شەڕی ناو شاری ئاکرێ ١٩٨٣

ئه‌و شه‌ڕه‌ له‌ سالی ١٩٨٣ ڕوویدا، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان پلانی داڕشت كه چالاكییه‌ پارتیزانییه‌كانی بگوازێته‌وه‌ ناو شاره‌كان و له‌وێوه‌ گورز له‌ داموده‌زگاكانی حكومه‌ت بدات، تاكو به‌م شێوازەی پارتیزانییه‌ به‌ گوێی حكومه‌تدا بچرپێنێ كه‌ شۆڕشی كورد له‌ توانایدا هه‌یه‌ له‌ هه‌ر شوێن و هه‌ركاتێكدا مه‌ستی بێ ده‌توانێ گورز له‌ دامودزگاكان بوه‌شێنێ و زیانی گیانی و ماددیان پێ بگه‌یه‌نێ.


دیاره‌ شۆڕشی كورد به‌ پێی قۆناغ و هه‌لومه‌رجی ڕۆژگار به‌ بارودۆخی تایبه‌تدا تێپه‌ڕیوه‌، ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی كه‌ خواست و ویستی شۆڕش پێویستی به ‌شەڕی به‌ره‌ی هه‌بووبێ و شار و ناوچه‌كان ئازاد ده‌كران و هێزی پێشمه‌رگه‌ لێی ده‌مایه‌وه‌ و ئاماده‌كاری ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی بۆ ده‌كرد، به‌ڵام له‌ دوای هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان هه‌لومه‌رجی دۆخه‌كه‌ وای ده‌خواست كه‌ زۆربه‌ی جار هێزی پێشمه‌رگه به‌ شێوازی شەڕی پارتیزانی به‌ره‌نگاری ده‌زگا و دامه‌زراوه‌ سه‌ربازی و ئاسایشه‌كانی ڕژێمی به‌عس ده‌بووەوە‌، په‌یامی شۆڕش و گرنگیه‌كه‌ی به‌و جۆره به‌ سه‌رانی حكومه‌ت ده‌گه‌یاند،‌ لێره‌دا گرنگه‌‌ ڕۆڵی ڕێكخستنی ناوشاره‌كان پشتگوێ نه‌خرێ و هه‌میشه‌ له‌به‌ر چاو بگیرێ كه‌ هانده‌ر و ڕێنوێنی چاڵاك بوون بۆ شۆڕش، تاكو كادره‌كانی ڕێكخستن و هێزی پێشمه‌رگه‌ بتوانن به‌ ئه‌ركی شۆڕشگەڕایەتى خۆیان ڕابن، ته‌نانه‌ت بتوانن چاڵاكییه‌ پێشمه‌رگه‌ییه‌كانیان ئه‌نجام بده‌ن، هه‌ڵبه‌ته به‌ڕێوه‌چوونی زۆرێك له‌ چاڵاكییه‌كان له‌ ناو شاره‌كان و قوڵایی ده‌سه‌ڵاتی حكومه‌ت له‌م هه‌ڵوێسته‌ی ڕێكخستنی نهێنی ناوشاره‌كانی شۆڕش به‌ده‌ر نه‌بووه‌([1]).  ‌      ‌   

هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌ فه‌رمانده‌یی ملازم بابه‌كر و هۆشیار زێباری هه‌ستان به‌ ئه‌نجامدانی چاڵاكییه‌كی پێشمه‌رگانه‌ له‌ سه‌نته‌ری شاری ئاكرێ، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی هاوبه‌شی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبی شیوعی عێراق ساڵى ١٩٨٣ پلانی لێدانی بنكه ‌و باره‌گاكانی حزبی به‌عسیان له‌ ناو شاری ئاكرێ داڕشت، به‌پێی پلان و نه‌خشه‌ی هێرشه‌كه‌ شوێنه‌كان به‌سه‌ریان دابه‌شكران و له‌ كات و شوێنی دیاركراو هه‌ڵیانكوتایه‌ سه‌ر بنكه‌ و داموده‌زگاكانی به‌عس له‌ شاره‌كه‌، توانیان له‌ ماوه‌یه‌كی كه‌م زیانێكی گه‌وره‌ به‌ داموده‌زگاكانی‌ به‌عس بگه‌یه‌نن.

له‌و داستانه‌ هه‌ریه‌ك له‌ پێشمه‌رگه‌كه‌كان عەبدوڵا قادۆ ، سلێمان هه‌رنی، بیلال سورچی، عه‌بدولعه‌زیز ئامێدی، سادق گوێزی، ئه‌حمه‌د شاهین، ڕه‌زا، شیمال زێباری و شیخ ئه‌حمه‌د سورچی به‌شدار بوون، كه‌ ڕۆڵێكی كاریگه‌ریان گێڕا له‌ شه‌ڕه‌كه‌دا.

ئه‌نجامی شه‌ڕه‌‌كه به‌ زیانێكی گه‌وره‌ له‌ داموده‌زگاكانی به‌عس کۆتایی هات و ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی زۆری به‌ دوای خۆیدا هێنا له‌ ناوچه‌كه‌، له‌لایه‌ن هێزی شۆڕشیش شه‌هیدبوونی پێشمه‌رگه‌یه‌ك به‌ ناوی شێخ ئه‌حمه‌د سورچی و برینداربوونی دوو پێشمه‌رگه‌ی تر به‌ ناوه‌كانی جاسم زێباری و ئه‌حمه‌د به‌هاركی لێکەوتەوە ([2]).‌


سه‌رچاوه‌:‌

  1. مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.
  2. غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- ٢٠٢١.

[1] - غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- 2021، ل46.

[2] - مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل61.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى باتیفا سەیدا

ئەم شەڕە بریتى بوو لە چالاکییەکى پارتیزانى هێزێکى پێشمەرگە سەربە ڕیکخراوى ١٦ى ئابى پارتی دیموکراتى کوردستان لە باتیفا دژبە هێزێکى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ڕۆژێکى ساڵى ١٩٨٧ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکە و بەماوەیەکى کەم دەستیان بەسەرداگرت و ١٠ چەکداریان بەدیل گرتن، ئەوانی دیکەش ڕایان کرد پاشان پێشمەرگەکان شوێنەکەیان جێهێشت و بێ زیان گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى چیاى بەڕانشێ ١٩٨٦

شەڕى بەڕانشێ چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە بوو لەسەر ڕێگاى سەرەکى چیاى بەڕانشێ نزیک گوندى گرێ بیێ، لەو چالاکییەدا هێزێکى پێشمەرگەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان لە ١٥ى تشرینى دووەمى ١٩٨٦ بۆسەیەکیان لەسەر ڕێگاى سەرەکى دانایەوە، بۆ لێدان لە ئۆتۆمبێلە سەربازییەکانى هێزەکانى ڕژێمى بەعسى داگیرکەر.

زانیاری زیاتر

شەڕى شیڤێ ١٩٨٧

شەڕى شیڤێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە و هێزى چەکدارانى بەکرێگیراوى ڕژێمى بەعس لە ٢٥ى ئایارى ١٩٨٧، کە بە نیازى وێرانکارى و ڕوخاندنى گوندى شیڤێ هێرشیان کردە سەر گوندەکە، هێزى پێشمەرگەش بەرەنگاریان بووەوە و لە ماوەى دوو کاتژمێرى شەڕدا هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو شکستیان خوارد و ڕایانکرد، چوار لاشەیان لە مەیدانى شەڕ بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گوندى بادێ ١٩٨٣

چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعسە، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک و ڕێکخراوەکانى هورمز مەلیک و تاهر زێوەیی لە شەوى ١١ لەسەر ١٢ى کانوونى یەکەمى ١٩٨٣ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گوندى بادێ، لە ماوەیەکى کەمدا دەستیان بەسەرداگرت و ئاگریان تێبەردا، تەواوى سەربازانیان کوشت و چواریشیان بەدیل گرتن، پاشان شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر