شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

یەکێک لە چالاکییەکانی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان لە ساڵى ١٩٨٧، بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ کە بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى ئەو سەربازانەى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.


ساڵى ١٩٨٧ لە زۆربەى ناوچەکانى باشورى کوردستان، سنوورى چالاکى و هەڵمەتى پێشمەرگە بۆ سەر بنکە و بارەگا و هەموو ئەو شوێنانەى کە بە سەنگەرەکانى سەربازى و چەکدارى هێزەکانى عێراق تەندرابوون، بەو ئەندازەیە فراوان بوو تەنانەت دەزگا سەربازیەکانى حکومەتى عێراقیان بەردەوام خستبووە دۆخى ئامادەباشى([1])، هەرچەندە لە زۆر کاتى جیاواز و شوێنى جیاوازدا هێرش و پەلامارەکانى سوپا و چەکدارانى بەکرێگیراو و تەواوى هێزە عێراقیەکان هێرش و پەلاماریان ئەنجام دەدا بۆ ئەو ناوچانەى کەوتبوونە ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، بەڵام هێرش و هەڵمەتە سەربازیەکانى حکومەت کاریگەرى ئەوتۆیان نەبوو لەسەر پەکخستنى چالاکیەکانى پێشمەرگە، بەڵکو بە پێچەوانەوە ڕۆژ لە دواى ڕۆژ چالاکیەکان لە زیادبووندا بوون([2])،  

       بۆ ئەو مەبەستە ساڵى ١٩٨٧ لە بارەگاى لقى (١) پارتى دیموکراتى کوردستان لە کوماتەى دەڤەرى بادینان کۆبوونەوەیەکى بەرپرسانى پێشمەرگە بەڕێوەچوو، لەو کۆبوونەوەیەدا هێزێکى پێشمەرگە پێکهات، لە ژێر سەرپەرشتى ملازم محەمەد و زێوەی جێگرى، لەگەڵ بەرپرسانى ترى دەستە و تاقمى پێشمەرگە، تاکو گورزێک لە هێزە سەبازیەکان بوەشێنن لە ڕێگاى هێرشکردنە سەر سەنگەر و بنکە و بارەگا سەربازى و چەکداریەکان، دواى ئەوەى ئەو هێزەى پێشمەرگە ڕوویان کردەوە سنوورى چالاکی خۆیان، گفتوگۆ و ڕاگۆڕینەوە تاو و توێ کران دەربارەى ئەنجامدانى چالاکی و دیارى کردنى شوێنەکە، بۆ ئەو جارە یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراقی دەستنیشان کرا  لە بەرامبەر شارۆچکەى شێلادزێ سەر ئاڤا زێ([3])، دیارە ئەو جۆرە خاڵە سەربازیانەى کە حکومەت لەو شوێنانە جێگیرى کردبوون مەبەستى باڵادەست بوون بوو بەسەر ناوچەکە و ڕێگرى کردن بوو لە جموجۆلى پێشمەرگە.

    هێزى پێشمەرگە نەخشە و پلانی داڕشت بۆ جێبەجێ کردنى ئەو کارەى کە پێیان سپێردرابوو،  سعاتى سفر دانرا بۆ هێرشکردن، ئەو شەوەى کە دیاری کرا بۆ لێدانى خاڵە سەربازیەکە لە کات و شوێنى دیاریکراو جێ بە جێ کرا، هەرکە هەڵمەتى هێرشى پێشمەرگە دەستى پێکرد بە ماوەیەکى زۆر کەم  توانیان دەست بەسەر ڕەبایەکەدا بگرن، هەموو ئەو سەربازانەى کە لە ڕەبایەکەدا لە ئەرکدا بوون هەموویان کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گیرا کە لە جۆرى کلاشینکۆف بوون، دواى بەجێ گەیاندنى ئەرک و  گرنگیەکەیان پێشمەرگە شوێنەکەیان بەجێهێشت و بەبێ زیان گەڕانەوە بارەگاى لق لە کوماتە([4]).

  شیانى باسە هەموو ئەو چالاکیانەى کە لەو جۆرە لە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە ئەنجام دەدران پەیامێک بوون بۆ دەسەڵاتدارانى بەعس کە شۆڕشى کورد سل ناکاتەوە لە بەدیهینانى مافە دیموکراسیەکانى، کە ساڵەهایە لە پێناویدا دەجەنگێ و قوربانى بۆ دەدا.  


سەرچاوەکان:

١-مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.

٢-محەمەد مراد: خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧.

٣-شیمال زێباری: هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥.             

 


[1] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١، ل٦٥-٨٧.

[2] - شیمال زێباری، هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥، ل٣٥٤-٣٧٤.

[3] - محەمەد مراد، خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٩٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧، ل١١٧.

[4] - محەمەد مراد: هەمان سەرچاوە، ل١١٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر