شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

یەکێک لە چالاکییەکانی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان لە ساڵى ١٩٨٧، بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ کە بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى ئەو سەربازانەى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.


ساڵى ١٩٨٧ لە زۆربەى ناوچەکانى باشورى کوردستان، سنوورى چالاکى و هەڵمەتى پێشمەرگە بۆ سەر بنکە و بارەگا و هەموو ئەو شوێنانەى کە بە سەنگەرەکانى سەربازى و چەکدارى هێزەکانى عێراق تەندرابوون، بەو ئەندازەیە فراوان بوو تەنانەت دەزگا سەربازیەکانى حکومەتى عێراقیان بەردەوام خستبووە دۆخى ئامادەباشى([1])، هەرچەندە لە زۆر کاتى جیاواز و شوێنى جیاوازدا هێرش و پەلامارەکانى سوپا و چەکدارانى بەکرێگیراو و تەواوى هێزە عێراقیەکان هێرش و پەلاماریان ئەنجام دەدا بۆ ئەو ناوچانەى کەوتبوونە ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، بەڵام هێرش و هەڵمەتە سەربازیەکانى حکومەت کاریگەرى ئەوتۆیان نەبوو لەسەر پەکخستنى چالاکیەکانى پێشمەرگە، بەڵکو بە پێچەوانەوە ڕۆژ لە دواى ڕۆژ چالاکیەکان لە زیادبووندا بوون([2])،  

       بۆ ئەو مەبەستە ساڵى ١٩٨٧ لە بارەگاى لقى (١) پارتى دیموکراتى کوردستان لە کوماتەى دەڤەرى بادینان کۆبوونەوەیەکى بەرپرسانى پێشمەرگە بەڕێوەچوو، لەو کۆبوونەوەیەدا هێزێکى پێشمەرگە پێکهات، لە ژێر سەرپەرشتى ملازم محەمەد و زێوەی جێگرى، لەگەڵ بەرپرسانى ترى دەستە و تاقمى پێشمەرگە، تاکو گورزێک لە هێزە سەبازیەکان بوەشێنن لە ڕێگاى هێرشکردنە سەر سەنگەر و بنکە و بارەگا سەربازى و چەکداریەکان، دواى ئەوەى ئەو هێزەى پێشمەرگە ڕوویان کردەوە سنوورى چالاکی خۆیان، گفتوگۆ و ڕاگۆڕینەوە تاو و توێ کران دەربارەى ئەنجامدانى چالاکی و دیارى کردنى شوێنەکە، بۆ ئەو جارە یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراقی دەستنیشان کرا  لە بەرامبەر شارۆچکەى شێلادزێ سەر ئاڤا زێ([3])، دیارە ئەو جۆرە خاڵە سەربازیانەى کە حکومەت لەو شوێنانە جێگیرى کردبوون مەبەستى باڵادەست بوون بوو بەسەر ناوچەکە و ڕێگرى کردن بوو لە جموجۆلى پێشمەرگە.

    هێزى پێشمەرگە نەخشە و پلانی داڕشت بۆ جێبەجێ کردنى ئەو کارەى کە پێیان سپێردرابوو،  سعاتى سفر دانرا بۆ هێرشکردن، ئەو شەوەى کە دیاری کرا بۆ لێدانى خاڵە سەربازیەکە لە کات و شوێنى دیاریکراو جێ بە جێ کرا، هەرکە هەڵمەتى هێرشى پێشمەرگە دەستى پێکرد بە ماوەیەکى زۆر کەم  توانیان دەست بەسەر ڕەبایەکەدا بگرن، هەموو ئەو سەربازانەى کە لە ڕەبایەکەدا لە ئەرکدا بوون هەموویان کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گیرا کە لە جۆرى کلاشینکۆف بوون، دواى بەجێ گەیاندنى ئەرک و  گرنگیەکەیان پێشمەرگە شوێنەکەیان بەجێهێشت و بەبێ زیان گەڕانەوە بارەگاى لق لە کوماتە([4]).

  شیانى باسە هەموو ئەو چالاکیانەى کە لەو جۆرە لە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە ئەنجام دەدران پەیامێک بوون بۆ دەسەڵاتدارانى بەعس کە شۆڕشى کورد سل ناکاتەوە لە بەدیهینانى مافە دیموکراسیەکانى، کە ساڵەهایە لە پێناویدا دەجەنگێ و قوربانى بۆ دەدا.  


سەرچاوەکان:

١-مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.

٢-محەمەد مراد: خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧.

٣-شیمال زێباری: هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥.             

 


[1] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١، ل٦٥-٨٧.

[2] - شیمال زێباری، هندە‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – ٢٠١٥، ل٣٥٤-٣٧٤.

[3] - محەمەد مراد، خەباتا چیا، بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گولانێ دناڤبەرا ساڵین (١٩٧٦-١٩٨٩) دا، چاپخانا کوردستانێ – زاخۆ، ٢٠٠٧، ل١١٧.

[4] - محەمەد مراد: هەمان سەرچاوە، ل١١٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى ڕەبایەى گرێ ئیسفکا ١٩٨١

چالاکییەکى پارتیزانى بوو کە هێزێکى پێشمەرگە لە شەوێکى تشرینى دووەمى ١٩٨١ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گرێ ئیسفکا لە دەڤەرى بەروارى باڵا، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستى بەسەردا بگرن و ژمارەیەک سەربازى ڕەبایەکەیان کوشت و دەستیان بەسەر چەک و تەقەمەنى و کەلوپەلى سەربازیدا گرت، پاشان شوێنەکەیان بەجێهێشت و گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕی دەڤەری سندیا ١٩٨٧

ئەم شەڕە لە ئەنجامى هێرشێکى بەربڵاوى سوپاى عێراق بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى و جاشەکان بۆ سەر دەڤەرا سندیا ڕوویدا، هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ پاراستنى ناوچەکە لە ڕوخان و وێرانکارى گوندەکان، لە ٥ى نیسانى ١٩٨٧ ڕووبەڕووى هێزەکانى حکومەت بووەوە، ئەنجامى شەڕەکە بە سەرکەوتنى هێزى پێشمەرگە و شکستى هێزە عێراقیەکان کۆتایی هات.

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندى بانە سوور ١٩٨٤

چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستانە لە نزیک گوندى بانەسوورى دەوروبەرى دهۆک لە دەڤەرى بادینان، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە ڕێکخراوى ڕێنجبەران بۆسەیەکیان لەسەر جاددەى سەرەکى مانگێشکێ دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى چەکدارانى بەکرێگیراو(جاش) کەوتە بۆسەکەوە و بە ماوەیەکى کەم دەستى بەسەردا گیرا و تەواوى سەرنشینانى کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گرت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر