شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

یەکێک لە چالاکییەکانی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان لە ساڵى ١٩٨٧، بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ کە بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى ئەو سەربازانەى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.


ساڵى ١٩٨٧ لە زۆربەى ناوچەکانى باشورى کوردستان، سنوورى چالاکى و هەڵمەتى پێشمەرگە بۆ سەر بنکە و بارەگا و هەموو ئەو شوێنانەى کە بە سەنگەرەکانى سەربازى و چەکدارى هێزەکانى عێراق تەندرابوون، بەو ئەندازەیە فراوان بوو تەنانەت دەزگا سەربازیەکانى حکومەتى عێراقیان بەردەوام خستبووە دۆخى ئامادەباشى([1])، هەرچەندە لە زۆر کاتى جیاواز و شوێنى جیاوازدا هێرش و پەلامارەکانى سوپا و چەکدارانى بەکرێگیراو و تەواوى هێزە عێراقیەکان هێرش و پەلاماریان ئەنجام دەدا بۆ ئەو ناوچانەى کەوتبوونە ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، بەڵام هێرش و هەڵمەتە سەربازیەکانى حکومەت کاریگەرى ئەوتۆیان نەبوو لەسەر پەکخستنى چالاکیەکانى پێشمەرگە، بەڵکو بە پێچەوانەوە ڕۆژ لە دواى ڕۆژ چالاکیەکان لە زیادبووندا بوون([2])،  

       بۆ ئەو مەبەستە ساڵى ١٩٨٧ لە بارەگاى لقى (١) پارتى دیموکراتى کوردستان لە کوماتەى دەڤەرى بادینان کۆبوونەوەیەکى بەرپرسانى پێشمەرگە بەڕێوەچوو، لەو کۆبوونەوەیەدا هێزێکى پێشمەرگە پێکهات، لە ژێر سەرپەرشتى ملازم محەمەد و زێوەی جێگرى، لەگەڵ بەرپرسانى ترى دەستە و تاقمى پێشمەرگە، تاکو گورزێک لە هێزە سەبازیەکان بوەشێنن لە ڕێگاى هێرشکردنە سەر سەنگەر و بنکە و بارەگا سەربازى و چەکداریەکان، دواى ئەوەى ئەو هێزەى پێشمەرگە ڕوویان کردەوە سنوورى چالاکی خۆیان، گفتوگۆ و ڕاگۆڕینەوە تاو و توێ کران دەربارەى ئەنجامدانى چالاکی و دیارى کردنى شوێنەکە، بۆ ئەو جارە یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراقی دەستنیشان کرا  لە بەرامبەر شارۆچکەى شێلادزێ سەر ئاڤا زێ([3])، دیارە ئەو جۆرە خاڵە سەربازیانەى کە حکومەت لەو شوێنانە جێگیرى کردبوون مەبەستى باڵادەست بوون بوو بەسەر ناوچەکە و ڕێگرى کردن بوو لە جموجۆلى پێشمەرگە.

    هێزى پێشمەرگە نەخشە و پلانی داڕشت بۆ جێبەجێ کردنى ئەو کارەى کە پێیان سپێردرابوو،  سعاتى سفر دانرا بۆ هێرشکردن، ئەو شەوەى کە دیاری کرا بۆ لێدانى خاڵە سەربازیەکە لە کات و شوێنى دیاریکراو جێ بە جێ کرا، هەرکە هەڵمەتى هێرشى پێشمەرگە دەستى پێکرد بە ماوەیەکى زۆر کەم  توانیان دەست بەسەر ڕەبایەکەدا بگرن، هەموو ئەو سەربازانەى کە لە ڕەبایەکەدا لە ئەرکدا بوون هەموویان کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گیرا کە لە جۆرى کلاشینکۆف بوون، دواى بەجێ گەیاندنى ئەرک و  گرنگیەکەیان پێشمەرگە شوێنەکەیان بەجێهێشت و بەبێ زیان گەڕانەوە بارەگاى لق لە کوماتە([4]).

  شیانى باسە هەموو ئەو چالاکیانەى کە لەو جۆرە لە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە ئەنجام دەدران پەیامێک بوون بۆ دەسەڵاتدارانى بەعس کە شۆڕشى کورد سل ناکاتەوە لە بەدیهینانى مافە دیموکراسیەکانى، کە ساڵەهایە لە پێناویدا دەجەنگێ و قوربانى بۆ دەدا.  


سەرچاوەکان:

١-مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.

٢-محەمەد مراد: خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧.

٣-شیمال زێباری: هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥.             

 


[1] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١، ل٦٥-٨٧.

[2] - شیمال زێباری، هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥، ل٣٥٤-٣٧٤.

[3] - محەمەد مراد، خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٩٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧، ل١١٧.

[4] - محەمەد مراد: هەمان سەرچاوە، ل١١٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گردە هول ١٩٨٥

ئەو شەڕە گورزێکى توندى هێزى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتى کوردستان لە شۆڕشی گوڵان بوو بەر ڕەبایەکى سوپاى عێراقى کەوت، لە شەوى ١٢ لەسەر١٣ى ئابى ١٩٨٥، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتی کوردستان و حزبى شیوعی، جەولەیەکیان ئەنجام دا بۆ ناوچەى باتیفای پارێزگاى دهۆک، بۆ بینین و بەسەرکردنەوەى ڕیزەکانى ڕێکخستن و هاوڵاتیانى ناوچەکە، دواتر بڕیاریان دا چالاکییەکى پارتیزانى ئەنجام بدەن، بۆ ئەوەش ڕەبایەى (گردە هول)یان دەستنیشان کرد

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندی زێوکێ ١٩٨٣

شەڕى گوندی زێوکێ لە شۆڕشی گوڵان و لە ١٥ى نیسانى ١٩٨٣ لە دەڤەرى بادینان لە نێوان هێزێکى پێشمەرگە و هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق ڕوویدا، سوپای عێراق بە مەبەستى گێڕانەوەى هێز و هەژموونى حکومەت بۆ ناوچەکە هێرشییان کردە سەر گوندى زێوکێ لە ناوچەى مانگێشکێی. کە سوپای عێراق سەرقاڵى پشکنینى گوند بوون، هێزێکى پێشمەرگە کە بە ئەرکى پێشمەرگایەتى لە ناوچەکەدا لە گەڕان و پشکنیندا بوون لە هێرشەکە ئاگادار بوونەوە و هێرشیان کردنە سەر....

زانیاری زیاتر

شەڕی سەرێ سناتێ ١٩٨٥

شەڕى سەری سناتێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سەرى سناتێ لە ناوچەى مچولیاى دەڤەرى بادینان، هێزى پێشمەرگە هێرشیان کردە سەر بارەگاى سریەیەکى سەربازى سوپاى عێراق و دواى شەڕێکى گەرم بەماوەیەکى کەم، توانیان دەستى بەسەردا بگرن و ژمارەیەک سەرباز بکوژن و بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى قوڕس و سوک دەستى بەسەردا بگرن، دواى ئەوەى ئامانجى هێرشەکە پێکرا هێزەکەى پێشمەرگە شوێنەکەیان جێ هێشت و گەڕانەوە شوێنى خۆیان لە حەفتەنینێ.

زانیاری زیاتر

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر