شەڕی گوندی مەلا شێخ

له‌ درێژه‌ی ئه‌و شه‌ڕانه‌ی كه‌ له‌ سه‌رده‌می كۆماری كوردستان له‌ نێوان هه‌ر دوو هێزی پێشمه‌رگه‌ی كۆماری كوردستان و هێزی سوپای ئێران ڕوویاندا شه‌ڕی گوندی مه‌لا شێخ بوو.


له‌ درێژه‌ی ئه‌و شه‌ڕانه‌ی كه‌ له‌ سه‌رده‌می كۆماری كوردستان له‌ نێوان هه‌ر دوو هێزی پێشمه‌رگه‌ی كۆماری كوردستان و هێزی سوپای ئێران ڕوویاندا شه‌ڕی گوندی مه‌لا شێخ بوو،‌ هێزه‌كانی بارزانی له‌و شه‌ڕه‌دا ڕۆڵێكی كاریگه‌ریان هه‌بووه‌. ئه‌و شه‌ڕە به‌و شێوه‌یه‌ بوو، ساڵی ١٩٤٦ به‌ بۆنه‌ی جه‌ژنی قوربانی زۆربه‌ی ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی كه‌ له‌ تیپی سه‌رده‌شت- بانه‌ دامه‌زرا بوون و خه‌ڵكی ناوچه‌ی سوێسنایه‌تی بوون، له‌ بنكه‌كانی ده‌وروبه‌ری سه‌رده‌شت بوون به‌ بێ ئاگاداری فه‌رمانده‌كانیان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ نێو ماڵ و منداڵی خۆیان، ته‌نیا ١٨٠ پێشمه‌رگه‌ی مه‌هاباد و چه‌ند كه‌سێكی دیكه له‌وێ ده‌مێننه‌وه‌، ئه‌و كاره‌یش ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ كه دوژمن سوود له‌و هه‌له‌ وه‌ربگرێت و له‌ یه‌كه‌م شه‌وی جه‌ژنی قوربان هێرش بكاته‌ سه‌ر قه‌ڵای وارشو-شینۆیی و له‌وێوه‌ به‌ره‌و گوندی مه‌لا شێخ ده‌ست بكه‌ن به‌ پێشڕه‌وی، له‌ به‌ره ‌به‌یانیشدا ٣ فڕۆكه‌ی هێزی ئاسمانی ئێران گوندی ڕەبه‌تی‌ بۆردومان ده‌كه‌ن. 

بۆیه‌ ٦٠ پێشمه‌رگه‌ له‌ بنكه‌ی پاسه‌وانی ڕەبه‌ت كه‌ فه‌رمانده‌كه‌یان ساڵح عه‌بدولعه‌زیز بوو له‌ ڕووباری كه‌ڵونی ده‌په‌ڕنه‌وه‌ و هێرش ده‌كه‌نه‌‌ سه‌ر دوژمن‌ له‌ گوندی مه‌لا شێخ و ده‌توانن پاشه‌كشه‌ به‌ دوژمن بكه‌ن، كه‌ به‌ره‌و سه‌رده‌شت ڕایان ده‌كرد. له‌و شه‌ڕە یه‌كێك له‌ پێشمه‌رگه‌كان به‌ ناوی حەسه‌ن خانی به‌رباجی هێرشێكی خۆكوژی ده‌كاته‌ سه‌ر تانكێكی دوژمن و له‌ ئه‌نجامدا خۆی شه‌هید ده‌بێت، بۆیه‌ كاتێك پێشمه‌رگه‌كان خه‌ریكی گواستنه‌وه‌ی ته‌رمی ئه‌و شه‌هیده‌ ده‌بن دوژمن خۆی ده‌خاته‌ ناو شاری سه‌رده‌شت. په‌لێكی دیكه‌ی دوژمن له‌ هه‌مان شه‌ودا قه‌ڵای وارشیان گرتبوو، به‌ڵام پاش هێرشی بارزانییه‌كان سه‌ربازه‌كانی ئێران چه‌كه‌كانی خۆیان فڕێ ده‌ده‌ن و ڕاده‌كه‌ن و به‌ره‌ی جه‌نگ جێده‌هێڵن، به‌ڵام دوای ئه‌وه‌ی ئاگادار ده‌بن‌ ڕێگه‌ی شاریان لێ گیراوه‌ به‌ناچاری ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ ناو قه‌ڵاكه‌. زیانی هێزی كوردی له‌و شه‌ڕە یه‌ك شه‌هید و پێنج بریندار بوو و زیانی سوپای ئێرانیش ٢٢ كۆژراو بوو،‌ یه‌كێكیان فه‌رمانده‌كه‌یان به‌ ناوی خه‌لعه‌ت به‌ری بوو. ده‌ستكه‌وته‌كانی ئه‌و شه‌ڕەش بۆ هێزی پێشمه‌رگه‌ بریتی بوون له‌ دوو ڕەشاشی گه‌وره‌ و ١٨بڕنۆ و چه‌ند سندوقێك نارنجۆكی ده‌ستی و ته‌قه‌مه‌نیه‌كی زۆر.


سه‌رچاوه‌كان:

١- عه‌قید به‌كر عه‌بدولكه‌ریم حه‌وێزی، گه‌شتێك به‌ كۆماری مه‌هاباد دا ، هه‌ولێر، ده‌زگای چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی ئاراس، چاپی دووه‌م، ٢٠٠١.

٢- حسین علی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران(آبادیها)استان ٣و٤آذربایجان،تهران، انتشارات دایره‌ جغرافیایی ستاد ارتش،١٣٣٠.


بابەتی پەیوەندیدار

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى شکێرا ١٩٨٦

لێدانى ڕەبایەى شکێرا چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ١٩ى کانوونى دووەمى ١٩٨٦ هێزێکى پێشمەرگەى ڕێکخراوەکانى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى شکێرا لە ناوچەى گولی دەڤەرى بادینان، توانیان دەست بەسەر ڕەبایەدا بگرن و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددى بە چەکدارانى بەکرێگیراو بگەیەنن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ ١٩٨٣

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ یەکێک لە چالاکییەکانى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزى سەربازى ڕژێمى بەعس بوو، کە هێرشیان کردە سەر بنکەیەکى سەربازى عێراقى لە ناوچەى شێخانى دەڤەرى بادینا لە حوزەیرانى ١٩٨٣، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەست بەسەر بنکە سەربازیەکە و چەک و تەقەمەنیدا بگرن و دوو سەربازیش بەدیل بگرن، پاشان کە چالاکییەکەیان بەسەرکەوتووى ئەنجامدا شوێنەکەیان بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

بۆسەى گوندى بەربانکێ ١٩٨٨

بۆسەى گوندى بەربانکێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعس، لە ١٢ی شوباتی ١٩٨٨ لە نزیک گوندى بەربانکێ ڕێگای نێوان بامەڕنێ و سکرینێ بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى حکومەت دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى هێزە ئەمنییەکان کەوتە بۆسەکەوە و تەواوى سەرنشینانى کوژران و بەدیل گیران، دواى تەواوبوونى چالاکییەکە، هێزەکەى پێشمەرگە شوێنەکەیان جێهێشت و گەڕانەوە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر