شەڕی ناو شاری ئاکرێ ١٩٨٣

ئه‌و شه‌ڕه‌ له‌ سالی ١٩٨٣ ڕوویدا، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان پلانی داڕشت كه چالاكییه‌ پارتیزانییه‌كانی بگوازێته‌وه‌ ناو شاره‌كان و له‌وێوه‌ گورز له‌ داموده‌زگاكانی حكومه‌ت بدات، تاكو به‌م شێوازەی پارتیزانییه‌ به‌ گوێی حكومه‌تدا بچرپێنێ كه‌ شۆڕشی كورد له‌ توانایدا هه‌یه‌ له‌ هه‌ر شوێن و هه‌ركاتێكدا مه‌ستی بێ ده‌توانێ گورز له‌ دامودزگاكان بوه‌شێنێ و زیانی گیانی و ماددیان پێ بگه‌یه‌نێ.


دیاره‌ شۆڕشی كورد به‌ پێی قۆناغ و هه‌لومه‌رجی ڕۆژگار به‌ بارودۆخی تایبه‌تدا تێپه‌ڕیوه‌، ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی كه‌ خواست و ویستی شۆڕش پێویستی به ‌شەڕی به‌ره‌ی هه‌بووبێ و شار و ناوچه‌كان ئازاد ده‌كران و هێزی پێشمه‌رگه‌ لێی ده‌مایه‌وه‌ و ئاماده‌كاری ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی بۆ ده‌كرد، به‌ڵام له‌ دوای هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان هه‌لومه‌رجی دۆخه‌كه‌ وای ده‌خواست كه‌ زۆربه‌ی جار هێزی پێشمه‌رگه به‌ شێوازی شەڕی پارتیزانی به‌ره‌نگاری ده‌زگا و دامه‌زراوه‌ سه‌ربازی و ئاسایشه‌كانی ڕژێمی به‌عس ده‌بووەوە‌، په‌یامی شۆڕش و گرنگیه‌كه‌ی به‌و جۆره به‌ سه‌رانی حكومه‌ت ده‌گه‌یاند،‌ لێره‌دا گرنگه‌‌ ڕۆڵی ڕێكخستنی ناوشاره‌كان پشتگوێ نه‌خرێ و هه‌میشه‌ له‌به‌ر چاو بگیرێ كه‌ هانده‌ر و ڕێنوێنی چاڵاك بوون بۆ شۆڕش، تاكو كادره‌كانی ڕێكخستن و هێزی پێشمه‌رگه‌ بتوانن به‌ ئه‌ركی شۆڕشگەڕایەتى خۆیان ڕابن، ته‌نانه‌ت بتوانن چاڵاكییه‌ پێشمه‌رگه‌ییه‌كانیان ئه‌نجام بده‌ن، هه‌ڵبه‌ته به‌ڕێوه‌چوونی زۆرێك له‌ چاڵاكییه‌كان له‌ ناو شاره‌كان و قوڵایی ده‌سه‌ڵاتی حكومه‌ت له‌م هه‌ڵوێسته‌ی ڕێكخستنی نهێنی ناوشاره‌كانی شۆڕش به‌ده‌ر نه‌بووه‌([1]).  ‌      ‌   

هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌ فه‌رمانده‌یی ملازم بابه‌كر و هۆشیار زێباری هه‌ستان به‌ ئه‌نجامدانی چاڵاكییه‌كی پێشمه‌رگانه‌ له‌ سه‌نته‌ری شاری ئاكرێ، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی هاوبه‌شی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبی شیوعی عێراق ساڵى ١٩٨٣ پلانی لێدانی بنكه ‌و باره‌گاكانی حزبی به‌عسیان له‌ ناو شاری ئاكرێ داڕشت، به‌پێی پلان و نه‌خشه‌ی هێرشه‌كه‌ شوێنه‌كان به‌سه‌ریان دابه‌شكران و له‌ كات و شوێنی دیاركراو هه‌ڵیانكوتایه‌ سه‌ر بنكه‌ و داموده‌زگاكانی به‌عس له‌ شاره‌كه‌، توانیان له‌ ماوه‌یه‌كی كه‌م زیانێكی گه‌وره‌ به‌ داموده‌زگاكانی‌ به‌عس بگه‌یه‌نن.

له‌و داستانه‌ هه‌ریه‌ك له‌ پێشمه‌رگه‌كه‌كان عەبدوڵا قادۆ ، سلێمان هه‌رنی، بیلال سورچی، عه‌بدولعه‌زیز ئامێدی، سادق گوێزی، ئه‌حمه‌د شاهین، ڕه‌زا، شیمال زێباری و شیخ ئه‌حمه‌د سورچی به‌شدار بوون، كه‌ ڕۆڵێكی كاریگه‌ریان گێڕا له‌ شه‌ڕه‌كه‌دا.

ئه‌نجامی شه‌ڕه‌‌كه به‌ زیانێكی گه‌وره‌ له‌ داموده‌زگاكانی به‌عس کۆتایی هات و ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی زۆری به‌ دوای خۆیدا هێنا له‌ ناوچه‌كه‌، له‌لایه‌ن هێزی شۆڕشیش شه‌هیدبوونی پێشمه‌رگه‌یه‌ك به‌ ناوی شێخ ئه‌حمه‌د سورچی و برینداربوونی دوو پێشمه‌رگه‌ی تر به‌ ناوه‌كانی جاسم زێباری و ئه‌حمه‌د به‌هاركی لێکەوتەوە ([2]).‌


سه‌رچاوه‌:‌

  1. مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.
  2. غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- ٢٠٢١.

[1] - غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- 2021، ل46.

[2] - مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل61.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر