شەرى گەلى ڕەشاڤا ١٩٨٧

شەڕی گەلى ڕەشاڤا لە ١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٧ ڕوویدا، کاتێ کە هێزى پێشمەرگە لە ڕێگا سەرەکیەکانى نێوان ئامێدى و دێرەلووک هێرشیان کردە سەر قافلەى ئوتۆمێلە سەربازیەکانى سوپاى عێراق و بارەگاى فەوجى دێرەلووک و بارەگاى بەعس و بنکەى ئەمنى شارۆچکە، بە ئامانجى کەمکردنەوەى گوشارى هێزەکان عێراق لەو هێرشەى کە لەو ماویەدا کردبوویە سەر ئەترۆش و قەڵاى کانیکا.


دۆڵى ڕەشاڤا دەکەوێتە ناوچەى ئامێدى و دێرەلووک لە دەڤەرى بادینان([1])، بەهۆى هەڵکەوتەى جوگرافی و هاوسۆزى دانیشتوانى ناوچەکە بۆ  هێزى پێشمەرگە ئەنجامدانى چاڵاکى پارتیزانى ئاسنتر بوون, هەر بۆیە لە ڕووى شۆڕش و بەرخودانەوە وەکو سەرجەم ناوچەکانى دیکەى کوردستان ڕۆڵى کاریگەریان هەبووە لە پاڵپشتى شۆڕش، حکومەتى عێراق لە زۆربەى کاتدا هەڵمەتى فراوانى بۆ سەر کوردستان دەست پێدەکرد لە هەندێ ناوچەى تایبەت، بۆ گەڕاندنەوەى ئەو شوێنانەى کە کەوتبوونە بەر دەستى پێشمەرگە و کپ کردنى دەنگى شۆڕش بە گشتى، بە تەواوى هێزە چەکداریەکانى بەرەنگارى هێزەکانى شۆڕش دەبۆوە، چونکە جموجۆڵى پێشمەرگە و چاڵاکیەکانیان لە زۆربەى ناوچەکان زۆر بوو بوون، هەر لە سەرەتاى مانگى کانوونى دووەمى ١٩٨٧ سوپاى عێراق و هێزە چەکدارەکانى تر هەڵمەتێکى فراوانیان دەستپێکرد بۆ سەر ئەترۆش و قەڵاى کانیکا لە بادینان نزیکە ٢٠ ڕۆژى خایاند، بە بیانووى ئەوەى کە ئەو ناوچانە کەوتبوونە ژێر دەسەڵات و هەژموونى هێزى پیشمەرگە([2]). 

      هێزى پێشمەرگەى کوردستان بەو توانا سەربازیەى کە لەبەر دەستیدا بوو لە ڕووى ژمارەى پێشمەرگە و چەک و تەقەمەنییەوە بەرەنگارى هێزەکانى حکومەت دەبووەوە و زەبرى کوشندەى پێدەگەیاند، دیارە هەروەکو ئاماژەى پێکراوە حکومەت لەسەرەتاى مانگى کانوونى دووەمى ١٩٨٧ هەڵمەتێکى سەربازى گەورەى لە ناوچەى ئەترۆش گرتبووە بەر، هێزى پێشمەرگەش لە ناوچەکانى دیکە بۆ کەم کردنەوەى گوشارى سوپا و هێزە چەکدارەکانى حکومەت لە بەرەى شەڕ ڕێیان لە قافلە سەربازییەکان دەگرت و چاڵاکى جۆرا و جۆریان ئەنجام دەدا.

     سەر لە ئێوارەى ١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٧ دەروبەرى کاتژمێر چوار لە گەلی ڕەشافا دەنگى تەقەیەکى زۆر بیسترا، هێزى پێشمەرگە هەر لە ئامێدى تا دێرەلوک ڕێگا سەرەکیەکانیان گرتبوو زۆر بە توندى قافلە سەربازییەکانیان کردە ئامانج و هێرشیان بردنە سەر کە بەڕێگاکەدا ڕەتدەبوون بە ئاراستەى بەرەى شەڕ، وێڕای ئەوەش هێرشیان کردە سەر بارەگاى فەوجى دێرەلوک و بارەگاى حزبى بەعس و بنکەى ئەمنى شارۆچکەکە، دیارە ئەو هەڵمەتەى هێزى پێشمەگە بۆسەر هیزەکانى عێراق زیانى گەورەى پێگەیاندن کە بریتى بوو لە سووتاندنى بارەگاکانى فەوج و حزبى  بەعس و بنکەى ئەمن هەروەها تێکشکاندنى تۆپێکى ٨٢ملم و دوو تانکى سەربازى و یەک زرێ پۆش و ئۆتۆمبێلێکى سەربازى([3]).        

       شایانى باسە چاڵاکیەکانى پێشمەرگە لە زۆربەى ناوچەکانى کوردستان بە جۆرێک تەشەنەى سەندبوو حکومەتى هەراسان کردبوو کە هەمیشە لە بیرى ئەنجامدانى هەڵمەتى سەربازیدا بێ بۆ دوور خستنەوەى مەترسى سەر دەزگا و دامەزراوەکانى.


     

سەرچاوەکان:

  1. https://www.facebook.com/103736608439721/photos/a.106062804873768/106311994848849/?type=3
  2. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021.  
  3. شیمال زێباری: هنده‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – 2015.  

 


[1] - https://www.facebook.com/103736608439721/photos/a.106062804873768/106311994848849/?type=3

[2] - شیمال زێباری: هنده‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – 2015، ل٣٥٦-٣٧٤.  

[3] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل٧٥.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر