شەڕی مانگێش ١٩٨٤

ئه‌و شەڕه‌ له‌ ئابی ١٩٨٤ ڕوویدا كاتێ كه‌ سوپای عێراق به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌كدارانی به‌كرێگیراو هێرشیان كرده‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش له‌ ده‌ڤه‌ره‌كه، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ به‌ره‌نگاریان بوونه‌وه‌ و زیانێكی گه‌وره‌یان پێ گه‌یاندن، زیانی سوپا بریتی بوو له‌ كوژران و برینداربوونی ژماره‌یه‌ك چه‌كدار. ‌


حكومه‌تی عێراق بۆ سه‌پاندنی ده‌سه‌ڵات به‌سه‌ر ته‌واوی شار و شارۆچكه ‌و لادێكانی كوردستان به‌رده‌وام له‌ ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازیدا بوو، به‌تایبه‌ت ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ ده‌نگۆی بوونی هێزی پێشمه‌رگه‌ی لێ هه‌بوو، به‌و پێیه‌ی كه‌ ڕژێمی به‌عس نزیكه‌ی چه‌ند ساڵێك بوو یه‌كێك له‌ گه‌وره‌ شۆڕشه‌كانی كوردی به‌ پلانێكی نیوده‌وڵه‌تی له‌ ٦ی ئاداری ١٩٧٥ هه‌ره‌س پێ هێنابوو، له‌ خه‌یاڵی ئه‌وه‌دا بوو جارێكی دیكه‌ نه‌هێڵی شۆڕش له‌ كوردستان سه‌ر هه‌ڵبداته‌وه‌، ئه‌و هێز و ده‌ستانه‌ی پێشمه‌رگه‌ كه‌ له‌ هه‌ر سوچێكی ناوچه‌ جیاجیاكان سه‌ریان هه‌ڵده‌دا، حكومه‌تی به‌عس هێزی پێكده‌هێنا و ئۆپه‌راسیۆنی ڕێك ده‌خست و هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازی ده‌كرده ‌سه‌ریان به‌ مه‌به‌ستی له‌ناوبردنیان.

      یه‌كێك له‌و هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی كه‌وا سوپای عێراق بۆ كپكردنی ده‌نگی شۆڕش به‌ پاڵپشتی چه‌كدارانی به‌كرێگیراو(جاش) ئه‌نجامیدا هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌ری مانگێش بوو له‌ باكوری شاری دهۆك، كه‌ هێرشێكی به‌ربڵاو و فرا‌و‌ان بوو بۆ سه‌ر‌ سنووری لێژنه‌ی ناوچه‌ی دهۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ ئابی ١٩٨٤ تاكو كۆتایی به‌و هێزه‌ی پێشمه‌رگه‌ بهینێ و له‌ ناوچه‌كه‌ دووریان بخاته‌وه‌، به‌ڵام هێزی پێشمه‌رگه‌ بۆ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی هێرشه‌كه‌ زۆر به‌ توندی ڕووبه‌ڕوویان بوونه‌وه‌ و ڕێیان له‌ پێشڕه‌ویه‌كانی هێزه به‌ربڵاوه‌كه‌ی حكومه‌ت گرت، دوای شەڕێكی گه‌رم هێزی پێشمه‌رگه‌ توانی زیانێكی گه‌وره‌ی گیانی به‌ سوپا و چه‌كدارانی به‌كرێگیراو بگه‌یه‌نی كه‌ بریتی بوو له‌ كوژران و بریندار بوونی ژماره‌یه‌كی زۆری چه‌كداران و ژماره‌یه‌كیشیان لێ به‌ دیل گیران، له‌و شەڕه‌ی كه‌ له‌ نێوان هه‌ردوو گوندی گه‌لناسكێ و ئه‌لندكێ ڕوویدا ژماره‌یه‌ك كوژراوی چه‌كداری به‌كرێگیراوی لێ كه‌وته‌وه‌، عه‌بدوڵڵا زێباری برای له‌تیف زێباری یه‌كێك بوو له‌‌ كوژراوه‌كان‌. 

     دیاره‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵمه‌ته‌ سه‌ربازیانه‌ی‌ حكومه‌تی عێراق بۆسه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ چاڵاكی شۆڕش تێیدا بوونی هه‌بوو، لێكه‌وته‌ی ده‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ستانه‌وه‌ و درێژه‌دان به‌ خه‌بات و شۆڕشی لێ ده‌هاته‌ ئارا، له‌ دیوێكی دیكه‌شه‌وه‌ حكومه‌ت نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و ئامانجه‌ بپێكێ كه‌ ده‌یان ساڵ بوو به‌ درێژایی ڕژێمه‌ یه‌ك له‌ دوای یه‌كه‌كان تا هاتنی به‌عس بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات له‌ پێناوی ده‌جه‌نگان، وێڕای ئه‌مه‌ش هه‌موو ئه‌و شەڕ و له‌شكركێشیانه‌ زیانێكی زۆری گیانی ماددی بۆ حكومه‌تی به‌عس به‌ دوای خۆیدا ده‌هێنا.        ‌  ‌ 


سه‌رچاوه‌كان:

  1. مه‌سعود بارزانی: بارزانی و بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی چواره‌م، ١٩٧٥-١٩٩٠ شۆرشی گوڵان، به‌شی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕوكسانا، ٢٠٢١. 

  2. وه‌لی زوبیر هۆستانی: چه‌ند داستان و ڕووداو و به‌سه‌رهاتێك له‌ شۆڕش و ڕاپه‌ڕینه‌كانی بارزاندا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر- ٢٠١٧. 


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر