ئه‌ندازیار و سیاسه‌تمه‌دار، ئازا مه‌حمود ئه‌حمه‌د ساڵح، ناسراو به‌ ئازا خه‌فاف و هه‌ژار، ساڵی ١٩٧٦ لە كۆنفرانسی به‌رلین ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی كاتیی پارتی دیموكراتی كوردستان بووه، ساڵی ١٩٧٩ له‌ کۆنگرەی نۆیه‌مدا له‌ ڕیزه‌كانی پارتی دیموكراتی كوردستان دوور كه‌وتووته‌وه‌، ساڵی ١٩٩٣ له ‌دوای یه‌كگرتنی پارتی گه‌ل له‌گه‌ل پارتی، جارێكیتر په‌یوه‌ندی به‌ ڕیزه‌كانی پارتی دیموكراتی كوردستان - یه‌كگرتووه‌وه‌ كردووه‌، ساڵی ٢٠٠٣ كراوه‌ته‌‌ ڕاوێژكاری سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان.

حکومەتى عێراق کە شەڕی دەستپێکردەوە ساڵى ١٩٧٤ بەجۆرێک پلانى داڕشت کە لە توانایدا هەیە بە ماوەیەکى کەم شۆڕشى کورد هەرەس پێ دێنێ، قوڕسایی هێرش و پەلامارەکانى بەئاراستەى ناوچەکانى سەرکردایەتى شۆڕش فراوان کرد، بە هۆی تواناى سەربازى زۆر و چەک و تەقەمەنى قوڕسى پێشکەوتووى لە ئاستێکى بەرز، بۆیە لە بەرەکانى شەڕ پێشڕەى بەرچاوى بە خۆوە بینى.

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان ڕوویدا، کاتێک کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا – دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

لە حوزەیرانى ١٩٧٤ حکومەتى عێراق هێرشى کردە سەر چیاى سەفین، هەرچەندە پێشمەرگە لە بەرگریدا بوون، بەڵام بەردەوامى هێرشەکانى حکومەت و پڕچەکى سوپا و ماندوو بوونى هێزى پێشمەرگە، وایکرد کە نەتوانن درێژە بە خۆڕاگرى بدەن لەو چیایەدا، بۆیە فەرماندەکانى پێشمەرگەى ئەو میحوەرەى شەڕ بڕیارى کشانەوەیان بۆ کونەفلوسەى پشت چیاى هەورێ دا، لەوێ هێڵێکى بەرگریان دانا تا نسکۆى شۆڕش لە بەهارى ١٩٧٥.

ئه‌و شەڕە لە گوندى گوڵان و باوەخۆشێنى ناوچەى قەرەداغ ڕوویدا لە ١٥ى نیسانى ١٩٧٤، لە نێوان هێزى پێشمەرگەى کوردستان و سوپاى عێراق بە هەماهەنگى و هاوکارى چەکدارانى حزبى شیوعى، کە لە چەند قۆڵێکەوە دوو هێرشیان کردە سەر سەنگەرەکانى بەرگرى پێشمەرگە، بەڵام لە هەردوو هێرشەکەدا سەرکەوتنیان بەدەست نەهێنا، بەڵکو هێرشەکەیان تێشکێندرا و کشانەوە سەربازگەى دەربەندیخان کە لەوێوە دەستیان بە جووڵە کردبوو.

داستانى مەرگە وەک پەرچەکردارێک لە وەڵامى لەشکرکێشییەکانى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو و چەکدارانى باڵى مەکتەبى سیاسى کۆن ڕوویدا لە ٦ى تشرینى دووەمى ١٩٦٩، لەم داستانەدا پێشمەرگە سەرکەوتنێکى گەورەى بەسەر هێزەکانى حکومەتدا تۆمار کرد، توانى دەست بەسەر ناوچەکەدا بگرێت و زیانى گیانى و ماددى زۆر بە هێزەکانى حکومەت بگەیەنن.

بەعسیەکان کە بۆ جارى دووەم دەسەڵاتى عێراقیان گرتەدەست یەکێک لە پلانە شەڕانگێزەکانیان کۆتایی هێنان بوو بە شۆڕشى کورد، بۆ پیادەکردنى کارنامەکەیان ساڵى ١٩٦٩ هەڵمەتێکى فراوانى هێرش و پەلاماریان بۆ سەر ناوچەکانى شۆڕشى ئەیلوول دەست پێکرد بە هاوکارى و پاڵپشتى تاقمى کۆنى مەکتەبى سیاسى، بەڵام سەرکردایەتى شۆڕش بە پلان و خۆ ڕێکخستنەوەیەکى توکمە بەرەنگاریان بوونەوە و تەواوى پلانە سەربازییەکانیان پوچەڵ کردنەوە.

شەڕی پیرەمەگرون لە پایزى ١٩٦٩ ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە بە فەرمانى سەرکردایەتى شۆڕش هەڵمەتى سەر ئەو ناوچانەى دەست پێکرد کە ڕژێمى بەعس بە هەماهەنگى و پشتیوانى هێزەکانى مەکتەبى سیاسى کۆن داگیرى کردبوون، ئەنجامى شەڕەکە بە سەرکەوتنى پێشمەرگە و شکستى هێزەکانى حکومەت کۆتایی هات و پێشمەرگە دەستى بەسەر پیرەمەگروندا گرتەوە.

ئاوات عەلی محەمەد ناسراوە بە (ئاوات زەڵمی)، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان بووە، لە ژیانی پێشمەرگایەتی جارێک بریندار بووە و پلەی فەرماندەی کەرتی وەرگرتووە، ساڵی ١٩٨١ شەهید بووە.

عەزیز حسێن محەمەد، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان بووە، ساڵی١٩٨٧ لە چیای سورێن شەهید بووە.

عومەر سابیر سەعید ناسراوە بە (عومەری حاجی سابیر)، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان بووە، ساڵی ١٩٨١ لە شەڕی ڕەزڵە و پاڕەزان شەهید بووە.

عەزیز مستەفا ڕۆستەم، کادری ڕێکخستنەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان بووە، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان بووە، ساڵی ١٩٨٢ لە دەڤەری پێنجوێن شەهید کراوە.