شه‌هید حسێن نەجم حسێن مستەفا ناسراوە بە (شێخ حسێن)، پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلوول بووە، بەرپرسی شانەی نهێنی ناو شار بووە لە شۆڕشی گوڵان، ساڵی ١٩٨١ لە گرتووخانەی شاری موسڵ لە سێدارە دراوە.

پاش ئه‌وه‌ی كه‌ كۆماری كوردستان تووشی نسكۆ ده‌بێت و هێزی بارزانییه‌كان به‌ سه‌ركردایه‌تی مه‌لامسته‌فا بارزانی، بڕیار ده‌ده‌ن كه‌ بۆ جارێكی دیكه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ زێدی خۆیان...

دوای ئه‌و هه‌موو شه‌ڕ و كوشتاره‌ كه‌ له‌ نێوان هه‌ر دوو هێزی بارزانی و ئێران ئه‌نجام درا له‌ ٥/٤/١٩٤٧ ته‌واوی هێزه‌كانی ئێران كه‌ له‌و كاته توانیبوویان زۆربه‌ی ناوچه‌كانی ژێر ده‌سه‌ڵاتی بارزانییه‌كان بۆ جارێكی دیكه‌ كۆنترۆل بكه‌نه‌وه‌، به‌ سوود وه‌رگرتن له‌ چه‌كدارانی مه‌نگوڕ هێرشێكی به‌رفراوان له‌ چه‌ند لایه‌ن ده‌كه‌نه‌ سه‌ر بارزانییه‌كان...

له‌و كاته‌ی كه‌ حكومه‌تی ئێران توانی به‌ هێرش كردنه‌ سه‌ر كۆماری كوردستان بۆ جارێكی دیكه‌ كۆنترۆلی ئه‌و ناوچه‌یه‌ بخاته‌ ژێر ده‌ستی خۆی، مه‌لا مسته‌فا بارزانی و هێزه‌كه‌ی ده‌یانویست له‌ خاكی ئێران خۆیان ده‌رباز بكه‌ن و بۆ جارێكی دیكه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ناوچه‌كانی خۆیان له‌ كوردستانی عێراق...

شەمسەدین محەمەد عوسمان، ناسراو به‌ پارێزه‌ر شه‌مسه‌دین موفتی و ئه‌میر قاسمی، ساڵی ١٩٥٣ سكرتێری یه‌كێتی قوتابیانی كوردستان (كۆنگره‌ی یه‌كه‌م) بووه‌، ساڵی ١٩٥٨ له‌ ستافی یه‌كه‌می لێژنه‌ی لقی دوو كارگێڕی لق بووه‌....

به‌ دامه‌زراندنی كۆماری كوردستان له‌ ساڵی ١٩٤٦دا ده‌بینین ئه‌و كۆماره‌ كوردییه‌ ڕووبه‌ڕووی كۆمه‌ڵێك كێشه‌ و ئاسته‌نگ ده‌بێت كه‌ له‌ لایه‌ن ئێران و هاوپێمانه‌كانی وه‌ك ئینگلیز و ئه‌مریكا كه‌ ئه‌و كاته‌ به‌ هۆی شەڕی نێوده‌وڵه‌تی دووه‌م له‌ ئێران بوون ...

شەڕی سێناوە و بەردینا لە هاوینى ساڵى ١٩٦٣ لە نێوان هێزى پێشمەرگەى کوردستان و سوپاى عێراق ڕوویدا بە پشتیوانى چەکى قورس و تۆپباران و بۆردومانى فڕۆکە لە ناوچەى سپیلکى ڕۆژئاواى شارۆچکەى خەلیفان، کاتێک کە حکومەتى عێراق هه‌وڵی دەستبەسەردا گرتنى دڤەرى بارزانى کرد، دواى شەڕێکى گەورە و شەهیدبوونى ٨ پێشمەرگە، بڕیار درا بە کشانەوەى هێزى پێشمەرگە لەو سەنگەرانەدا.

کاتێک کە پێشمەرگە زاڵ بوو بەسەر قەڵا (قشلە)ى ڕایات لە ١٢ی تەمووزى ١٩٦٢ دەڤەرى باڵەکایەتى بە تەواوى بوو بە بەشێک لە ناوچەى ئازادکراوى شۆڕشى ئەیلوول، ئەگەرچى لە چەند ناوچەى جیاجیادا بەتایبەتى کوێستانەکانى دەوروبەرى چیاى هەڵگورد چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش) ناوە ناوە دەردەکەوتن بەنیازى نانەوەى پەشێوى، بەڵام هەر زوو لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە پەرت و بڵاو دەکران و لە ناوچەکە دوور دەخرانەوە.

شه‌هید شەهباز ساڵح سه‌عدو پێشمه‌رگێ شۆرە‌شا ئه‌یلوولێ، ل ساڵێت پێنجیا دهێتە رێکخستن دگەل پارتی ديموكراتى كوردستان ، ل ١١ێ ئەیلوولا ١٩٦١ێ چەکێ شەرەفێ هەلدگریت و دبیتە پێشمەرگە ل گەل برایێ خوە سه‌عدو سالح سندی و بەژداری ئازادکرنا دەڤەرا سندیا و سەنتەرێ باژێرێ زاخۆ دكه‌ت، ل هاڤینا ساڵا ١٩٧٤ێ د هێرشا هێزا پێشمەرگەهێن دەڤەرا زاخۆ ل سەر رەبیعا ستراتیجیا دەشتمرێ شەهيد دبیت.

شەڕی سەرچیا یه‌كێكه‌ له‌ زنجیره‌ی‌ داستانه‌كانی شۆڕشی ئەیلوول كه‌ پێشمه‌رگه‌ بۆ پارێزگاریكردن له‌ خاكی كوردستان له‌ ناوچه‌ جیاجیاكان تۆماری كردوون له‌ ١٦ی نیسانی ١٩٧٤.

لەتیف مەحمود سه‌عید محه‌مه‌د، ناسراو به‌ (شێخ لەتیفی حەفید )، نووسه‌ر و سیاسه‌تمه‌دار، ساڵی ١٩٤٦ له‌ لایه‌ن نوێنه‌رانی كۆنگره‌ی یه‌كه‌م كه‌ به‌ كۆنگره‌ی دامه‌زراندن و یا یه‌كگرتنی یه‌كه‌م ناو ده‌بردرێت به‌ جێگری یه‌كه‌می سه‌رۆكی پارتی دیموكراتی كورد هه‌ڵبژێردراوه‌، ئه‌مه‌ش جێبه‌جی كردنی به‌شێك له‌ ڕاسپارده‌كانی جه‌نه‌راڵ مسته‌فا بارزانی وه‌كۆ دامه‌زرێنه‌ر و سه‌رۆكی پارته‌ نوێیه‌كه‌‌‌ بووه‌...

ڕە‌زا محه‌مه‌د مسته‌فا، ناسراو به‌ (شێخ ڕەزا گوڵانی ـ شێخ ڕە‌زا به‌رزنجی)، یاساناس و سیاسه‌تمدار،ساڵی ١٩٦٣ سكرتێری تایبه‌تی سه‌رۆك مسته‌فا بارزانی بووه‌، ساڵی ١٩٦٤ له‌ ململانێ ناوخۆییەکانی حزبدا پشتگیری ته‌واوی خۆی له‌ سه‌رۆك مسته‌فا بارزانی و زۆرینە كردووه‌