شه‌ڕی زینەتیر

لە زنجیرە شەڕەکانی شۆڕشی مەزنی ئەیلوول لە نێوان هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای عێراق و له‌ كۆتاییه‌كانی پاییزی ١٩٦٥ سوپای عێراق هێرشێكی به‌ربڵاوی كرده‌ سه‌ر سه‌نگه‌ره‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌ له‌ سه‌ر چیای به‌نی هه‌ریر و زینه‌تیر...


ئامادەکارییەکان

دواى زیاتر لە ساڵێکی ئاگربەستى نێوان حکومەتى عێراق و شۆڕشی ئەیلوول، ڕژێمى عەبدولسەلام عارف لە بەڵینەکانى ناو ئاگربەستەکە پاشگەز بووە، لە کۆتایی ئادارى ١٩٦٥ جارێکى تر ئاگرى شەڕی بەسەر کوردستاندا سەپاندەوە، کە لەو بڕوایەدا بوون کەرت بوونى پارتى دیموکراتى کوردستان و شۆڕشى کورد کاتێکى گونجاوە بۆ دەستپێکردنەوەى هێرش و پەلامارەکان، بەو پێیەى کە چانسى سەرکەوتنیان زیاتر دەکات. لە پاییزى ١٩٦٥ سوپاى عێراق هێرشێکى گەورەى هێنایە سەر چیاى بەنى هەریر و زینەتیر، شەڕێکى گران بۆ ماوەى سێ ڕۆژ بەردەوام بوو، کە ژمارەیەکى زۆر لە سەرباز و چەکدارى بەکرێگیراو (جاش) کوژران.

له‌و شەڕەدا تۆپخانەى شۆڕش ڕۆڵێکى گرنگ و کاریگەرى بینى لە تۆپبارانى هێزەکانى عێراق، بەتایبەتى چادرگە و سەربازگەکانى سوپا لە دەشتى هەریر بە تۆپى ٢٥ ڕەتل کە لە لایەن ئەفسەرى تۆپخانەى شۆڕش ملازم خدر عەبدوڵا دەباغ سەرپەرشتى دەکرا، توانى زیانێکى گەورە بە سوپاى عێراق بگەیەنێ و پەشێوییەکى بێ ئەندازە لە سەربازگەکان بنێتەوە، ئه‌وەش لە ستایش و دەستخۆشى فەرماندەى پێشمەرگە یونس ڕۆژبەیانى لە بەرەى شەڕەکەدا دەردەکەوێ کە بە بێتەل سوپاسیان دەکات و دەستخۆشیان  پێ ڕادەگەیەنێ.  

ساڵى ١٩٦٥ و ساڵى دواتر لە ساڵە قوڕسەکانی تەمەنى شۆڕش بوون، زۆر شەڕی سەخت ڕوویاندا و سەرکەوتنى مەزنیش بەدەست هاتن، هەر لەو ساڵەدا سەرکردایەتى شۆڕش لە ناوچەى پشدەرەوە گواسترایەوە بۆ ناوچەى باڵەکایەتى تا نسکۆى ساڵى ١٩٧٥، بۆیە حکومەت زۆرینەى هێزوتوانا و قوڕسایی هێرش و پەلامارەکانى زەمینى و ئاسمانى خستبووە ئەو دەڤەرە، بەو نیازەى کە هەرچى زووە بگاتە سەرکردایه‌تى شۆڕش و زەفەرى پێ ببات، تا لە ئاییندەیەکى نزیک هەرەسى پێ بێنێ.

