داستانی دێرەلوک ١٩٨٧

ئەو داستانە لە ٥ى ئایارى ١٩٨٧ لە دێرەلوکى سەربە قەزاى ئامێدى ڕوویدا، هێزى پێشمەرگە هێرشیان کردە سەر بارەگاى فەوجی خەفیفەى (١١١)، دواى شەڕێکى سەخت توانیان دەست بەسەر فەوجەکە و (٨١) سەنگەرى دەورووبەریدا بگرن، هەروەها زیانى زۆری گیانى و ماددى بە هێزەکانى حکومەت بگەیەنن لە کوژراو و بریندار و بە دیل گیرانى سەرباز و چەکدارانى بەکرێگیراو.


      ئاشکرایە سیاسەتى دوژمنکارانەى حکومەتى عێراق بەرامبەر بە کوردستان لە ڕەفتارى هێزە سەربازیەکان و چەکدارانى بەکرێگیراو ڕەنگى دابۆوە کە بەردەوام هەلمەتى سەربازیان ئەنجام دەدا بۆ قڕکردنى کورد و وێرانکردن و سوتاندنى گوندەکانى کوردستان([1]) بەڵام هەموو جارێک هەڵمەتە سەربازیەکان لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە پەرپەرچ دەدرانەوە، هەر بەو هۆیەوە چالاکیەکانى پێشمەرگە لە دەڤەرى بادینان  لە ساڵى ١٩٨٧ پێى نابووە قۆناغێکى فراوان، حکومەتیان بە جۆرێک هەراسان کردبوو کە بەردەوام لە سەنگەرى شەڕ و پێکدادان دابن لەگەڵ پێشمەرگەدا، بەرەبەیانى ٥ى ئایارى ١٩٨٧ هێزێکى پێشمەرگە کە پێکهاتبوون لە پێشمەرگەکانى لیژنەى ناوچەى ئامێدى و سێ ڕێکخراوى سەربە لیژنەى ناوچەى گوڵان و دوو ڕێکخراوى سەربە لقى یەک و هێزێکى میللى بە فەرماندەیی د. ڕۆژ نوری شاوێس و عەقید عەلی و سەید سالح، هێرشێکى گەورە و بەرفراوانیان کردە سەر بارەگاى فەوجى خەفیفەى (١١١) کە مستشارەکەى شێخ نورى بەرزنجی بوو، لە ناحیەى دێرەلوکى سەربە قەزای ئامێدى([2])، دواى شەرێکى توند و سەختى خوێناوى بارەگاى فەوج و (٨١) سەنگەرى دەورووبەرى فەوج و ناوچەکە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە دەستیان بەسەردا گیرا([3]).

      لەو چالاکیەى پێشمەرگە هێزەکانى حکومەت زیانى زۆرى گیانیان بەرکەوت کە بریتى بوو لە (٣٨) کوژراو و زیاتر لە (٤٠) دیلى دەستگیرکراو کەوتنە بەر دەستى پێشمەرگە، لەناو دیلەکاندا مولازمى یەکەم  عەبدولحەمید خەتاب عەبدوڵڵا فەرماندەى فەوج و سێ سەرباز و یەک جێگرى ئەفسەر (نائب ضابط) و سی چەکدارى بەکرێگیراو(جاش) هەبوون، (١٦) چەکدارى دیکەى بەکرێگیراویش خۆیان ڕادەستى هێزى پێشمەرگە کرد، وێڕای ئەوەش زیانە ماددیەکانى هێزەکانى حکومەت بریتى بوون لە سوتاندنى زریپۆشێک و (٩) ئۆتۆمبێلی سەربازى و (٢٠٠) پارچە چەکى جۆرى کلاشینکۆف و سەلیب و (R. P. G) و یەک هاوەنى ٨٢ ملم و یەک ٥.١٤ ملم و گرنۆفێک و (١٤) دەزگاى بێتەل و ژمارەیەکى زۆرى فیشەک و گوللە تۆپ و گوللەى (R. P. G) بوونە دەستکەوتى پێشمەرگە([4]).

      دواى کۆتایی هاتنى هێرشەکەى پێشمەرگە لە کاتژمێر یەکى دواى نیوەڕۆى هەمان ڕۆژ فڕۆکە جەنگیەکانى عێراق ناوچەکە و بنکەو بارەگاکانى پێشمەرگەیان بۆردومان کرد، لە کاتى بۆردوومانى فڕۆکەى عێراق هێزی بەرگرى ئاسمانى پێشمەرگە توانیان بە موشەکى سان حەوت فڕۆکەیەکى جۆرى هەلیکۆپتەر بخەنە خوارەوە، حەوت سەربازى ناو فڕۆکەکەش کەوتنە دەستى هێزەکانى پێشمەرگە، یەکێکیان عەقیدى فڕۆکەوانى بوو بەناوى حەمید سەعید و مولازمى یەکەمى فرۆکەوان نزار عەدنان، ئەوەشیان ڕۆل و کاریگەرى زۆرى هەبوو لەسەر بەرز بوونەوەى ورەى پێشمەرگە لە بەرەکانى شەڕ، لەو هێرشەدا زیانى پێشمەرگە بریتى بوو لە شەهید بوونى پێشمەرگەیەک و بریندار بوونى (٣) پێشمەرگەى تر.

      شایانی باسه‌ هەر لەو هێرشەدا له‌ لایه‌ن تۆپخانەی شۆڕشه‌وە بنکە و سەربازگە و بارەگاکانى سوپا و هێزەکانى حکومەت تۆپباران کران، وەک ئاماژەى بۆ کراوە ڕۆژێک دواى هێرشەکەى پێشمەرگە بۆ سەر هێزەکانى عێراق واتا ٦ى ئایارى ١٩٨٧ سەرۆک مەسعود بارزانى ڕێبەرى شۆڕش لەسەر چیاى گارە بە ئامێری بێتەل پەیوەندى بە بەرپرسانى پێشمەرگەوە کرد بە مەبەستى دەستخۆشى کردن لە هێزى پێشمەرگە بۆ ئەو سەرکەوتنەى کە لەو هێرشەدا تۆماریان کرد([5]).      


سەرچاوەکان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021.
  2. شیمال زێباری: هنده‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – 2015.
  3. دێرەلوک https://fa.wikipedia.org/wiki/%D

[2] - دێرەلوک https://fa.wikipedia.org/wiki/%D

[3] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل٧٦.  

[4] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٧٧.

[5] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٧٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى دەشتمرێ ١٩٨٧

شەڕی دەشتمرێ چالاکییەکى پێشمەرگە بوو بەرانبەر بنکەیەکى سەربازیی سوپاى عێراق و تێیدا هێزێکى پێشمەرگەى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆ لە شەوى ٩ لەسەر١٠ى شوباتى ١٩٨٧، هێرشیان کردە سەر ڕەبایەیەکى سوپاى عێراق لە نزیک گوندى دەشتمرێ لە ناحیەى ئیبراهیم خەلیل (ڕزگارى) دەڤەرى بادینان و بە ماوەیەکى کەم توانیان بچنە ناو بنکە سەربازییەکە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گردە هول ١٩٨٥

ئەو شەڕە گورزێکى توندى هێزى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتى کوردستان لە شۆڕشی گوڵان بوو بەر ڕەبایەکى سوپاى عێراقى کەوت، لە شەوى ١٢ لەسەر١٣ى ئابى ١٩٨٥، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتی کوردستان و حزبى شیوعی، جەولەیەکیان ئەنجام دا بۆ ناوچەى باتیفای پارێزگاى دهۆک، بۆ بینین و بەسەرکردنەوەى ڕیزەکانى ڕێکخستن و هاوڵاتیانى ناوچەکە، دواتر بڕیاریان دا چالاکییەکى پارتیزانى ئەنجام بدەن، بۆ ئەوەش ڕەبایەى (گردە هول)یان دەستنیشان کرد

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندی زێوکێ ١٩٨٣

شەڕى گوندی زێوکێ لە شۆڕشی گوڵان و لە ١٥ى نیسانى ١٩٨٣ لە دەڤەرى بادینان لە نێوان هێزێکى پێشمەرگە و هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق ڕوویدا، سوپای عێراق بە مەبەستى گێڕانەوەى هێز و هەژموونى حکومەت بۆ ناوچەکە هێرشییان کردە سەر گوندى زێوکێ لە ناوچەى مانگێشکێی. کە سوپای عێراق سەرقاڵى پشکنینى گوند بوون، هێزێکى پێشمەرگە کە بە ئەرکى پێشمەرگایەتى لە ناوچەکەدا لە گەڕان و پشکنیندا بوون لە هێرشەکە ئاگادار بوونەوە و هێرشیان کردنە سەر....

زانیاری زیاتر