شەڕی بێستانە

شەڕی بێستانە لە ئەنجامى هێرشى لیواى سێى سوپاى عێراق بۆ سەر هێزى دەشتى هەولێرى پێشمەرگە ڕوویدا، بەهۆى کوژرانى سەرۆک جاشێکى عەرەب بەناوى شێخ عەنەش لە بەهارى ١٩٦٨، دواى شەڕێکى سێ کاتژمێرى پێشمەرگە توانى هێرشەکەى سوپاى عێرق تێکبشکێنێ و ژمارەیەک ئەفسەر و سەرباز بکوژن و پاشەکشە بە هێزەکەیان بکەن.


هێرشى حکومەت بۆ سەر بێستانە بۆ بەهارى ١٩٦٨ دەگەڕێتەوە، بە هۆکارى کوژرانى سەرۆک فه‌وجێكی چەکداری بەکرێگیراو (جاش)ى عەرەب بەناوى شێخ عەنەش کە لە ١٣ى نیسانى ١٩٦٨ لە کەمینێکدا لەسەر ڕێگەى هەولێر- گوێڕ نزیک گوندى توڕەق کوژرا، کارى ئەم شێخە عەرەبە و پیاوەکانى بریتى بوو لە هەڵکوتانە سەر گوندەکانى کوردنشین و ئەنجامدانى تاڵانکارى و ئازار و ئەشکەنجەدانى گوندنشینە کوردەکان، نزیکەى ١٠ کوردى بێ تاوانى شەهید کردبوو، لە هێرشى سەر گوندى تەلخێمى بنارى چیاى قەرەچوغ لە ٦ى حوزەیرانى ١٩٦٣ خۆى و چەکدارەکانى بەشدارییەکى بەرچاویان هەبوو لەگەڵ حەرەس قەومی و هێزەکانى دیکەى حکومەت کە تێیدا چوار پێشمەرگە و دوو هاوڵاتى گوندەکە شەهید بوون.

دیارە هۆکارى کوژرانى شێخ عەنەشى سەرۆک جاش بۆ هەڵوێستى توند و دوژمنکارانە و دەستدرێژى کردن بۆ سەر بەرژەوەندییەکانى ئەو هاوڵاتى و گوندنشینانە دەگەڕێتەوە کە بەو جۆرەى باسکرا ڕەفتارى لەگەڵ کردبوون، بەتایبەتى لە تۆڵەى شەهیدبوونى دوو برا بە ناوەکانى ئەنوەر و تایەر لە هێرشەکەى سەر گوندى تەلخێمی ساڵى ١٩٦٣.

سەبارەت بە هەڵویستى حکومەتى عێراق بەرامبەر بە ڕووداوەکە، هەر لەگەڵ کوژرانى ناوبراو وەزارەتى بەرگرى بەیانێکى توندى بڵاوکردەوە و هێرشێکى لە ناکاوى بۆ سەر پێشمەرگە ڕاگەیاند، هەر لە هەمان ڕۆژدا دواى نیوەڕۆ لیواى سێى سوپاى عێراق پەلامارى پێشمەرگەی دا لە گوندى بێستانەى سەر بە دەشتى هەولێر کە شەڕێکى سەختى سێ کاتژمێرى لێ کەوتەوە، بەڵام هێزى پێشمەرگەى دەشتى هەولێر بە فەرماندەیى فارس باوە زۆر بە توندى ڕووبەڕوویان بوونەوە، دواى هاتنە ئاراى شەڕێکى گەرم پێشمەرگە توانیان هێزەکەى سوپاى عێراق گەمارۆ بدەن و ئەفسەر و سەربازى زۆریان لێ بکوژن، پاشان لە ڕێگاى وتووێژ و ڕێککەوتنەوە  پێشمەرگە ڕێگەى پاشەکشەى پێدان و سوپاكه‌یان بە تێکشکاوى گەڕایەوە دواوە.

پێویستە ئەوەش ئاماژە پێ بکەین کە چەند ڕۆژێک پێش کوژرانى شێخ عەنەش واتا لە ٥ى ئادارى ١٩٦٨ سەرۆک جاشێکى کورد بە ناوى حەوێز مام یەحیا لە نزیک شارى کۆیە لەلایەن پێشمەرگەوە بە سەرکردایەتى عەریف عوسمان یوسف و دکتۆر خالید سەعید کەمینى بۆ دانرایەوە و کوژرا، کە زۆر لایەنگرى حکومەت بوو و کەسێکى زۆر دڵڕەقیش بوو بەرامبەر بە پێشمەرگە، بەڵام حکومەت نە هەڵوێستى نواند و نە باسیشى لێوە کرد، کەچى بۆ سەرۆک عه‌شیره‌تێكی عەرەب ئەو هەموو هەرا و هێرشکاریەى نایەوە.   

     


سەرچاوەکان:

١- مسعود بارزانی، بارزانی و بزوتنەوەى ڕزگاریخوازی کورد، بەرگی سێیەم، بەشی یەکەم، شۆڕسی ئەیلوول ١٩٦١-١٩٧٥، چ: یەکەم ٢٠٠٤.

٢- سەید کاکە، بیرەوەرى پێشمەرگەیەک، چاپخانەى وەزارەتى رۆشنبیرى، چاپى یەکەم،١٩٩٧.

٣- ئارى کەریم، چەند لاپەڕەیەکى زیندوو لە شۆڕشى ئەیلوولدا، چاپخانەى خەبات، دهۆک ١٩٩٩.

٤- خورشید شێرە، خەبات و خوێن، بیرەوەریەکانی ساڵانی خەباتی پێشمەرگایەتی، چاپی سێیەم، هەولێر، ٢٠١٥.

 


 


بابەتی پەیوەندیدار

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى شکێرا ١٩٨٦

لێدانى ڕەبایەى شکێرا چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ١٩ى کانوونى دووەمى ١٩٨٦ هێزێکى پێشمەرگەى ڕێکخراوەکانى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى شکێرا لە ناوچەى گولی دەڤەرى بادینان، توانیان دەست بەسەر ڕەبایەدا بگرن و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددى بە چەکدارانى بەکرێگیراو بگەیەنن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ ١٩٨٣

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ یەکێک لە چالاکییەکانى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزى سەربازى ڕژێمى بەعس بوو، کە هێرشیان کردە سەر بنکەیەکى سەربازى عێراقى لە ناوچەى شێخانى دەڤەرى بادینا لە حوزەیرانى ١٩٨٣، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەست بەسەر بنکە سەربازیەکە و چەک و تەقەمەنیدا بگرن و دوو سەربازیش بەدیل بگرن، پاشان کە چالاکییەکەیان بەسەرکەوتووى ئەنجامدا شوێنەکەیان بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

بۆسەى گوندى بەربانکێ ١٩٨٨

بۆسەى گوندى بەربانکێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعس، لە ١٢ی شوباتی ١٩٨٨ لە نزیک گوندى بەربانکێ ڕێگای نێوان بامەڕنێ و سکرینێ بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى حکومەت دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى هێزە ئەمنییەکان کەوتە بۆسەکەوە و تەواوى سەرنشینانى کوژران و بەدیل گیران، دواى تەواوبوونى چالاکییەکە، هێزەکەى پێشمەرگە شوێنەکەیان جێهێشت و گەڕانەوە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر