شەڕى ڕەبایەى گرێ ئیسفکا ١٩٨١

چالاکییەکى پارتیزانى بوو کە هێزێکى پێشمەرگە لە شەوێکى تشرینى دووەمى ١٩٨١ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گرێ ئیسفکا لە دەڤەرى بەروارى باڵا، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستى بەسەردا بگرن و ژمارەیەک سەربازى ڕەبایەکەیان کوشت و دەستیان بەسەر چەک و تەقەمەنى و کەلوپەلى سەربازیدا گرت، پاشان شوێنەکەیان بەجێهێشت و گەڕانەوە بنکەکانیان.


لە دواى بەستنى کۆنگرەى نۆیەمى پارتى دیموکراتى کوردستان لە ساڵى ١٩٧٩، ڕێکخستنى پێشمەرگە لە چوارچێوەى لێژنەى ناوچە و ڕێکخراو داڕێژرایەوە (مراد، ٢٠٠٧، ١٥٧)،  پاشان بۆ فراوانکردنى چالاکییەکان و گەیاندنى دەنگى شۆڕش بە هەموو شوێنێک، پێشمەرگە پۆل پۆل بەرەو ناوچەکانى کوردستان ڕەوانە کران (بارزانى، ٢٠٢١، ١٤)، هەر لە هەمان کۆنگرەوە بڕیارى درێژەدان بە خەباتى چەکدارى بە شێوەى پارتیزانى درا .

      ڕێکخراوى شەهید شەهیاز ساڵح نێردرایە دەڤەرى بەروارى باڵا، بۆ ئەوەى لەم دەڤەرە چالاکییەکانى پیادە بکات و ڕێکخستن ببووژێنێتەوە، دیارە بەشێک لە کارى ڕێکخراو و لێژنەى ناوچە ئەنجامدانى چالاکیى پێشمەرگانە بوو کە خۆى لە هەڵکوتانە سەر ڕەبایە و بنکە و دامەزراوەکانى ڕژێمى بەعس دەبینیەوە. لە سۆنگەى ئەو ئەرکە گرنگەوە کە پەیوەست بوو بە چالاکییەکانى پێشمەرگەوە، ڕێکخراوى ناوبراو ڕیزەکانى خۆى ڕێکخستەوە و پلانى ئەنجامدانى چالاکییەکانى داڕشت، ئەویش هەڵکوتانە سەر بنکەیەکى سەربازى ڕژێمى بەعس بوو لە سنوورى ناوچەکە، بۆ جێبەجێکردنى پلانەکە، ڕەبایەى گرێ ئیسفکایان دەستنیشان کرد کە لە بەرامبەر گوندى گەرە گۆهێ بوو لە دەڤەرى بەروارى باڵا، تاکو گورزێک لە هێزەکانى حکومەت بدەن و هێز و بازووى شۆڕشى کوردستانیان پێ ئاشنا بکەنەوە و بەرژەوەندییەکانیان بخەنە مەترسییەوە .

       شەوێکى مانگى تشرینى دووەمى ساڵى ١٩٨١  کە هێزەکەى پێشمەرگەى ڕێکخراوى ناوبراو تەواوى زانیارییەکانیان کۆکردنەوە، کاتى ئەوە هات پلانەکەیان جێبەجێ بکەن. هێزەکە پێکهاتبوو لە ٢٠ پێشمەرگە، چەکى گەورەیان یەک (ئاڕ . پی . جى) و توپێکی (٥٧میلم) بوو لە دواوە وەکو هێزى پشتیوانى بۆ پارێزگاریکردن و سەرقاڵکردنى ڕەبایەکانى دەوروبەر تاکو چالاکییەکە بە سەرکەوتوویى کۆتایی بێت، هەر کە ئامادەکارییەکان تەواو بوون، بە پلانێکى تۆکمەوە هێزەکەى پێشمەرگە خۆیان لە ڕەبایەکە نزیک کردەوە و بە تەڕدەستیى هەڵیان کوتایە سەرى و بە (ئاڕ . پی . جى) و چەکى سووکى دەستیان دۆخێکیان هێنائارا، سەریان لە سەربازانى ناو ڕەبایەکە شێواند، خۆیان خزاندە ناو کون و کەلەبەرەکانى ڕەبایەکە و بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەردا گرت. ژمارەیەک سەرباز کوژران و هەموو ئەو چەک و کەلوپەلە سەربازییەى تێیدا بوو دەستیان بەسەردا گیرا، کە بریتى بوون لە ٩ پارچە چەکى سووک و ١٠ سندوقى فیشەک و هاوەنێکى (٦٠میلم) و بڕێکى زۆر نارنجۆکى دەستى و کەلوپەلى دیکەى سەربازى.

     دواى ئەوەى پێشمەرگەکان پلانەکەیان جێبەجێ کرد و ئەوەى گرنگ بوو ئەنجامیان دا، خۆیان کۆکردەوە و کشانەوە، بەڵام کە حکومەت لە ڕووداوەکە ئاگادار بووەوە، وەکو پیشەى هەموو جارێکى، ناوچەکە و ڕێگاى گەڕانەوەى پێشمەرگە بۆ ناوچە ئازادکراوەکان تۆپباران کرد، بەڵام پێشمەرگەکان بێ زیان لێی دەرچوون، هەردوو ڕۆژ دواى گرتنى ڕەبایەى ناوبراو، بۆ درێژەدان بە چالاکییەکان هەر هەمان هێزى پێشمەرگە بە چەکى دوورهاوێژى دۆشکە و هاوەن هێرشیان کردە سەر فەوجى سەربازى چەقەلا و ڕەبایەکانى دەوروبەرى، بۆ ماوەیەکى دیاریکراو تۆپبارانى خاڵە سەربازییەکانیان کرد، توانیان زیانى زۆریان پێ بگەیەنن لە کوشتار و بریندارکردنى سەربازانى سوپاى ڕژێمى بەعس . 

 


سەرچاوەکان:

١- مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وەی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوار‌م، ١٩٧٥- ١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، (چاپخانه‌ی ڕوكسانا- ٢٠٢١).

 ٢- محەمەد مراد، خەباتا چیا بیرهاتن و سەرهاتیێن شۆڕەشا گوڵانێ دناڤبەرا ساڵین (١٩٧٦-١٩٨٩) دا، (چاپخانا کوردستانێ- زاخۆ- ٢٠٠٧).       

٣- دەستەى ئینسکلۆپیدیاى پارتى دیموکراتى کوردستان، مێژووى پارتى دیموکراتى کوردستان – کۆنگرە و کۆنفرانس (پڕۆگرام و پەیڕەوى ناوخۆ)، بەرگى یەکەم، چاپى یەکەم، (چاپخانەى ڕؤژهەڵات- ٢٠٢١).        

          


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى باتیفا سەیدا

ئەم شەڕە بریتى بوو لە چالاکییەکى پارتیزانى هێزێکى پێشمەرگە سەربە ڕیکخراوى ١٦ى ئابى پارتی دیموکراتى کوردستان لە باتیفا دژبە هێزێکى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ڕۆژێکى ساڵى ١٩٨٧ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکە و بەماوەیەکى کەم دەستیان بەسەرداگرت و ١٠ چەکداریان بەدیل گرتن، ئەوانی دیکەش ڕایان کرد پاشان پێشمەرگەکان شوێنەکەیان جێهێشت و بێ زیان گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى چیاى بەڕانشێ ١٩٨٦

شەڕى بەڕانشێ چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە بوو لەسەر ڕێگاى سەرەکى چیاى بەڕانشێ نزیک گوندى گرێ بیێ، لەو چالاکییەدا هێزێکى پێشمەرگەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان لە ١٥ى تشرینى دووەمى ١٩٨٦ بۆسەیەکیان لەسەر ڕێگاى سەرەکى دانایەوە، بۆ لێدان لە ئۆتۆمبێلە سەربازییەکانى هێزەکانى ڕژێمى بەعسى داگیرکەر.

زانیاری زیاتر

شەڕى شیڤێ ١٩٨٧

شەڕى شیڤێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە و هێزى چەکدارانى بەکرێگیراوى ڕژێمى بەعس لە ٢٥ى ئایارى ١٩٨٧، کە بە نیازى وێرانکارى و ڕوخاندنى گوندى شیڤێ هێرشیان کردە سەر گوندەکە، هێزى پێشمەرگەش بەرەنگاریان بووەوە و لە ماوەى دوو کاتژمێرى شەڕدا هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو شکستیان خوارد و ڕایانکرد، چوار لاشەیان لە مەیدانى شەڕ بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گوندى بادێ ١٩٨٣

چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعسە، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک و ڕێکخراوەکانى هورمز مەلیک و تاهر زێوەیی لە شەوى ١١ لەسەر ١٢ى کانوونى یەکەمى ١٩٨٣ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گوندى بادێ، لە ماوەیەکى کەمدا دەستیان بەسەرداگرت و ئاگریان تێبەردا، تەواوى سەربازانیان کوشت و چواریشیان بەدیل گرتن، پاشان شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر