شەڕی سوفیان

هێزی بارزانی دوای نسكۆی كۆمار و له‌ كاتی پاشه‌كشه‌كردنیان بۆ خاكی عێراق قۆناغێكی نوێی له‌ شه‌ڕ و پێكدادان له‌ گه‌ڵ هێزی سوپای ئێران و هۆزه‌كانی لایه‌نگری حكومه‌ت ده‌ست پێده‌كات...


هێزی بارزانی دوای نسكۆی كۆمار و له‌ كاتی پاشه‌كشه‌كردنیان بۆ خاكی عێراق قۆناغێكی نوێی له‌ شه‌ڕ و پێكدادان له‌ گه‌ڵ هێزی سوپای ئێران و هۆزه‌كانی لایه‌نگری حكومه‌ت ده‌ست پێده‌كات، ژماره‌یه‌ك له‌و شه‌ڕانه‌ گورزێكی كوشنده‌ بوون به‌ر‌ سوپا و لایه‌نگرانی ئێران كه‌وتن، یه‌كێك له‌و شه‌ڕانه‌ كه‌ له‌و پاشه‌كشه‌یه‌ له‌ نێوان هێزی بارزانی و سوپای ئێران ڕوویدا شه‌ڕی سۆفیان بووه‌، دوای سه‌ركه‌وتنی شه‌ڕی نه‌لۆس بارزانییه‌كان ئاگادار ده‌بن كه‌ به‌شێك له‌ هێزی سوپای ئێران له‌ گوندی سۆفیان كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ١٠ كیلۆمه‌تری باشوری نه‌لۆس جێگیر بوونه‌، ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی كه بارزانییه‌كان ئه‌و شوێنه بكه‌نه‌ ئامانجی خۆیان، بۆیه‌ له‌ كاتژمێر ٧ی به‌یانی لە ١٧ی ئاداری ١٩٤٧ ده‌ست به‌هێرشكردن بۆ سه‌ر هێزه‌كه‌ی سوپای ئێران له‌ سۆفیان ده‌كه‌ن، پێشتر له‌ ژێر كۆنترۆلی هۆزه‌كانی مامش ومەنگور بوو و ڕایان كردبوو.

سه‌ره‌تا بارزانییه‌كان ده‌توانن له‌ دوای ١٢ كاتژمێر شه‌ڕ له‌ گه‌ڵ هێزی ئێران به‌ سوود وه‌رگرتن له‌ هێزی تۆپخانه‌ و چه‌كی قۆرس به‌رزاییه‌كانی ئه‌و ناوچه‌یه كۆنترۆل‌ بكه‌ن، له‌و شه‌ڕه‌ له‌ هێزی بارزانی ٨ كه‌س شه‌هید ده‌بن و ١٢ كه‌سیش بریندار ده‌بن، له‌ هێزی ئێرانیش ئه‌فسه‌رێك به‌ ناوی ڕه‌زا قه‌ره‌باغی و سه‌ربازێك ده‌كوژرێن و ١١ كه‌سیش به‌دیل ده‌كه‌ونه‌‌ ده‌ستی بارزانییه‌كان، كاتێك سوپای ئێران ده‌بینن كه‌ له‌ سوفیانیش وه‌كو نه‌لۆس تووشی شكست هاتوونه‌ ده‌ست ده‌كه‌ن به‌ ئه‌نجامدانی دژه‌ هێرشێك،‌ به‌ سوود وه‌رگرتن له‌  گۆردانی سواری لۆرستان و دوو گوردانی تۆپخانه‌ و فڕۆكه‌ی جه‌نگی، له‌ ئه‌نجامی ئه‌‌و هێرشه‌ كه‌ له‌ كه‌شوهه‌وایه‌كی ناله‌بار ئه‌نجام درا بارزانییه‌كان ناچار ده‌بن پاشه‌كشه‌ بكه‌ن؟!. 

 به‌ڵام لێره‌ ده‌بێت ئه‌و بۆچوونه‌ی پسیانی ڕۆژنامه‌نووسی به‌كرێگیراوی ئێرانی كه‌ ده‌یه‌وێت وا پروپاگه‌نده‌ بڵاو بكاته‌وه‌ كه‌ له‌ شه‌ڕی سۆفیان بارزانییه‌كان تووشی شكست هاتن به‌ درۆ له‌ قه‌ڵه‌م بده‌ین، چونكه‌ ئه‌و پێش هه‌موو شتێك ته‌نیا ڕۆژنامه‌نووسێك بووه‌ كه‌ له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێران ڕێگه‌ پێدراو بووه‌ ڕوماڵی ڕووداوه‌كان بكات، به‌ شێوه‌یه‌ك‌ زۆربه‌ی كات هێزی ئێران به‌ سه‌ركه‌وتوو نیشان بدات و بارزانییه‌كان به‌ شكست خواردوو دابنێت، نموونه‌ی ئه‌و لایه‌نگیرییه‌ له‌ شه‌ڕی سوفیان ده‌رده‌كه‌وێت، كه‌‌ ستوان یه‌كه‌می قه‌ره‌باغی و ژماره‌یه‌ك له‌ سه‌ربازه‌كان ده‌كوژرێن، ئه‌و شكسته‌ بۆ سه‌ركه‌وتنێك ده‌گۆڕێت كه‌ تێیدا ١٦پێشمه‌رگه‌ی بارزانی شه‌هید و ٢٠ پێشمه‌رگه‌یش بریندار ده‌بن،  كه‌ له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ جگه‌ له‌ درۆ هیچ ڕاستی بۆ نه‌بوو، چونكه‌ ئه‌و كاته‌ی كه‌ شه‌ڕی سوفیان ڕووده‌دات هه‌روه‌كو باس كرا به‌ هۆی خراپی كه‌شوهه‌وا و بارینی باران هێزی سوپای ئێران ناتوانن له‌ شوێنی خۆیان جوله‌ بكه‌ن و هه‌ر خودی ئه‌و هۆكاره‌ش ده‌بێته‌ هۆی سه‌ركه‌وتنی بارزانییه‌كان.

له‌ لایه‌كی دیكه‌ش پسیانی ڕۆژنامه‌نووس باس له‌ سوود وه‌رگرتن له‌ هێزی ئاسمانی له‌و شه‌ڕه‌ ده‌كات كه‌ ده‌توانین بڵێین ئه‌وه‌ش جگه‌ له‌ پڕوپاگه‌نده‌یه‌ك بۆ هێزی سوپای ئێران هیچ شتێكی دیكه‌ نه‌بووه،‌ چونكه‌ ئه‌و فڕۆكانه‌ی كه‌ له‌ ده‌ستی هێزی ئاسمانی ئێران بوونه‌ ئه‌وه‌نده‌ پێشكه‌وتوو نه‌بوونه‌ كه‌ بتوانن له‌ كه‌شوهه‌وایه‌كی ناله‌بار بفڕن و ئامانجه‌كانی خۆیان له‌ ناوچه‌یه‌كی كوێستانی بپێكن. له‌ لایه‌كی دیكه‌یش هیچ سه‌رچاوه‌یه‌كی دیكه‌ی ئێران هه‌تا خودی ناوه‌ندی ئه‌رتشی ئێران له‌و په‌رتووكه‌ی كه‌ له‌سه‌رده‌می په‌هله‌وی نووسراوه‌ و ناوی (تاریخ پنجاه ساڵه‌ نیروی زمینی شاهنشاهی ایران)ه‌ هۆكاری شكستی هێزه‌كه‌ی ستوان یه‌كه‌م قه‌ره‌باغی له‌وه‌ ده‌بینێت كه‌ كه‌شوهه‌وای ناوچه‌كه‌ بۆ هێرشكردن خراپ بووه‌ و هه‌روه‌ها به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك باس له‌ یارمه‌تی وه‌رگرتن له‌ هێزی ئاسمانی ناكات.


سه‌رچاوه‌كان:

١- نجفقلی پسیان، از مهاباد خونین تا كرانه‌های ارس،(تهران،شركت سهامی چاپ)،١٣٢٨.

٢- علاءالدین سجادی، شۆرشه‌كانی كورد،(به‌غدا،چاپخانه‌ی مه‌عارف)،١٩٥٩.

٣- سپهبد محمد كاظمی.سرهنگ ٢ستاد منوچهر البرز، تاریخ پنجاه ساله‌ نیروی زمینی شاهنشاهی ایران،تهران،٢٥٣٥.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر