شاخۆلان گوندێکە دەکەوێتە باکوورى شارى هەولێر بە دوورى ٢٥کم لە ناوەڕاستى دەشتى بەڕانەتى، زۆربەى دانیشتوانى گوندەکە بە کشتوکاڵ و ئاژەڵداریەوە خەریکن، هەر لە سەرەتاى دەستپێکى شۆڕشی ئەیلوولەوە خەڵکى گوندەکە پاڵپشت و پشتیوانێکى گرنگى شۆڕش بوون، لە هەموو کاتێکى خۆش و ناخۆشیدا خزمەتى پێشمەرگەیان کردووە و گوندەکە بۆتە پەناگه و شوێنى مانەوە و داڵدەدانى پێشمەرگە، هەروەها لە دەربڕینى ڕێز و سۆز و خۆشەویستى پێشمەرگە درێغیان نەکردووە.
گوندى شاخۆلان خاوەنى داستانێکى نەبەردى پێشمەرگەیە کە لە شۆڕشی ئەیلوول لەسەر دەستى دوو پێشمەرگە بە ناوەکانى خەلیل و سەید فەتحى بەرامبەر بە سەدان هێزى سوپا و چەکدارى بەکرێگیراو (جاش) لاپەڕەکانى مێژوویان تۆمار کردووە.
ڕووداوى ئەم داستانە دەگەڕێتەوە بۆ کۆتایی مانگى شوباتى ١٩٦٩ کاتێک کە هەردوو پێشمەرگەى ناوبراو بە ئەرکى شۆڕش و پێشمەرگایەتى لەو گوندە میوان دەبن، لەو کاتەدا هێزێکى زۆرى سوپا و جاش لە مانۆرێكی سەربازیدا لە نزیک بەستۆڕە بە ڕێگاى گوندى شاخۆلاندا تێدەپەڕن بەرەو ئیفراز، دیارە لەو کاتەدا کیژۆلەیەکى ٥ تا ٦ ساڵان کە هێزەکە دەبینێ بە هەلەداوان بەرەو ماڵ ڕادەکات بۆ ئەوەى پێشمەرگەکان لەو هێزەى حکومەت ئاگادار بکاتەوە، لەم ئان و ساتەدا ئەوان بیر دەکەنەوە کە شوێنى خۆیان بگۆڕن لەو ماڵەى کە لێی میوان بوون بۆ ماڵێکى دیکە نەبادا ئاشکرا ببن، بەڵام لەو نێوانەدا چەکدارەکان دەیانبینن و تەقەیان لێ دەکەن.
ئیتر شەڕوپێکدادان دەست پێدەکات، هێزەکەى حکومەت چواردەورى گوندەکە دەگرن، بەڵام ناوێرن لە شوێن و سەنگەرى هەردوو پێشمەرگەكه نزیک ببنەوە، یەکێک لە جاشەکان دەچێتە مزگەوتى گوندەکە دەبینێ لە حوجرەى فەقێیان نزیکەى بیست گەنجى لێ کۆ بۆتەوە و خەریکى کتێب خوێندنەوەن، جاشەکە زۆر بە لوت بەرزیەوە قسەى نابەجێ بە مەلاى مزگەوت و فەقێیەکان دەڵێ ئەوە خەریکى کۆبوونەوەن، پاشان لێیان دەپرسێ ئەو دوو پێشمەرگەیە بۆ لێرەن و بۆ ڕێگاتان داوە خەڵکى ئاوا بێنە گوندەکەتان؟ ئینجا بە تووڕەیی مزگەوتەکە بەجێ دەهێڵێ و بەرەو شوێنى پێشمەرگەکان دەکەوێتە ڕێ بۆ ئەوەى لەگەڵیان بجەنگێ بەڵام لەگەڵ یەکەم تەقە جاشەکە دەکوژرێ.
شەڕەکە بەرەبەرە گەرم تر دەبێ سەرباز و جاشەکان چواردەورى گوندەکە و ئەوماڵەى پێشمەرگەکان سەنگەریان لێ گرتبوو دەگرن، پێشمەرگەکانیش پەیمان دەدەن کە خۆیان ڕادەست نەکەن بەڵکو تا دوا هەناسە بجەنگن، هێزەکەى حکومەت بەو هەموو توانا سەربازى و چەک و تەقەمەنیەوە نەیاندەتوانى بەسەر دوو پێشمەرگەدا زاڵ ببن و لێیان نزیک ببنەوە بەڵکو بیریان لە سووتاندنى خانووەکە دەکردەوە کە پێشمەرگەکانى تێدا بوون، لە داخان بەربوونە گیانى خەڵکى گوندەکە ژمارەیه‌کى زۆرى گەنج و لاویان گرتن و قۆڵبەست کردن تاکو بەیانى لە دەرەوەى گوند دەستبەسەریان کردن بە سەرماى زستان دەبابەیەک و چەندین سەرباز و جاش بە دیاریانەوە پاسەوانیان لێ کردن.
هێزەکەى حکومەت ئەو شەوە تا بەیانى بە تانک و تۆپەوە لە دەوروبەرى گوندەکە وەستابوون، چەندین جاریش پەیامیان پێدان کە خۆیان ڕادەست بکەن، بەڵام پێشمەرگەکان نەچوونە ژێر بارى داواکارى سەرباز و جاشەکان بەڵکو بڕیارى شەڕى مان و نەمانیان بۆ یەکترى دووپات کردەوە، ڕۆژى دواى هێزێکى سەربازى گەورە بە تانک و تۆپ و زریپۆش و فڕۆکەوە لە هەولێرەوە بۆ پشتیوانى هێزى یەکەم گەیشتنە گوندەکە و هێرش بۆ سەر هەردوو پێشمەرگە بەردەوام بوو، ژمارەیەک خانووى گوندەکە بەهۆى بۆردومان و تۆپباران و هێرشى حکومەت سووتان و وێران بوون، پێشمەرگەکانیش لە بەرگریکردن هەر بەردەوام بوون، تاکو نزیک نیوەڕۆ سەید فەتحى شەهید ده‌بێت، پاشان خەلیل لەگەڵ دوکەڵ و تەپ و تۆزى دەبابە و ڕووخانى دارودیوارى خانووەکە دێتە دەرەوەو ڕووبەڕووى دەبابە ده‌بێته‌وە و ئەویش شەهید ده‌بێت.
بەو شێوەیە دواى دوو ڕۆژ لە شەڕوپێکدانانى سوپا و جاشێکى زۆر و بە تەواوى توانای جەنگى لە تانک و تۆپ و زریپۆش و فڕۆکە بەرامبەر دوو پێشمەرگە، بە شەهیدبوونى هەردووک پێشمەرگە شەڕەکە کۆتایی هات، بەڵام زیانێکى زۆر بەر چەندین خانووى گوندەکە کەوت و بە دۆشکە تەقەیان لە شوان و مەڕوماڵاتى گوندەکە دەکرد، هاوڵاتیه‌كی سڤیل كه‌وا ئافره‌ت بوو بریندار بوو، زیانەکانى هێزەکەى حکومەتیش بریتى بوو لە ١٢ کوژراو و ژمارەیەک بریندار کە بە هه‌لیکۆپتەر گواستیانەوە.
بەهۆى ئەمەوە شۆڕش بە توندى دەستى کرد بە لێدانى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، فارس باوە فەرماندەى هێزى دەشتى هەولیر هێزێکى پێکهێنا و ناردیە سەر ناحیەى قوشتەپە بۆ لێدانى چەکدارە بەکرێگیراوەکان (جاشەکان)و ئەنجامدانى چەند چالاکیەکى پێشمەرگە، بۆ ئه‌وه‌ی پیشانى خەڵکى هەولێر بدرێ کە هێزى پێشمەرگە بەهێزە و لە چالاکییەکانى بەردەوامە، جگە لەوەش سەرکردایەتى شۆڕش هێزى پێشمەرگەى زیاتر دەستکراوە کرد بۆ لێدانى شوێنە هەستیار و گرنگەکانى حکومەت وەک لێدانى نەوتى باباگوڕگوڕ، بۆ ئەوەى شۆڕش بەهێزى خۆى بۆ حکومەت بسەلمێنێ کە لە توانایدا هەیە دەستیان بگاتە قوڵایی ناوچەکانى عێراق و لێدانى بەرژەوەندییەکانى.
سەرچاوەکان:
١- ئارى کەریم، چەند لاپەڕەیەکى زیندوو لە شۆڕشی ئەیلوولدا، چاپخانەى خەبات، دهۆک ١٩٩٩.
٢- سەید کاکە، بیرەوەرى پێشمەرگەیەک، چاپخانەى وەزارەتى رۆشنبیرى، چاپى یەکەم،١٩٩٧.
٣- مسعود بارزانی، بارزانی و بزوتنەوەى ڕزگاریخوازی کورد، بەرگی سێیەم، بەشی یەکەم، شۆڕسی ئەیلوول ١٩٦١-١٩٧٥، چ: یەکەم ٢٠٠٤.
٤- خورشید شێرە، خەبات و خوێن، بیرەوەریەکانی ساڵانی خەباتی پێشمەرگایەتی، چاپی سێیەم، هەولێر، ٢٠١٥.
٥- کاروان جوهر محمد، ئیدریس بارزانى ١٩٤٤- ١٩٨٧ ژیان و ڕۆلى سیاسیى و سەربازى لە بزوتنەوەى ڕزگاریخوازى کورددا، چاپخانەى هێڤی، هەولێر، ٢٠١٩.