دیارە ئه‌و شەڕانەى لەو ماوەیە ڕوویاندا بۆ ماوەى ساڵێک بەردەوامیان هەبوو، بێ ئەوەى حکومەت بتوانێ سەرکەوتنى یەکلایی کەرەوە بەدەست بهێنێ، هەرچەندە توانى دەست بەسەر هەندێ لە شار و شارۆچکەکاندا بگرێت، بەڵام هێزى پێشمەرگە ناوچە شاخاوییەکانى پێ گونجاوتر بوو بۆ بەرگرى و دەتوانێ زیانى گەورە بە هێزەکانى حکومەت بگەیەنێ بەڵکو هەرواش دەرچوو، بەگشتى له‌و شەڕانەدا سوپاى عێراق زیانى زۆریان بەرکەوت، چەندین تەرمى ئەفسەر و سەرباز لەبەرەکانى شەڕ بەجێمان، دەیان پارچە چەکى جۆراوجۆر کەوتنە دەستى هێزى پێشمەرگە، ئه‌وەش وایکرد کە حکومەت ناچار بێت ژمارەى سەرباز و پێداویستیە جەنگیەکان زیاتر بکات لە بەرەى جەنگدا.              


سەرچاوەکان:      

١- هاوکار کریم حمە شریف، شۆڕشى ئەیلوول، چاپخانەى زانکۆى سەلاحەددین، چاپى یەکەم، هەولێر – ٢٠١٢.

٢- مسعود بارزانی، بارزانی و بزوتنەوەى ڕزگاریخوازی کورد، بەرگی سێیەم، بەشی یەکەم، شۆڕسی ئەیلوول ١٩٦١-١٩٧٥، چاپى یەکەم – هەولێر،  ٢٠٠٤.

٣- ملازم خدر عەبدوڵڵه دەباغ، تۆپخانەى شۆرشى ئەیلوولى مەزن، چاپى سێیەم، چاپخانەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى، هەولێڕ – ٢٠٢٠.

٤- کاروان جوهر محمد، ئیدریس بارزانى ١٩٤٤- ١٩٨٧ ژیان و ڕۆلى سیاسیى و سەربازى لە بزوتنەوەى ڕزگاریخوازى کورددا، چاپخانەى هێڤی، هەولێر - ٢٠١٩.

 


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى دەشتمرێ ١٩٨٧

شەڕی دەشتمرێ چالاکییەکى پێشمەرگە بوو بەرانبەر بنکەیەکى سەربازیی سوپاى عێراق و تێیدا هێزێکى پێشمەرگەى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆ لە شەوى ٩ لەسەر١٠ى شوباتى ١٩٨٧، هێرشیان کردە سەر ڕەبایەیەکى سوپاى عێراق لە نزیک گوندى دەشتمرێ لە ناحیەى ئیبراهیم خەلیل (ڕزگارى) دەڤەرى بادینان و بە ماوەیەکى کەم توانیان بچنە ناو بنکە سەربازییەکە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گردە هول ١٩٨٥

ئەو شەڕە گورزێکى توندى هێزى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتى کوردستان لە شۆڕشی گوڵان بوو بەر ڕەبایەکى سوپاى عێراقى کەوت، لە شەوى ١٢ لەسەر١٣ى ئابى ١٩٨٥، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتی کوردستان و حزبى شیوعی، جەولەیەکیان ئەنجام دا بۆ ناوچەى باتیفای پارێزگاى دهۆک، بۆ بینین و بەسەرکردنەوەى ڕیزەکانى ڕێکخستن و هاوڵاتیانى ناوچەکە، دواتر بڕیاریان دا چالاکییەکى پارتیزانى ئەنجام بدەن، بۆ ئەوەش ڕەبایەى (گردە هول)یان دەستنیشان کرد

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندی زێوکێ ١٩٨٣

شەڕى گوندی زێوکێ لە شۆڕشی گوڵان و لە ١٥ى نیسانى ١٩٨٣ لە دەڤەرى بادینان لە نێوان هێزێکى پێشمەرگە و هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق ڕوویدا، سوپای عێراق بە مەبەستى گێڕانەوەى هێز و هەژموونى حکومەت بۆ ناوچەکە هێرشییان کردە سەر گوندى زێوکێ لە ناوچەى مانگێشکێی. کە سوپای عێراق سەرقاڵى پشکنینى گوند بوون، هێزێکى پێشمەرگە کە بە ئەرکى پێشمەرگایەتى لە ناوچەکەدا لە گەڕان و پشکنیندا بوون لە هێرشەکە ئاگادار بوونەوە و هێرشیان کردنە سەر....

زانیاری زیاتر