شەڕی مانگێش ١٩٨٤

ئه‌و شەڕه‌ له‌ ئابی ١٩٨٤ ڕوویدا كاتێ كه‌ سوپای عێراق به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌كدارانی به‌كرێگیراو هێرشیان كرده‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش له‌ ده‌ڤه‌ره‌كه، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ به‌ره‌نگاریان بوونه‌وه‌ و زیانێكی گه‌وره‌یان پێ گه‌یاندن، زیانی سوپا بریتی بوو له‌ كوژران و برینداربوونی ژماره‌یه‌ك چه‌كدار. ‌


حكومه‌تی عێراق بۆ سه‌پاندنی ده‌سه‌ڵات به‌سه‌ر ته‌واوی شار و شارۆچكه ‌و لادێكانی كوردستان به‌رده‌وام له‌ ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازیدا بوو، به‌تایبه‌ت ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ ده‌نگۆی بوونی هێزی پێشمه‌رگه‌ی لێ هه‌بوو، به‌و پێیه‌ی كه‌ ڕژێمی به‌عس نزیكه‌ی چه‌ند ساڵێك بوو یه‌كێك له‌ گه‌وره‌ شۆڕشه‌كانی كوردی به‌ پلانێكی نیوده‌وڵه‌تی له‌ ٦ی ئاداری ١٩٧٥ هه‌ره‌س پێ هێنابوو، له‌ خه‌یاڵی ئه‌وه‌دا بوو جارێكی دیكه‌ نه‌هێڵی شۆڕش له‌ كوردستان سه‌ر هه‌ڵبداته‌وه‌، ئه‌و هێز و ده‌ستانه‌ی پێشمه‌رگه‌ كه‌ له‌ هه‌ر سوچێكی ناوچه‌ جیاجیاكان سه‌ریان هه‌ڵده‌دا، حكومه‌تی به‌عس هێزی پێكده‌هێنا و ئۆپه‌راسیۆنی ڕێك ده‌خست و هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازی ده‌كرده ‌سه‌ریان به‌ مه‌به‌ستی له‌ناوبردنیان.

      یه‌كێك له‌و هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی كه‌وا سوپای عێراق بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش به‌ پاڵپشتی چه‌كدارانی به‌كرێگیراو(جاش) ئه‌نجامیدا هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بوو له‌ باكوری شاری دهۆك، كه‌ هێرشێكی به‌ربڵاو و فرا‌و‌ان بوو بۆ سه‌ر‌ سنووری لێژنه‌ی ناوچه‌ی دهۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ ئابی ١٩٨٤ تاكو كۆتایی به‌و هێزه‌ی پێشمه‌رگه‌ بهینێ و له‌ ناوچه‌كه‌ دووریان بخاته‌وه‌، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی هێرشه‌كه‌ زۆر به‌ توندی ڕووبه‌ڕوویان بوونه‌وه‌ و ڕێیان له‌ پێشڕه‌ویه‌كانی هێزه به‌ربڵاوه‌كه‌ی حكومه‌ت گرت، دوای شەڕێكی گه‌رم هێزی پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێكی گه‌وره‌ی گیانی به‌ سوپا و چه‌كدارانی به‌كرێگیراو بگه‌یه‌نی كه‌ بریتی بوو له‌ كوژران و بریندار بوونی ژماره‌یه‌كی زۆری چه‌كداران و ژماره‌یه‌كیشیان لێ به‌ دیل گیران، له‌و شەڕه‌ی كه‌ له‌ نێوان هه‌ردوو گوندی گه‌لناسكێ و ئه‌لندكێ ڕوویدا ژماره‌یه‌ك كوژراوی چه‌كداری به‌كرێگیراوی لێ كه‌وته‌وه‌، عه‌بدوڵڵا زێباری برای له‌تیف زێباری یه‌كێك بوو له‌‌ كوژراوه‌كان‌. 

     دیاره‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی‌ حكومه‌تی عێراق بۆسه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ چاڵاكی شۆڕش تێیدا بوونی هه‌بوو، لێكه‌وته‌ی ده‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ستانه‌وه‌ و درێژه‌دان به‌ خه‌بات و شۆڕشی لێ ده‌هاته‌ ئارا، له‌ دیوێكی دیكه‌شه‌وه‌ حكومه‌ت نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و ئامانجه‌ بپێكێ كه‌ ده‌یان ساڵ بوو به‌ درێژایی ڕژێمه‌ یه‌ك له‌ دوای یه‌كه‌كان تا هاتنی به‌عس بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات له‌ پێناوی ده‌جه‌نگان، وێڕای ئه‌مه‌ش هه‌موو ئه‌و شەڕ و له‌شكركێشیانه‌ زیانێكی زۆری گیانی ماددی بۆ حكومه‌تی به‌عس به‌ دوای خۆیدا ده‌هێنا.        ‌  ‌ 


سه‌رچاوه‌كان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆرشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١. 

  2. وه‌لی زوبیر هۆستانی: چه‌ند داستان و ڕووداو و به‌سه‌رهاتێك له‌ شۆڕش و ڕاپه‌ڕینه‌كانی بارزاندا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر- ٢٠١٧. 


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى باتیفا سەیدا

ئەم شەڕە بریتى بوو لە چالاکییەکى پارتیزانى هێزێکى پێشمەرگە سەربە ڕیکخراوى ١٦ى ئابى پارتی دیموکراتى کوردستان لە باتیفا دژبە هێزێکى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ڕۆژێکى ساڵى ١٩٨٧ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکە و بەماوەیەکى کەم دەستیان بەسەرداگرت و ١٠ چەکداریان بەدیل گرتن، ئەوانی دیکەش ڕایان کرد پاشان پێشمەرگەکان شوێنەکەیان جێهێشت و بێ زیان گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى چیاى بەڕانشێ ١٩٨٦

شەڕى بەڕانشێ چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە بوو لەسەر ڕێگاى سەرەکى چیاى بەڕانشێ نزیک گوندى گرێ بیێ، لەو چالاکییەدا هێزێکى پێشمەرگەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان لە ١٥ى تشرینى دووەمى ١٩٨٦ بۆسەیەکیان لەسەر ڕێگاى سەرەکى دانایەوە، بۆ لێدان لە ئۆتۆمبێلە سەربازییەکانى هێزەکانى ڕژێمى بەعسى داگیرکەر.

زانیاری زیاتر

شەڕى شیڤێ ١٩٨٧

شەڕى شیڤێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە و هێزى چەکدارانى بەکرێگیراوى ڕژێمى بەعس لە ٢٥ى ئایارى ١٩٨٧، کە بە نیازى وێرانکارى و ڕوخاندنى گوندى شیڤێ هێرشیان کردە سەر گوندەکە، هێزى پێشمەرگەش بەرەنگاریان بووەوە و لە ماوەى دوو کاتژمێرى شەڕدا هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو شکستیان خوارد و ڕایانکرد، چوار لاشەیان لە مەیدانى شەڕ بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گوندى بادێ ١٩٨٣

چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعسە، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک و ڕێکخراوەکانى هورمز مەلیک و تاهر زێوەیی لە شەوى ١١ لەسەر ١٢ى کانوونى یەکەمى ١٩٨٣ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گوندى بادێ، لە ماوەیەکى کەمدا دەستیان بەسەرداگرت و ئاگریان تێبەردا، تەواوى سەربازانیان کوشت و چواریشیان بەدیل گرتن، پاشان شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر