شەڕی سوفیان

هێزی بارزانی دوای نسكۆی كۆمار و له‌ كاتی پاشه‌كشه‌كردنیان بۆ خاكی عێراق قۆناغێكی نوێی له‌ شه‌ڕ و پێكدادان له‌ گه‌ڵ هێزی سوپای ئێران و هۆزه‌كانی لایه‌نگری حكومه‌ت ده‌ست پێده‌كات...


هێزی بارزانی دوای نسكۆی كۆمار و له‌ كاتی پاشه‌كشه‌كردنیان بۆ خاكی عێراق قۆناغێكی نوێی له‌ شه‌ڕ و پێكدادان له‌ گه‌ڵ هێزی سوپای ئێران و هۆزه‌كانی لایه‌نگری حكومه‌ت ده‌ست پێده‌كات، ژماره‌یه‌ك له‌و شه‌ڕانه‌ گورزێكی كوشنده‌ بوون به‌ر‌ سوپا و لایه‌نگرانی ئێران كه‌وتن، یه‌كێك له‌و شه‌ڕانه‌ كه‌ له‌و پاشه‌كشه‌یه‌ له‌ نێوان هێزی بارزانی و سوپای ئێران ڕوویدا شه‌ڕی سۆفیان بووه‌، دوای سه‌ركه‌وتنی شه‌ڕی نه‌لۆس بارزانییه‌كان ئاگادار ده‌بن كه‌ به‌شێك له‌ هێزی سوپای ئێران له‌ گوندی سۆفیان كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ١٠ كیلۆمه‌تری باشوری نه‌لۆس جێگیر بوونه‌، ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی كه بارزانییه‌كان ئه‌و شوێنه بكه‌نه‌ ئامانجی خۆیان، بۆیه‌ له‌ كاتژمێر ٧ی به‌یانی لە ١٧ی ئاداری ١٩٤٧ ده‌ست به‌هێرشكردن بۆ سه‌ر هێزه‌كه‌ی سوپای ئێران له‌ سۆفیان ده‌كه‌ن، پێشتر له‌ ژێر كۆنترۆلی هۆزه‌كانی مامش ومەنگور بوو و ڕایان كردبوو.

سه‌ره‌تا بارزانییه‌كان ده‌توانن له‌ دوای ١٢ كاتژمێر شه‌ڕ له‌ گه‌ڵ هێزی ئێران به‌ سوود وه‌رگرتن له‌ هێزی تۆپخانه‌ و چه‌كی قۆرس به‌رزاییه‌كانی ئه‌و ناوچه‌یه كۆنترۆل‌ بكه‌ن، له‌و شه‌ڕه‌ له‌ هێزی بارزانی ٨ كه‌س شه‌هید ده‌بن و ١٢ كه‌سیش بریندار ده‌بن، له‌ هێزی ئێرانیش ئه‌فسه‌رێك به‌ ناوی ڕه‌زا قه‌ره‌باغی و سه‌ربازێك ده‌كوژرێن و ١١ كه‌سیش به‌دیل ده‌كه‌ونه‌‌ ده‌ستی بارزانییه‌كان، كاتێك سوپای ئێران ده‌بینن كه‌ له‌ سوفیانیش وه‌كو نه‌لۆس تووشی شكست هاتوونه‌ ده‌ست ده‌كه‌ن به‌ ئه‌نجامدانی دژه‌ هێرشێك،‌ به‌ سوود وه‌رگرتن له‌  گۆردانی سواری لۆرستان و دوو گوردانی تۆپخانه‌ و فڕۆكه‌ی جه‌نگی، له‌ ئه‌نجامی ئه‌‌و هێرشه‌ كه‌ له‌ كه‌شوهه‌وایه‌كی ناله‌بار ئه‌نجام درا بارزانییه‌كان ناچار ده‌بن پاشه‌كشه‌ بكه‌ن؟!. 

 به‌ڵام لێره‌ ده‌بێت ئه‌و بۆچوونه‌ی پسیانی ڕۆژنامه‌نووسی به‌كرێگیراوی ئێرانی كه‌ ده‌یه‌وێت وا پروپاگه‌نده‌ بڵاو بكاته‌وه‌ كه‌ له‌ شه‌ڕی سۆفیان بارزانییه‌كان تووشی شكست هاتن به‌ درۆ له‌ قه‌ڵه‌م بده‌ین، چونكه‌ ئه‌و پێش هه‌موو شتێك ته‌نیا ڕۆژنامه‌نووسێك بووه‌ كه‌ له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێران ڕێگه‌ پێدراو بووه‌ ڕوماڵی ڕووداوه‌كان بكات، به‌ شێوه‌یه‌ك‌ زۆربه‌ی كات هێزی ئێران به‌ سه‌ركه‌وتوو نیشان بدات و بارزانییه‌كان به‌ شكست خواردوو دابنێت، نموونه‌ی ئه‌و لایه‌نگیرییه‌ له‌ شه‌ڕی سوفیان ده‌رده‌كه‌وێت، كه‌‌ ستوان یه‌كه‌می قه‌ره‌باغی و ژماره‌یه‌ك له‌ سه‌ربازه‌كان ده‌كوژرێن، ئه‌و شكسته‌ بۆ سه‌ركه‌وتنێك ده‌گۆڕێت كه‌ تێیدا ١٦پێشمه‌رگه‌ی بارزانی شه‌هید و ٢٠ پێشمه‌رگه‌یش بریندار ده‌بن،  كه‌ له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ جگه‌ له‌ درۆ هیچ ڕاستی بۆ نه‌بوو، چونكه‌ ئه‌و كاته‌ی كه‌ شه‌ڕی سوفیان ڕووده‌دات هه‌روه‌كو باس كرا به‌ هۆی خراپی كه‌شوهه‌وا و بارینی باران هێزی سوپای ئێران ناتوانن له‌ شوێنی خۆیان جوله‌ بكه‌ن و هه‌ر خودی ئه‌و هۆكاره‌ش ده‌بێته‌ هۆی سه‌ركه‌وتنی بارزانییه‌كان.

له‌ لایه‌كی دیكه‌ش پسیانی ڕۆژنامه‌نووس باس له‌ سوود وه‌رگرتن له‌ هێزی ئاسمانی له‌و شه‌ڕه‌ ده‌كات كه‌ ده‌توانین بڵێین ئه‌وه‌ش جگه‌ له‌ پڕوپاگه‌نده‌یه‌ك بۆ هێزی سوپای ئێران هیچ شتێكی دیكه‌ نه‌بووه،‌ چونكه‌ ئه‌و فڕۆكانه‌ی كه‌ له‌ ده‌ستی هێزی ئاسمانی ئێران بوونه‌ ئه‌وه‌نده‌ پێشكه‌وتوو نه‌بوونه‌ كه‌ بتوانن له‌ كه‌شوهه‌وایه‌كی ناله‌بار بفڕن و ئامانجه‌كانی خۆیان له‌ ناوچه‌یه‌كی كوێستانی بپێكن. له‌ لایه‌كی دیكه‌یش هیچ سه‌رچاوه‌یه‌كی دیكه‌ی ئێران هه‌تا خودی ناوه‌ندی ئه‌رتشی ئێران له‌و په‌رتووكه‌ی كه‌ له‌سه‌رده‌می په‌هله‌وی نووسراوه‌ و ناوی (تاریخ پنجاه ساڵه‌ نیروی زمینی شاهنشاهی ایران)ه‌ هۆكاری شكستی هێزه‌كه‌ی ستوان یه‌كه‌م قه‌ره‌باغی له‌وه‌ ده‌بینێت كه‌ كه‌شوهه‌وای ناوچه‌كه‌ بۆ هێرشكردن خراپ بووه‌ و هه‌روه‌ها به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك باس له‌ یارمه‌تی وه‌رگرتن له‌ هێزی ئاسمانی ناكات.


سه‌رچاوه‌كان:

١- نجفقلی پسیان، از مهاباد خونین تا كرانه‌های ارس،(تهران،شركت سهامی چاپ)،١٣٢٨.

٢- علاءالدین سجادی، شۆرشه‌كانی كورد،(به‌غدا،چاپخانه‌ی مه‌عارف)،١٩٥٩.

٣- سپهبد محمد كاظمی.سرهنگ ٢ستاد منوچهر البرز، تاریخ پنجاه ساله‌ نیروی زمینی شاهنشاهی ایران،تهران،٢٥٣٥.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر