داستانی چیای ئەزمەڕ ١٩٦٣

ئەم داستانە لە ساڵی ١٩٦٣ لە سەردەمى دەسەڵاتدارى بەعسیەکان لە پارێزگاى سلێمانى ڕوویدا کە بۆچوونیان وابوو ئەگەر هێرشى فراوان بۆ سەر کوردستان ئەنجام بدەن بە ماوەیەکى کەم هەرەس بە شۆڕشی ئەیلوول دێنن و تەواوى کوردستان دەخەنە ژێر ڕکێفی خۆیان، هەرچەندە لە شارى سلێمانى دەستیان کرد بە ڕەشبگیرى و کۆمەڵکوژکردنى خەڵکى بێتاوان، بەڵام نەک سەرکەوتوو نەبوون بەڵکو لە تەواوى پەلامارەکانیان لە چیاى ئەزمەڕ شکستیان خوارد.


لە هاوینى ١٩٦٣ شەڕ و پەلامارەکانى حکومەتى عێراق بە سەرۆکایەتى عەبدولسەلام عارف بە فراوانى بۆ سەر ناوچە جیاجیاکانى کوردستان دەستى پێکرد، لە ئێزگەى بەغداوە بەیاننامەى ڕەتکردنەوەوەى گفتوگۆى لەگەڵ سەرکردایەتى شۆڕشى کورد ڕاگەیاند و بڕیارى سەرهەڵدانەوەى شەڕێکى خوێناوى دژى کورد دەرکرد، پاشان کەوتە هێرش و پەلاماردانى شار و شارۆچکە و دێهاتەکان، ئینجا دەستیان کرد بە گرتن و ڕاوەدوونان و ڕەشەکوژى تەواوى ئەو ناوچانەى کە کەوتنە بەر پەلامارە سەربازیەکان بەو پێیەى کە بەعسیەکان وایان لێک دەدایەوە ڕژێمى عەبدولکەریم قاسمى پێش خۆیان بە ڕژدى شەڕى کوردى نەکردبوو، بەڵکو ئەوان دەتوانن بە ماوەیەکى کورت شۆڕشى کورد شکست پێ بێنن،  دیارە ئەمەش دەرخەرى ئەو ڕاستییە کە عەبدولسەلام عارف هەرگیز باوەڕی بە دۆزى کورد نەبووە لە عێراق، ڕەنگدانەوەى ئەوەش لە گوتار و وتەکانیدا دەردەکەوت کە داننان بە کورد و وشەى کوردستانى بەکارنەدەهێنا.    

لە پایزى ١٩٦٣ هەڵمەتى سەربازى بۆ زنجیرە چیاى ئەزمەڕ دەستپێکرد کە ٥ کم لە سلێمانیەوە دوورە، بە پاڵپشتى تانک و فڕۆکە و ڕەشاش بەرەو سەنگەرەکانى پێشمەرگە هەڵمەتیان برد، هێزى پێشمەرگەش لە سەنگەرى بەرگریدا بەرەنگاریان بوونەوە، بەو چەکانەى کە لە دەستیان بوو بریتى بوو لە (بڕنەو، یانزەتیر، ڕەشاش برێن)، لە بەرى بەیانەوە هێزەکانى حکومەت سێ جار پەلامارى سەنگەرەکانى پێشمەرگەیان دا، بەڵام بەرگرى و ڕووبەڕووبوونەوەکانى پێشمەرگە بە جۆرێک بوو توانیان هەرسێ پەلامارەکە تێکبشکێنن و بەرەو دامێنى چیاکە پاشەکشەیان پێ بکەن و چەندین لاشەى کوژراویان  لە مەیدانى شەڕەکەدا بەجێهێشت.

هەرچەندە دواى ئەو شکستەى سوپا بووە هۆى ئەوەى کە بۆ ماوەیەک هێمنى باڵ بەسەر ناوچەکەدا بکێشێ، بەڵام سوپا لەم بێدەنگیە سەرقاڵى خۆ ئامادەکردن بوو بۆ هێرشێکى گەورەتر و بە پلانێکى توکمەتر، بەڵام هێزى پێشمەرگە ئەو جارەشیان سەنگەرەکانیان زۆر باش قایم کردن و بە توندى بەرەنگاریان بوونەوە و پلانەکەیان شکست پێهێنا و هێرشەکەیان تێکشکێندرایەوە و زیانى زۆریان پێ کەوت، بەڵام سوپاى عێراق لە تۆڵەى شکستەکەیان کەوتنە گیانى شوان و کاروانچى و کاسبکارانى قەراغى شارى سلێمانى و هەموویان گرتن و شەهیدیان کردن.

 لەو داستانەى چیاى ئەزمەڕ کە نموونەی زنجیرە داستانەکانى بەرگرى نیشتمانیە، چەند جارێک هێرشى سوپاى بەعس تێکشکێندرا و زیانى گیانى زۆرى پێگەیاندن، لەلایەن هێزى پێشمەرگەشەوە تەنها یەک شەهید هەبوو.    


سەرچاوە:

  1. ئەرشیفی دەستەی ئینسکلۆپیدیای پارتی دیموکراتی کوردستان

بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر