داستانی دێرەلوک ١٩٨٧

ئەو داستانە لە ٥ى ئایارى ١٩٨٧ لە دێرەلوکى سەربە قەزاى ئامێدى ڕوویدا، هێزى پێشمەرگە هێرشیان کردە سەر بارەگاى فەوجی خەفیفەى (١١١)، دواى شەڕێکى سەخت توانیان دەست بەسەر فەوجەکە و (٨١) سەنگەرى دەورووبەریدا بگرن، هەروەها زیانى زۆری گیانى و ماددى بە هێزەکانى حکومەت بگەیەنن لە کوژراو و بریندار و بە دیل گیرانى سەرباز و چەکدارانى بەکرێگیراو.


      ئاشکرایە سیاسەتى دوژمنکارانەى حکومەتى عێراق بەرامبەر بە کوردستان لە ڕەفتارى هێزە سەربازیەکان و چەکدارانى بەکرێگیراو ڕەنگى دابۆوە کە بەردەوام هەلمەتى سەربازیان ئەنجام دەدا بۆ قڕکردنى کورد و وێرانکردن و سوتاندنى گوندەکانى کوردستان([1]) بەڵام هەموو جارێک هەڵمەتە سەربازیەکان لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە پەرپەرچ دەدرانەوە، هەر بەو هۆیەوە چالاکیەکانى پێشمەرگە لە دەڤەرى بادینان  لە ساڵى ١٩٨٧ پێى نابووە قۆناغێکى فراوان، حکومەتیان بە جۆرێک هەراسان کردبوو کە بەردەوام لە سەنگەرى شەڕ و پێکدادان دابن لەگەڵ پێشمەرگەدا، بەرەبەیانى ٥ى ئایارى ١٩٨٧ هێزێکى پێشمەرگە کە پێکهاتبوون لە پێشمەرگەکانى لیژنەى ناوچەى ئامێدى و سێ ڕێکخراوى سەربە لیژنەى ناوچەى گوڵان و دوو ڕێکخراوى سەربە لقى یەک و هێزێکى میللى بە فەرماندەیی د. ڕۆژ نوری شاوێس و عەقید عەلی و سەید سالح، هێرشێکى گەورە و بەرفراوانیان کردە سەر بارەگاى فەوجى خەفیفەى (١١١) کە مستشارەکەى شێخ نورى بەرزنجی بوو، لە ناحیەى دێرەلوکى سەربە قەزای ئامێدى([2])، دواى شەرێکى توند و سەختى خوێناوى بارەگاى فەوج و (٨١) سەنگەرى دەورووبەرى فەوج و ناوچەکە لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە دەستیان بەسەردا گیرا([3]).

      لەو چالاکیەى پێشمەرگە هێزەکانى حکومەت زیانى زۆرى گیانیان بەرکەوت کە بریتى بوو لە (٣٨) کوژراو و زیاتر لە (٤٠) دیلى دەستگیرکراو کەوتنە بەر دەستى پێشمەرگە، لەناو دیلەکاندا مولازمى یەکەم  عەبدولحەمید خەتاب عەبدوڵڵا فەرماندەى فەوج و سێ سەرباز و یەک جێگرى ئەفسەر (نائب ضابط) و سی چەکدارى بەکرێگیراو(جاش) هەبوون، (١٦) چەکدارى دیکەى بەکرێگیراویش خۆیان ڕادەستى هێزى پێشمەرگە کرد، وێڕای ئەوەش زیانە ماددیەکانى هێزەکانى حکومەت بریتى بوون لە سوتاندنى زریپۆشێک و (٩) ئۆتۆمبێلی سەربازى و (٢٠٠) پارچە چەکى جۆرى کلاشینکۆف و سەلیب و (R. P. G) و یەک هاوەنى ٨٢ ملم و یەک ٥.١٤ ملم و گرنۆفێک و (١٤) دەزگاى بێتەل و ژمارەیەکى زۆرى فیشەک و گوللە تۆپ و گوللەى (R. P. G) بوونە دەستکەوتى پێشمەرگە([4]).

      دواى کۆتایی هاتنى هێرشەکەى پێشمەرگە لە کاتژمێر یەکى دواى نیوەڕۆى هەمان ڕۆژ فڕۆکە جەنگیەکانى عێراق ناوچەکە و بنکەو بارەگاکانى پێشمەرگەیان بۆردومان کرد، لە کاتى بۆردوومانى فڕۆکەى عێراق هێزی بەرگرى ئاسمانى پێشمەرگە توانیان بە موشەکى سان حەوت فڕۆکەیەکى جۆرى هەلیکۆپتەر بخەنە خوارەوە، حەوت سەربازى ناو فڕۆکەکەش کەوتنە دەستى هێزەکانى پێشمەرگە، یەکێکیان عەقیدى فڕۆکەوانى بوو بەناوى حەمید سەعید و مولازمى یەکەمى فرۆکەوان نزار عەدنان، ئەوەشیان ڕۆل و کاریگەرى زۆرى هەبوو لەسەر بەرز بوونەوەى ورەى پێشمەرگە لە بەرەکانى شەڕ، لەو هێرشەدا زیانى پێشمەرگە بریتى بوو لە شەهید بوونى پێشمەرگەیەک و بریندار بوونى (٣) پێشمەرگەى تر.

      شایانی باسه‌ هەر لەو هێرشەدا له‌ لایه‌ن تۆپخانەی شۆڕشه‌وە بنکە و سەربازگە و بارەگاکانى سوپا و هێزەکانى حکومەت تۆپباران کران، وەک ئاماژەى بۆ کراوە ڕۆژێک دواى هێرشەکەى پێشمەرگە بۆ سەر هێزەکانى عێراق واتا ٦ى ئایارى ١٩٨٧ سەرۆک مەسعود بارزانى ڕێبەرى شۆڕش لەسەر چیاى گارە بە ئامێری بێتەل پەیوەندى بە بەرپرسانى پێشمەرگەوە کرد بە مەبەستى دەستخۆشى کردن لە هێزى پێشمەرگە بۆ ئەو سەرکەوتنەى کە لەو هێرشەدا تۆماریان کرد([5]).      


سەرچاوەکان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021.
  2. شیمال زێباری: هنده‌ك ڕاستیێن ڤه‌شارتی د شۆڕشا گولانێدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر – 2015.
  3. دێرەلوک https://fa.wikipedia.org/wiki/%D

[2] - دێرەلوک https://fa.wikipedia.org/wiki/%D

[3] - مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، 1975-1990 شۆڕشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، 2021، ل٧٦.  

[4] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٧٧.

[5] - مه‌سعود بارزانی: هەمان سەرچاوە، ل٧٧.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر