شەڕی گوندی مەلا شێخ

له‌ درێژه‌ی ئه‌و شه‌ڕانه‌ی كه‌ له‌ سه‌رده‌می كۆماری كوردستان له‌ نێوان هه‌ر دوو هێزی پێشمه‌رگه‌ی كۆماری كوردستان و هێزی سوپای ئێران ڕوویاندا شه‌ڕی گوندی مه‌لا شێخ بوو.


له‌ درێژه‌ی ئه‌و شه‌ڕانه‌ی كه‌ له‌ سه‌رده‌می كۆماری كوردستان له‌ نێوان هه‌ر دوو هێزی پێشمه‌رگه‌ی كۆماری كوردستان و هێزی سوپای ئێران ڕوویاندا شه‌ڕی گوندی مه‌لا شێخ بوو،‌ هێزه‌كانی بارزانی له‌و شه‌ڕه‌دا ڕۆڵێكی كاریگه‌ریان هه‌بووه‌. ئه‌و شه‌ڕە به‌و شێوه‌یه‌ بوو، ساڵی ١٩٤٦ به‌ بۆنه‌ی جه‌ژنی قوربانی زۆربه‌ی ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی كه‌ له‌ تیپی سه‌رده‌شت- بانه‌ دامه‌زرا بوون و خه‌ڵكی ناوچه‌ی سوێسنایه‌تی بوون، له‌ بنكه‌كانی ده‌وروبه‌ری سه‌رده‌شت بوون به‌ بێ ئاگاداری فه‌رمانده‌كانیان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ نێو ماڵ و منداڵی خۆیان، ته‌نیا ١٨٠ پێشمه‌رگه‌ی مه‌هاباد و چه‌ند كه‌سێكی دیكه له‌وێ ده‌مێننه‌وه‌، ئه‌و كاره‌یش ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ كه دوژمن سوود له‌و هه‌له‌ وه‌ربگرێت و له‌ یه‌كه‌م شه‌وی جه‌ژنی قوربان هێرش بكاته‌ سه‌ر قه‌ڵای وارشو-شینۆیی و له‌وێوه‌ به‌ره‌و گوندی مه‌لا شێخ ده‌ست بكه‌ن به‌ پێشڕه‌وی، له‌ به‌ره ‌به‌یانیشدا ٣ فڕۆكه‌ی هێزی ئاسمانی ئێران گوندی ڕەبه‌تی‌ بۆردومان ده‌كه‌ن. 

بۆیه‌ ٦٠ پێشمه‌رگه‌ له‌ بنكه‌ی پاسه‌وانی ڕەبه‌ت كه‌ فه‌رمانده‌كه‌یان ساڵح عه‌بدولعه‌زیز بوو له‌ ڕووباری كه‌ڵونی ده‌په‌ڕنه‌وه‌ و هێرش ده‌كه‌نه‌‌ سه‌ر دوژمن‌ له‌ گوندی مه‌لا شێخ و ده‌توانن پاشه‌كشه‌ به‌ دوژمن بكه‌ن، كه‌ به‌ره‌و سه‌رده‌شت ڕایان ده‌كرد. له‌و شه‌ڕە یه‌كێك له‌ پێشمه‌رگه‌كان به‌ ناوی حەسه‌ن خانی به‌رباجی هێرشێكی خۆكوژی ده‌كاته‌ سه‌ر تانكێكی دوژمن و له‌ ئه‌نجامدا خۆی شه‌هید ده‌بێت، بۆیه‌ كاتێك پێشمه‌رگه‌كان خه‌ریكی گواستنه‌وه‌ی ته‌رمی ئه‌و شه‌هیده‌ ده‌بن دوژمن خۆی ده‌خاته‌ ناو شاری سه‌رده‌شت. په‌لێكی دیكه‌ی دوژمن له‌ هه‌مان شه‌ودا قه‌ڵای وارشیان گرتبوو، به‌ڵام پاش هێرشی بارزانییه‌كان سه‌ربازه‌كانی ئێران چه‌كه‌كانی خۆیان فڕێ ده‌ده‌ن و ڕاده‌كه‌ن و به‌ره‌ی جه‌نگ جێده‌هێڵن، به‌ڵام دوای ئه‌وه‌ی ئاگادار ده‌بن‌ ڕێگه‌ی شاریان لێ گیراوه‌ به‌ناچاری ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ ناو قه‌ڵاكه‌. زیانی هێزی كوردی له‌و شه‌ڕە یه‌ك شه‌هید و پێنج بریندار بوو و زیانی سوپای ئێرانیش ٢٢ كۆژراو بوو،‌ یه‌كێكیان فه‌رمانده‌كه‌یان به‌ ناوی خه‌لعه‌ت به‌ری بوو. ده‌ستكه‌وته‌كانی ئه‌و شه‌ڕەش بۆ هێزی پێشمه‌رگه‌ بریتی بوون له‌ دوو ڕەشاشی گه‌وره‌ و ١٨بڕنۆ و چه‌ند سندوقێك نارنجۆكی ده‌ستی و ته‌قه‌مه‌نیه‌كی زۆر.


سه‌رچاوه‌كان:

١- عه‌قید به‌كر عه‌بدولكه‌ریم حه‌وێزی، گه‌شتێك به‌ كۆماری مه‌هاباد دا ، هه‌ولێر، ده‌زگای چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی ئاراس، چاپی دووه‌م، ٢٠٠١.

٢- حسین علی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)استان ٣و٤آذربایجان،تهران، انتشارات دایره‌ جغرافیایی ستاد ارتش،١٣٣٠.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى دەشتمرێ ١٩٨٧

شەڕی دەشتمرێ چالاکییەکى پێشمەرگە بوو بەرانبەر بنکەیەکى سەربازیی سوپاى عێراق و تێیدا هێزێکى پێشمەرگەى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆ لە شەوى ٩ لەسەر١٠ى شوباتى ١٩٨٧، هێرشیان کردە سەر ڕەبایەیەکى سوپاى عێراق لە نزیک گوندى دەشتمرێ لە ناحیەى ئیبراهیم خەلیل (ڕزگارى) دەڤەرى بادینان و بە ماوەیەکى کەم توانیان بچنە ناو بنکە سەربازییەکە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گردە هول ١٩٨٥

ئەو شەڕە گورزێکى توندى هێزى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتى کوردستان لە شۆڕشی گوڵان بوو بەر ڕەبایەکى سوپاى عێراقى کەوت، لە شەوى ١٢ لەسەر١٣ى ئابى ١٩٨٥، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتی کوردستان و حزبى شیوعی، جەولەیەکیان ئەنجام دا بۆ ناوچەى باتیفای پارێزگاى دهۆک، بۆ بینین و بەسەرکردنەوەى ڕیزەکانى ڕێکخستن و هاوڵاتیانى ناوچەکە، دواتر بڕیاریان دا چالاکییەکى پارتیزانى ئەنجام بدەن، بۆ ئەوەش ڕەبایەى (گردە هول)یان دەستنیشان کرد

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندی زێوکێ ١٩٨٣

شەڕى گوندی زێوکێ لە شۆڕشی گوڵان و لە ١٥ى نیسانى ١٩٨٣ لە دەڤەرى بادینان لە نێوان هێزێکى پێشمەرگە و هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق ڕوویدا، سوپای عێراق بە مەبەستى گێڕانەوەى هێز و هەژموونى حکومەت بۆ ناوچەکە هێرشییان کردە سەر گوندى زێوکێ لە ناوچەى مانگێشکێی. کە سوپای عێراق سەرقاڵى پشکنینى گوند بوون، هێزێکى پێشمەرگە کە بە ئەرکى پێشمەرگایەتى لە ناوچەکەدا لە گەڕان و پشکنیندا بوون لە هێرشەکە ئاگادار بوونەوە و هێرشیان کردنە سەر....

زانیاری زیاتر