتیزانى هێزێکى پێشمەرگە سەربە ڕیکخراوى ١٦ى ئابى پارتی دیموکراتى کوردستان لە باتیفا دژبە هێزێکى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ڕۆژێکى ساڵى ١٩٨٧ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکە و بەماوەیەکى کەم دەستیان بەسەرداگرت و ١٠ چەکداریان بەدیل گرتن، ئەوانی دیکەش ڕایان کرد پاشان پێشمەرگەکان شوێنەکەیان جێهێشت و بێ زیان گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى چیاى بەڕانشێ ١٩٨٦

شەڕى بەڕانشێ چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە بوو لەسەر ڕێگاى سەرەکى چیاى بەڕانشێ نزیک گوندى گرێ بیێ، لەو چالاکییەدا هێزێکى پێشمەرگەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان لە ١٥ى تشرینى دووەمى ١٩٨٦ بۆسەیەکیان لەسەر ڕێگاى سەرەکى دانایەوە، بۆ لێدان لە ئۆتۆمبێلە سەربازییەکانى هێزەکانى ڕژێمى بەعسى داگیرکەر.

زانیاری زیاتر

شەڕى شیڤێ ١٩٨٧

شەڕى شیڤێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە و هێزى چەکدارانى بەکرێگیراوى ڕژێمى بەعس لە ٢٥ى ئایارى ١٩٨٧، کە بە نیازى وێرانکارى و ڕوخاندنى گوندى شیڤێ هێرشیان کردە سەر گوندەکە، هێزى پێشمەرگەش بەرەنگاریان بووەوە و لە ماوەى دوو کاتژمێرى شەڕدا هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو شکستیان خوارد و ڕایانکرد، چوار لاشەیان لە مەیدانى شەڕ بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گوندى بادێ ١٩٨٣

چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعسە، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک و ڕێکخراوەکانى هورمز مەلیک و تاهر زێوەیی لە شەوى ١١ لەسەر ١٢ى کانوونى یەکەمى ١٩٨٣ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گوندى بادێ، لە ماوەیەکى کەمدا دەستیان بەسەرداگرت و ئاگریان تێبەردا، تەواوى سەربازانیان کوشت و چواریشیان بەدیل گرتن، پاشان شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر