شەڕی مانگێش ١٩٨٤

ئه‌و شەڕه‌ له‌ ئابی ١٩٨٤ ڕوویدا كاتێ كه‌ سوپای عێراق به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌كدارانی به‌كرێگیراو هێرشیان كرده‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش له‌ ده‌ڤه‌ره‌كه، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ به‌ره‌نگاریان بوونه‌وه‌ و زیانێكی گه‌وره‌یان پێ گه‌یاندن، زیانی سوپا بریتی بوو له‌ كوژران و برینداربوونی ژماره‌یه‌ك چه‌كدار. ‌


حكومه‌تی عێراق بۆ سه‌پاندنی ده‌سه‌ڵات به‌سه‌ر ته‌واوی شار و شارۆچكه ‌و لادێكانی كوردستان به‌رده‌وام له‌ ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازیدا بوو، به‌تایبه‌ت ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ ده‌نگۆی بوونی هێزی پێشمه‌رگه‌ی لێ هه‌بوو، به‌و پێیه‌ی كه‌ ڕژێمی به‌عس نزیكه‌ی چه‌ند ساڵێك بوو یه‌كێك له‌ گه‌وره‌ شۆڕشه‌كانی كوردی به‌ پلانێكی نیوده‌وڵه‌تی له‌ ٦ی ئاداری ١٩٧٥ هه‌ره‌س پێ هێنابوو، له‌ خه‌یاڵی ئه‌وه‌دا بوو جارێكی دیكه‌ نه‌هێڵی شۆڕش له‌ كوردستان سه‌ر هه‌ڵبداته‌وه‌، ئه‌و هێز و ده‌ستانه‌ی پێشمه‌رگه‌ كه‌ له‌ هه‌ر سوچێكی ناوچه‌ جیاجیاكان سه‌ریان هه‌ڵده‌دا، حكومه‌تی به‌عس هێزی پێكده‌هێنا و ئۆپه‌راسیۆنی ڕێك ده‌خست و هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازی ده‌كرده ‌سه‌ریان به‌ مه‌به‌ستی له‌ناوبردنیان.

      یه‌كێك له‌و هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی كه‌وا سوپای عێراق بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش به‌ پاڵپشتی چه‌كدارانی به‌كرێگیراو(جاش) ئه‌نجامیدا هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بوو له‌ باكوری شاری دهۆك، كه‌ هێرشێكی به‌ربڵاو و فرا‌و‌ان بوو بۆ سه‌ر‌ سنووری لێژنه‌ی ناوچه‌ی دهۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ ئابی ١٩٨٤ تاكو كۆتایی به‌و هێزه‌ی پێشمه‌رگه‌ بهینێ و له‌ ناوچه‌كه‌ دووریان بخاته‌وه‌، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی هێرشه‌كه‌ زۆر به‌ توندی ڕووبه‌ڕوویان بوونه‌وه‌ و ڕێیان له‌ پێشڕه‌ویه‌كانی هێزه به‌ربڵاوه‌كه‌ی حكومه‌ت گرت، دوای شەڕێكی گه‌رم هێزی پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێكی گه‌وره‌ی گیانی به‌ سوپا و چه‌كدارانی به‌كرێگیراو بگه‌یه‌نی كه‌ بریتی بوو له‌ كوژران و بریندار بوونی ژماره‌یه‌كی زۆری چه‌كداران و ژماره‌یه‌كیشیان لێ به‌ دیل گیران، له‌و شەڕه‌ی كه‌ له‌ نێوان هه‌ردوو گوندی گه‌لناسكێ و ئه‌لندكێ ڕوویدا ژماره‌یه‌ك كوژراوی چه‌كداری به‌كرێگیراوی لێ كه‌وته‌وه‌، عه‌بدوڵڵا زێباری برای له‌تیف زێباری یه‌كێك بوو له‌‌ كوژراوه‌كان‌. 

     دیاره‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی‌ حكومه‌تی عێراق بۆسه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ چاڵاكی شۆڕش تێیدا بوونی هه‌بوو، لێكه‌وته‌ی ده‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ستانه‌وه‌ و درێژه‌دان به‌ خه‌بات و شۆڕشی لێ ده‌هاته‌ ئارا، له‌ دیوێكی دیكه‌شه‌وه‌ حكومه‌ت نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و ئامانجه‌ بپێكێ كه‌ ده‌یان ساڵ بوو به‌ درێژایی ڕژێمه‌ یه‌ك له‌ دوای یه‌كه‌كان تا هاتنی به‌عس بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات له‌ پێناوی ده‌جه‌نگان، وێڕای ئه‌مه‌ش هه‌موو ئه‌و شەڕ و له‌شكركێشیانه‌ زیانێكی زۆری گیانی ماددی بۆ حكومه‌تی به‌عس به‌ دوای خۆیدا ده‌هێنا.        ‌  ‌ 


سه‌رچاوه‌كان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆرشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١. 

  2. وه‌لی زوبیر هۆستانی: چه‌ند داستان و ڕووداو و به‌سه‌رهاتێك له‌ شۆڕش و ڕاپه‌ڕینه‌كانی بارزاندا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر- ٢٠١٧. 


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى ڕەبایەى گرێ ئیسفکا ١٩٨١

چالاکییەکى پارتیزانى بوو کە هێزێکى پێشمەرگە لە شەوێکى تشرینى دووەمى ١٩٨١ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گرێ ئیسفکا لە دەڤەرى بەروارى باڵا، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستى بەسەردا بگرن و ژمارەیەک سەربازى ڕەبایەکەیان کوشت و دەستیان بەسەر چەک و تەقەمەنى و کەلوپەلى سەربازیدا گرت، پاشان شوێنەکەیان بەجێهێشت و گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕی دەڤەری سندیا ١٩٨٧

ئەم شەڕە لە ئەنجامى هێرشێکى بەربڵاوى سوپاى عێراق بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى و جاشەکان بۆ سەر دەڤەرا سندیا ڕوویدا، هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ پاراستنى ناوچەکە لە ڕوخان و وێرانکارى گوندەکان، لە ٥ى نیسانى ١٩٨٧ ڕووبەڕووى هێزەکانى حکومەت بووەوە، ئەنجامى شەڕەکە بە سەرکەوتنى هێزى پێشمەرگە و شکستى هێزە عێراقیەکان کۆتایی هات.

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندى بانە سوور ١٩٨٤

چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستانە لە نزیک گوندى بانەسوورى دەوروبەرى دهۆک لە دەڤەرى بادینان، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە ڕێکخراوى ڕێنجبەران بۆسەیەکیان لەسەر جاددەى سەرەکى مانگێشکێ دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى چەکدارانى بەکرێگیراو(جاش) کەوتە بۆسەکەوە و بە ماوەیەکى کەم دەستى بەسەردا گیرا و تەواوى سەرنشینانى کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گرت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر