شەڕی بالیسان ١٩٨٨

شەڕی دۆڵی بالیسان بریتى بوو لە هێرشێکى بەربڵاوى سوپا و چەکدارانى ڕژێمى بەعس بۆ سەر هێزى پێشمەرگە لە ٢٦ى شوباتى ١٩٨٨، لە میحوەرى بێتواتە و خەلیفانەوە سوپاى عێراق هێرشێکى فراوانى کردە سەر دۆڵی بالیسان کە لە ژێر دەسەلاتى پێشمەرگەدا بوو، بە پشتیوانى تانک و تۆپ و دەبابە و فڕۆکەى جەنگى، هێزى پێشمەرگە بە ئامادەکاری و نەخشەى سەربازى توکمەوە ڕوووبەڕووی هێزەكانی عێراق بۆوە و بەرسینگیان گرتن، لە ئەنجامدا لە ئێوارەى هەمان ڕۆژ لەو بەریەدا هێزەکانى حکومەت شکستیان خوارد و هێرشەکەیان تێکشکێندرا.


ساڵى ١٩٨٨ حکومەتى عێراق بە پلانێکى بەرفراوانەوە هێرشى بۆ سەر ئەو ناوچانەى کوردستان دەستیپێکرد کە کەوتبوون ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، دیارە بەهۆى بوونى شەڕى عێراق – ئێران ١٩٨٠تا١٩٨٨ حکوومەت خاوەن ئەو هێزە زۆرە نەبوو کەوا بتونێ دەستى بەسەر تەواوى ناوچەکانى کوردستاندا بڕوا، بۆیە بوار بۆ هێزى پێشمەرگە هاتە پێش کە باڵادەست بێ بەسەر چەندین ناوچەدا([1])، ساڵى هەشتەم شەڕى نێوان هەردوو دەوڵەت بەرەو کزى هەنگاوى نا چونکە لە کۆتایی و ڕێککەوتن نزیک دەبۆوە، بەو پێیە دەرفەتێک بۆ عێراق هاتە پیش کەوا بکەوێتە خۆ و دژى شۆڕشى کورد هەنگاوى کوێرۆانە بگرێتەبەر بە ئامانجى سەرکوتکردن و لەباربردنى شۆرشى گەلى کورد.

    دیارە جێبەجێ کردنى پلانەکەى حکومەت خۆى لە قڕکردن و وێرانکردنى ناوچەکان دەدۆزیەوە، ئەوە بوو لە ٢٦ى شوباتى ١٩٨٨ کاتژمێر حەوتى بەیانى لە میحوەرى بێتواتە و خەلیفانەوە سوپاى عێراق پیشڕەویەکانى دەستپێکرد و هێرشێکى فراوانى کردە سەر دۆڵی بالیسان([2]) لە ڕۆژئاواى سلێمانى کە سەربە پارێزگاى هەولێرە([3])، بە هاوکارى و پشتیوانى فڕۆکەى جەنگى و تۆپ و تانک و چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، هێزى پێشمەرگە بە ئامادەکارى پلانى توکمەوە ڕووبەڕوویان بوونەوە و بەرسینگیان گرتن، لە ئەنجامدا بەهۆى بەرگرى توندى پێشمەرگەوە لە ئێوارەى هەمان ڕۆژ  لەو بەریەدا هەواڵی شکستى سوپا و هێزە عێراقییەکان بە هێزى پێشمەرگە گەیشت کە هێرشەکەیان تێکشکێندرا، بەڵام  لە تێکشکاندنى ئەو هێرشەى سوپا و چەکدارنى بەکرێگیراو، سێ پێشمەرگە شەهید بوون([4]).


سەرچاوەکان:

  1. حاجى میرخان دۆڵەمەرى: گەڕان بە دواى دادپەروەریدا، بەرگى دووەم، چاپى دووەم، کوردستان – ٢٠٢١.
  2. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وە‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوارە‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021.
  3. https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86

 


[1] - حاجى میرخان دۆڵەمەرى: گەڕان بە دواى دادپەرەریدا، بەرگى دووەم، چاپى دووەم، کوردستان – ٢٠٢١، ل٢٤٥.

[2] -- مه‌سعود بارزانی: مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وە‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوارە‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل٨٣.

[3] - https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86

[4] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٨٣.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر