شەڕی مانگێش ١٩٨٤

ئه‌و شەڕه‌ له‌ ئابی ١٩٨٤ ڕوویدا كاتێ كه‌ سوپای عێراق به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌كدارانی به‌كرێگیراو هێرشیان كرده‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش له‌ ده‌ڤه‌ره‌كه، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ به‌ره‌نگاریان بوونه‌وه‌ و زیانێكی گه‌وره‌یان پێ گه‌یاندن، زیانی سوپا بریتی بوو له‌ كوژران و برینداربوونی ژماره‌یه‌ك چه‌كدار. ‌


حكومه‌تی عێراق بۆ سه‌پاندنی ده‌سه‌ڵات به‌سه‌ر ته‌واوی شار و شارۆچكه ‌و لادێكانی كوردستان به‌رده‌وام له‌ ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازیدا بوو، به‌تایبه‌ت ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ ده‌نگۆی بوونی هێزی پێشمه‌رگه‌ی لێ هه‌بوو، به‌و پێیه‌ی كه‌ ڕژێمی به‌عس نزیكه‌ی چه‌ند ساڵێك بوو یه‌كێك له‌ گه‌وره‌ شۆڕشه‌كانی كوردی به‌ پلانێكی نیوده‌وڵه‌تی له‌ ٦ی ئاداری ١٩٧٥ هه‌ره‌س پێ هێنابوو، له‌ خه‌یاڵی ئه‌وه‌دا بوو جارێكی دیكه‌ نه‌هێڵی شۆڕش له‌ كوردستان سه‌ر هه‌ڵبداته‌وه‌، ئه‌و هێز و ده‌ستانه‌ی پێشمه‌رگه‌ كه‌ له‌ هه‌ر سوچێكی ناوچه‌ جیاجیاكان سه‌ریان هه‌ڵده‌دا، حكومه‌تی به‌عس هێزی پێكده‌هێنا و ئۆپه‌راسیۆنی ڕێك ده‌خست و هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازی ده‌كرده ‌سه‌ریان به‌ مه‌به‌ستی له‌ناوبردنیان.

      یه‌كێك له‌و هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی كه‌وا سوپای عێراق بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش به‌ پاڵپشتی چه‌كدارانی به‌كرێگیراو(جاش) ئه‌نجامیدا هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بوو له‌ باكوری شاری دهۆك، كه‌ هێرشێكی به‌ربڵاو و فرا‌و‌ان بوو بۆ سه‌ر‌ سنووری لێژنه‌ی ناوچه‌ی دهۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ ئابی ١٩٨٤ تاكو كۆتایی به‌و هێزه‌ی پێشمه‌رگه‌ بهینێ و له‌ ناوچه‌كه‌ دووریان بخاته‌وه‌، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی هێرشه‌كه‌ زۆر به‌ توندی ڕووبه‌ڕوویان بوونه‌وه‌ و ڕێیان له‌ پێشڕه‌ویه‌كانی هێزه به‌ربڵاوه‌كه‌ی حكومه‌ت گرت، دوای شەڕێكی گه‌رم هێزی پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێكی گه‌وره‌ی گیانی به‌ سوپا و چه‌كدارانی به‌كرێگیراو بگه‌یه‌نی كه‌ بریتی بوو له‌ كوژران و بریندار بوونی ژماره‌یه‌كی زۆری چه‌كداران و ژماره‌یه‌كیشیان لێ به‌ دیل گیران، له‌و شەڕه‌ی كه‌ له‌ نێوان هه‌ردوو گوندی گه‌لناسكێ و ئه‌لندكێ ڕوویدا ژماره‌یه‌ك كوژراوی چه‌كداری به‌كرێگیراوی لێ كه‌وته‌وه‌، عه‌بدوڵڵا زێباری برای له‌تیف زێباری یه‌كێك بوو له‌‌ كوژراوه‌كان‌. 

     دیاره‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی‌ حكومه‌تی عێراق بۆسه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ چاڵاكی شۆڕش تێیدا بوونی هه‌بوو، لێكه‌وته‌ی ده‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ستانه‌وه‌ و درێژه‌دان به‌ خه‌بات و شۆڕشی لێ ده‌هاته‌ ئارا، له‌ دیوێكی دیكه‌شه‌وه‌ حكومه‌ت نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و ئامانجه‌ بپێكێ كه‌ ده‌یان ساڵ بوو به‌ درێژایی ڕژێمه‌ یه‌ك له‌ دوای یه‌كه‌كان تا هاتنی به‌عس بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات له‌ پێناوی ده‌جه‌نگان، وێڕای ئه‌مه‌ش هه‌موو ئه‌و شەڕ و له‌شكركێشیانه‌ زیانێكی زۆری گیانی ماددی بۆ حكومه‌تی به‌عس به‌ دوای خۆیدا ده‌هێنا.        ‌  ‌ 


سه‌رچاوه‌كان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆرشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١. 

  2. وه‌لی زوبیر هۆستانی: چه‌ند داستان و ڕووداو و به‌سه‌رهاتێك له‌ شۆڕش و ڕاپه‌ڕینه‌كانی بارزاندا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر- ٢٠١٧. 


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر

شەڕى دەشتمرێ ١٩٨٧

شەڕی دەشتمرێ چالاکییەکى پێشمەرگە بوو بەرانبەر بنکەیەکى سەربازیی سوپاى عێراق و تێیدا هێزێکى پێشمەرگەى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆ لە شەوى ٩ لەسەر١٠ى شوباتى ١٩٨٧، هێرشیان کردە سەر ڕەبایەیەکى سوپاى عێراق لە نزیک گوندى دەشتمرێ لە ناحیەى ئیبراهیم خەلیل (ڕزگارى) دەڤەرى بادینان و بە ماوەیەکى کەم توانیان بچنە ناو بنکە سەربازییەکە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گردە هول ١٩٨٥

ئەو شەڕە گورزێکى توندى هێزى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتى کوردستان لە شۆڕشی گوڵان بوو بەر ڕەبایەکى سوپاى عێراقى کەوت، لە شەوى ١٢ لەسەر١٣ى ئابى ١٩٨٥، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى پارتی دیموکراتی کوردستان و حزبى شیوعی، جەولەیەکیان ئەنجام دا بۆ ناوچەى باتیفای پارێزگاى دهۆک، بۆ بینین و بەسەرکردنەوەى ڕیزەکانى ڕێکخستن و هاوڵاتیانى ناوچەکە، دواتر بڕیاریان دا چالاکییەکى پارتیزانى ئەنجام بدەن، بۆ ئەوەش ڕەبایەى (گردە هول)یان دەستنیشان کرد

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندی زێوکێ ١٩٨٣

شەڕى گوندی زێوکێ لە شۆڕشی گوڵان و لە ١٥ى نیسانى ١٩٨٣ لە دەڤەرى بادینان لە نێوان هێزێکى پێشمەرگە و هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق ڕوویدا، سوپای عێراق بە مەبەستى گێڕانەوەى هێز و هەژموونى حکومەت بۆ ناوچەکە هێرشییان کردە سەر گوندى زێوکێ لە ناوچەى مانگێشکێی. کە سوپای عێراق سەرقاڵى پشکنینى گوند بوون، هێزێکى پێشمەرگە کە بە ئەرکى پێشمەرگایەتى لە ناوچەکەدا لە گەڕان و پشکنیندا بوون لە هێرشەکە ئاگادار بوونەوە و هێرشیان کردنە سەر....

زانیاری زیاتر