شەڕی شەڕانش ١٩٧٦

ئه‌و شه‌ڕه‌ بریتی بوو له‌ چاڵاكیه‌كی پارتیزانی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌ ناوچه‌ی قه‌لا سه‌لمانیێی ده‌ڤه‌ری سندی له‌ بادینان له‌ ١٨ی ئابی ١٩٧٦، كه‌ هێزیكی سه‌ربازی سوپای عێراق كه‌وته‌ كه‌مینی پێشمه‌رگه‌وه‌‌، له‌ ئه‌نجامدا هێزی پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێگی گه‌وره‌ به‌و هێزه‌ی سوپای عێراق بگه‌یه‌نێ كه‌ خۆی له‌ ده‌یان كوژراو و برینداردا بینیه‌وه‌ و له‌ ناویاندا ئه‌فسه‌‌رو پله‌دار هه‌بوو.


 له‌ دوای نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول له‌ ئاداری ١٩٧٥ سه‌ركردایه‌تی كورد بیری له‌ به‌رده‌وامی شۆڕش كرده‌وه‌، كه‌وا پێویسته‌ به‌ چاڵاكی پێشمه‌رگه‌وه‌ بێته‌وه‌ مه‌یدانی خه‌بات، هه‌رچه‌نده‌ سه‌ركردایه‌تی  شۆڕش ئه‌و ماوه‌یه‌ له‌ دۆخی ئاواره‌یی و ژێر چاودێری وڵاتی ئێراندا ده‌یگوزه‌راند، به‌ڵام به‌ هه‌ر شێوازێك بێ بواری ئه‌وه‌شی ڕه‌خساند كه‌ شۆڕش ده‌ست پێبكاته‌وه‌ و ده‌سته‌ و هێزی پێشمه‌رگه‌ بخزێنێته ناوچه ‌و ده‌ڤه‌ره‌ جیاجیا كانى كوردستان، تاكو به‌ گوێی ڕژێمی عێراقدا بچرپێنێ كه‌ شۆڕش به‌رده‌وامی هه‌یه‌ و داكۆكی كردن له‌ مافی كورد لێ خۆشبوونی ئه‌سته‌مه‌.

      دیاره‌ خه‌باتی ئه‌و جاره‌ی شۆڕشی كورد خۆی له زۆرێك چاڵاكی پێشمه‌رگه‌یی ده‌بینیه‌وه‌ لێره‌ و له‌وێ و دوور له‌ شه‌ڕی به‌ره‌یی، كه‌ به‌هه‌ر هۆكارێك بێ نه‌هێڵن ڕژێمی عێراق ئۆقره‌یی به‌ خۆیه‌وه‌ ببینێ و له‌ ئاسووده‌یدا ژیان هه‌ڵ بكا، ئه‌وه‌ بوو له‌ ناوه‌ڕاستی ساڵی ١٩٧٦ شۆڕشی چه‌كداری ده‌ستی پێكرده‌وه‌ و جارێكی تر هیوا و ئومێدی به‌ دانیشتوانی كوردستان به‌خشی، ئه‌م هه‌نگاوه‌ش وه‌رچه‌رخانێكی ‌ مێژوویی بوو له‌ دیرۆكی كورددا، له‌و پێناوه‌دا هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌ درێژایی شۆڕش زۆرێك چاڵاكی و كرده‌ی سه‌ربازی له‌ ناوچه‌ جیاوازه‌كان ئه‌نجامدا و گورزی گه‌وره‌ی به‌ یه‌كه‌ سه‌ربازی و ئه‌منی و چه‌‌كداریه‌كانی ڕژێمی عێراق گه‌یاند.   

    ئه‌و چاڵاكییه‌ی كه‌ له‌و چه‌ند دێره‌ نوسینانه‌دا ده‌مانه‌وێ‌ لێی بدوێین شەڕی شەڕانشه له‌سه‌ر ڕێگای سه‌ره‌كی ‌نێوان شه‌ڕانش و ده‌شتی ته‌خێ له‌ ناوچه‌ی قه‌ڵا سه‌لمانیێی ده‌ڤه‌ری سندی، دیاره‌ هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان هه‌میشه‌ به‌دوای هه‌لێكدا‌ گه‌ڕاوه‌ كه ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌ی بۆ هه‌ڵكه‌وێ گورز له‌ یه‌كه‌ سه‌ربازیه‌كانی سوپای عێراق بسره‌وێنێ، ئه‌وه‌ بوو سه‌ر له‌ به‌یانی ١٨ی ئابی ١٩٧٦ هێزێكی سوپای عێراق كه‌وته‌ كه‌مینی هێزێكی پێشمه‌رگه‌ و شه‌ڕێكی سه‌خت له‌ نێوانیاندا ڕوویدا، دوای كۆتایی هاتنی شه‌ڕه‌كه‌ پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێكی گه‌وره‌ به‌و هێزه‌ی سوپای عێراق بگه‌یه‌نێ، كه‌ بریتی بوو له‌ كوژرانی دوازده‌ سه‌رباز له‌ نێویاندا ئه‌فسه‌رێكی به‌ پله‌ی نه‌قیب و یه‌كێكی دیكه‌ به‌ پله‌ی ملازمی یه‌كه‌م هه‌بوون، هه‌روه‌ها شوفێرێكی ئۆتۆمبێل‌ به‌ پله‌ی عه‌ریف و چه‌ند پله‌دارێكی تریش له‌ناو كوژراوه‌كاندا هه‌بوون، ده‌ستكه‌وتی ئه‌و چاڵاكیه‌ی پێشمه‌رگه‌ بریتی بوو له‌ ژماره‌یه‌ك چه‌كی كلاشینكۆف. 

      هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و جۆره‌ چاڵاكیانه‌ی پێشمه‌رگه ناچنه‌ بواری ئازادكردنی ناوچه‌یه‌ك كه‌ پێشمه‌رگه‌ ده‌ستی به‌سه‌‌ردا گرتبێ و تێیدا مابێته‌وه‌، به‌ڵكو لێدانێك بوو‌ له‌ یه‌كه‌ سه‌ربازیه‌كانی سوپا له چوارچێوه‌ی چالاكیه‌ پارتیزانیه‌كانی شۆڕش و مۆڕالێك بوو‌ بۆ هێزی پێشمه‌رگه‌‌ له‌به‌رامبه‌ر دوژمنه‌كه‌ی، له‌ هه‌مان كاتیشدا په‌یامێك بوو‌ بۆ ڕژێمی ئه‌و سای عێراق كه‌ شۆڕش به‌رده‌وامه‌ بۆ دا‌كۆكی كردن له‌ مافی خه‌ڵكی كوردستان.    ‌  ‌   ‌        ‌  


سه‌رچاوه‌كان:

  1. ‌‌ غازی عادل گه‌ردی: پێشمه‌رگه‌یه‌ك له‌ خزمه‌ت بارزانیدا، به‌رگی دووه‌م، چاپی دووه‌م، توركیا- ٢٠٢١.

  2.  مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆرشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١.      

  3. جه‌مال فه‌تحوڵله‌ ته‌یب: بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد له‌ باشوری كوردستان ١٩٧٦-١٩٨٠، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی شه‌هاب، هه‌ولێر-٢٠١٢.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر