شەڕی ناو شاری ئاکرێ ١٩٨٣

ئه‌و شه‌ڕه‌ له‌ سالی ١٩٨٣ ڕوویدا، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان پلانی داڕشت كه چالاكییه‌ پارتیزانییه‌كانی بگوازێته‌وه‌ ناو شاره‌كان و له‌وێوه‌ گورز له‌ داموده‌زگاكانی حكومه‌ت بدات، تاكو به‌م شێوازەی پارتیزانییه‌ به‌ گوێی حكومه‌تدا بچرپێنێ كه‌ شۆڕشی كورد له‌ توانایدا هه‌یه‌ له‌ هه‌ر شوێن و هه‌ركاتێكدا مه‌ستی بێ ده‌توانێ گورز له‌ دامودزگاكان بوه‌شێنێ و زیانی گیانی و ماددیان پێ بگه‌یه‌نێ.


دیاره‌ شۆڕشی كورد به‌ پێی قۆناغ و هه‌لومه‌رجی ڕۆژگار به‌ بارودۆخی تایبه‌تدا تێپه‌ڕیوه‌، ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی كه‌ خواست و ویستی شۆڕش پێویستی به ‌شەڕی به‌ره‌ی هه‌بووبێ و شار و ناوچه‌كان ئازاد ده‌كران و هێزی پێشمه‌رگه‌ لێی ده‌مایه‌وه‌ و ئاماده‌كاری ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی بۆ ده‌كرد، به‌ڵام له‌ دوای هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی گوڵان هه‌لومه‌رجی دۆخه‌كه‌ وای ده‌خواست كه‌ زۆربه‌ی جار هێزی پێشمه‌رگه به‌ شێوازی شەڕی پارتیزانی به‌ره‌نگاری ده‌زگا و دامه‌زراوه‌ سه‌ربازی و ئاسایشه‌كانی ڕژێمی به‌عس ده‌بووەوە‌، په‌یامی شۆڕش و گرنگیه‌كه‌ی به‌و جۆره به‌ سه‌رانی حكومه‌ت ده‌گه‌یاند،‌ لێره‌دا گرنگه‌‌ ڕۆڵی ڕێكخستنی ناوشاره‌كان پشتگوێ نه‌خرێ و هه‌میشه‌ له‌به‌ر چاو بگیرێ كه‌ هانده‌ر و ڕێنوێنی چاڵاك بوون بۆ شۆڕش، تاكو كادره‌كانی ڕێكخستن و هێزی پێشمه‌رگه‌ بتوانن به‌ ئه‌ركی شۆڕشگەڕایەتى خۆیان ڕابن، ته‌نانه‌ت بتوانن چاڵاكییه‌ پێشمه‌رگه‌ییه‌كانیان ئه‌نجام بده‌ن، هه‌ڵبه‌ته به‌ڕێوه‌چوونی زۆرێك له‌ چاڵاكییه‌كان له‌ ناو شاره‌كان و قوڵایی ده‌سه‌ڵاتی حكومه‌ت له‌م هه‌ڵوێسته‌ی ڕێكخستنی نهێنی ناوشاره‌كانی شۆڕش به‌ده‌ر نه‌بووه‌([1]).  ‌      ‌   

هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌ فه‌رمانده‌یی ملازم بابه‌كر و هۆشیار زێباری هه‌ستان به‌ ئه‌نجامدانی چاڵاكییه‌كی پێشمه‌رگانه‌ له‌ سه‌نته‌ری شاری ئاكرێ، دوای ئه‌وه‌ی كه‌وا هێزی پێشمه‌رگه‌ی هاوبه‌شی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبی شیوعی عێراق ساڵى ١٩٨٣ پلانی لێدانی بنكه ‌و باره‌گاكانی حزبی به‌عسیان له‌ ناو شاری ئاكرێ داڕشت، به‌پێی پلان و نه‌خشه‌ی هێرشه‌كه‌ شوێنه‌كان به‌سه‌ریان دابه‌شكران و له‌ كات و شوێنی دیاركراو هه‌ڵیانكوتایه‌ سه‌ر بنكه‌ و داموده‌زگاكانی به‌عس له‌ شاره‌كه‌، توانیان له‌ ماوه‌یه‌كی كه‌م زیانێكی گه‌وره‌ به‌ داموده‌زگاكانی‌ به‌عس بگه‌یه‌نن.

له‌و داستانه‌ هه‌ریه‌ك له‌ پێشمه‌رگه‌كه‌كان عەبدوڵا قادۆ ، سلێمان هه‌رنی، بیلال سورچی، عه‌بدولعه‌زیز ئامێدی، سادق گوێزی، ئه‌حمه‌د شاهین، ڕه‌زا، شیمال زێباری و شیخ ئه‌حمه‌د سورچی به‌شدار بوون، كه‌ ڕۆڵێكی كاریگه‌ریان گێڕا له‌ شه‌ڕه‌كه‌دا.

ئه‌نجامی شه‌ڕه‌‌كه به‌ زیانێكی گه‌وره‌ له‌ داموده‌زگاكانی به‌عس کۆتایی هات و ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی زۆری به‌ دوای خۆیدا هێنا له‌ ناوچه‌كه‌، له‌لایه‌ن هێزی شۆڕشیش شه‌هیدبوونی پێشمه‌رگه‌یه‌ك به‌ ناوی شێخ ئه‌حمه‌د سورچی و برینداربوونی دوو پێشمه‌رگه‌ی تر به‌ ناوه‌كانی جاسم زێباری و ئه‌حمه‌د به‌هاركی لێکەوتەوە ([2]).‌


سه‌رچاوه‌:‌

  1. مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.
  2. غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- ٢٠٢١.

[1] - غازی عادل گه‌ردی، پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا... حه‌جی بێڕۆخ، به‌رگی دووه‌م چاپی دووه‌م، توركیا- 2021، ل46.

[2] - مه‌سعود بارزانی، بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل61.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر