شەڕی بالیسان ١٩٨٨

شەڕی دۆڵی بالیسان بریتى بوو لە هێرشێکى بەربڵاوى سوپا و چەکدارانى ڕژێمى بەعس بۆ سەر هێزى پێشمەرگە لە ٢٦ى شوباتى ١٩٨٨، لە میحوەرى بێتواتە و خەلیفانەوە سوپاى عێراق هێرشێکى فراوانى کردە سەر دۆڵی بالیسان کە لە ژێر دەسەلاتى پێشمەرگەدا بوو، بە پشتیوانى تانک و تۆپ و دەبابە و فڕۆکەى جەنگى، هێزى پێشمەرگە بە ئامادەکاری و نەخشەى سەربازى توکمەوە ڕوووبەڕووی هێزەكانی عێراق بۆوە و بەرسینگیان گرتن، لە ئەنجامدا لە ئێوارەى هەمان ڕۆژ لەو بەریەدا هێزەکانى حکومەت شکستیان خوارد و هێرشەکەیان تێکشکێندرا.


ساڵى ١٩٨٨ حکومەتى عێراق بە پلانێکى بەرفراوانەوە هێرشى بۆ سەر ئەو ناوچانەى کوردستان دەستیپێکرد کە کەوتبوون ژێر هەژموونى پێشمەرگەوە، دیارە بەهۆى بوونى شەڕى عێراق – ئێران ١٩٨٠تا١٩٨٨ حکوومەت خاوەن ئەو هێزە زۆرە نەبوو کەوا بتونێ دەستى بەسەر تەواوى ناوچەکانى کوردستاندا بڕوا، بۆیە بوار بۆ هێزى پێشمەرگە هاتە پێش کە باڵادەست بێ بەسەر چەندین ناوچەدا([1])، ساڵى هەشتەم شەڕى نێوان هەردوو دەوڵەت بەرەو کزى هەنگاوى نا چونکە لە کۆتایی و ڕێککەوتن نزیک دەبۆوە، بەو پێیە دەرفەتێک بۆ عێراق هاتە پیش کەوا بکەوێتە خۆ و دژى شۆڕشى کورد هەنگاوى کوێرۆانە بگرێتەبەر بە ئامانجى سەرکوتکردن و لەباربردنى شۆرشى گەلى کورد.

    دیارە جێبەجێ کردنى پلانەکەى حکومەت خۆى لە قڕکردن و وێرانکردنى ناوچەکان دەدۆزیەوە، ئەوە بوو لە ٢٦ى شوباتى ١٩٨٨ کاتژمێر حەوتى بەیانى لە میحوەرى بێتواتە و خەلیفانەوە سوپاى عێراق پیشڕەویەکانى دەستپێکرد و هێرشێکى فراوانى کردە سەر دۆڵی بالیسان([2]) لە ڕۆژئاواى سلێمانى کە سەربە پارێزگاى هەولێرە([3])، بە هاوکارى و پشتیوانى فڕۆکەى جەنگى و تۆپ و تانک و چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، هێزى پێشمەرگە بە ئامادەکارى پلانى توکمەوە ڕووبەڕوویان بوونەوە و بەرسینگیان گرتن، لە ئەنجامدا بەهۆى بەرگرى توندى پێشمەرگەوە لە ئێوارەى هەمان ڕۆژ  لەو بەریەدا هەواڵی شکستى سوپا و هێزە عێراقییەکان بە هێزى پێشمەرگە گەیشت کە هێرشەکەیان تێکشکێندرا، بەڵام  لە تێکشکاندنى ئەو هێرشەى سوپا و چەکدارنى بەکرێگیراو، سێ پێشمەرگە شەهید بوون([4]).


سەرچاوەکان:

  1. حاجى میرخان دۆڵەمەرى: گەڕان بە دواى دادپەروەریدا، بەرگى دووەم، چاپى دووەم، کوردستان – ٢٠٢١.
  2. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وە‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوارە‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021.
  3. https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86

 


[1] - حاجى میرخان دۆڵەمەرى: گەڕان بە دواى دادپەرەریدا، بەرگى دووەم، چاپى دووەم، کوردستان – ٢٠٢١، ل٢٤٥.

[2] -- مه‌سعود بارزانی: مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وە‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چوارە‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووە‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل٨٣.

[3] - https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86

[4] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٨٣.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر