شەڕی شیوە سوور ١٩٧٤

شەڕی شیوە سوور لەگەڵ دەستپێکردنەوەى هێرشى سوپاى عێراق بۆ سەر کوردستان لە ٢٥ى نیسانى ١٩٧٤ ڕوویدا، بەو ئامانجەى دەست بەسەر تەواوى ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕشدا بگرێت و دواجار هەرەس بە شۆڕشی ئەیلوول بهێنێ، بەڵام سوپاى عێراق لەم شەڕەى شیوە سووردا لە بەردەم هێزى پێشمەرگە شکستێکى گەورەى خوارد و زیانى گیانى و ماددى زۆرى پێ کەوت، نەیتوانى ئاواتى لە مێژینەى بهێنێتە دى کە دەست بەسەرداگرتنى ناوچەى سەنگاو بوو.


سوپاى عێراق لە بەرەبەیانى ٢٤ى نیسانى ١٩٧٤ دەستى بەهێرش کرد بۆ سەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕشی کوردستان بە هەموو توانایەوە کەوتە مەیدانى شەڕ و بەردەوام بوو لە پێشڕەوییەکانى بۆ دەست بەسەرداگرتنى تەواوى خاکى کوردستان، بەشێک لە هێزەکانى لە ڕێگاى کەرکووک - سلێمانى لە ٢٥ى نیسانى ١٩٧٤ ویستیان بەرلەوەى بگەنە چەمچەمال بەرەو سەنگاو بڕۆن و دەستى بەسەردا بگرن، یەکەکانى ئەو هێزە بریتى بوون لە فەوجى ٢ى هێزى ٤ى فیرقەى ٢ى کەرکووک بە هاوکارى کەتیبەیەکى تانک کە لە پێشەوەى هێزەکە بن، دیارە سوپاى عێراق بێ ئاگا بوو لەوەى کە پێشمەرگەکانى بەتالیۆنى ١ى هێزى ٢ى کەرکووک بەو پەڕى تواناوە بەرپەرچیان دەدەنەوە.

لە ناوچەى شیوە سوور هێزى پێشمەرگە لە سەنگەرى بەرگریدا خۆیان قایم کردبوو، لەبەردەم پێشڕەوییەکانى هێزه‌ عێراقییه‌كان بەربەستێکى کۆنکرێتى گه‌وره‌بوون، وێڕاى ئەمەش مینى دژەتانک و دژە مرۆڤیشیان لە ڕێگاى سوپاى هێرشبەر دادەنایەوە، کاتێ کە شەڕ دەستى پێکرد سەرەتا بەشێک لە تانکەکانى سوپاى عێراق بەر مین کەوتن و تێکشکان، لەو کاتەدا فەرماندەى فەوجى ٢ى پیادە موقەددەم ڕوکن زیائەدین جەمال فەرمانى کرد کە تانکەکان لە پێشەوەى هێرشەکە نەبن تەنها لە کاتى پێویست نەبێ.

دواى ئەوەى کە هێزى پیادە بەردەوامی دا بە هێرشەکەى، لە ناکاوێکدا کەوتنە بەر ئاگرى تفەنگ و مینەکانى پێشمەرگە، لە دواى هەشت کاتژمێر شەڕی بەردەوام سوپاى عێراق بە زیانێکى زۆرەوە لە بەرامبەر بەرگرى بەهێزى پێشمەرگە تێکشکا، زەرەر و زیانێکى زۆرى گیانى ماددى لێ کەوتەوە کە بریتى بوو لە دەیان کوژراو و بریندار، یەکێک لە کوژراوەکان پاسەوانى تایبەتى فەرماندەى فەوج بوو، زیانە ماددیەکانیش بریتى بوون لە تێکشکانى ٦ تانک و ٣ زرێپۆش و چەندین ئۆتۆمبێلى سەربازى، هەروەها دەست گرتن بەسەر چەندین پارچە چەکى سوک و مامناوەند بوو.


سەرچاوەکان:

  1. سه‌نگه‌ر ئيبراهيم خۆشناو، ڕووداوه‌ سه‌ربازيه‌كانى شۆڕشی ئەیلوول 1970-1975، چاپى يه‌كه‌م، هه‌ولێر، 2022.

  2. کاروان جوهر محمد، ئیدریس بارزانى ١٩٤٤- ١٩٨٧ ژیان و ڕۆلى سیاسیى و سەربازى لە بزوتنەوەى ڕزگاریخوازى کورددا، چاپخانەى هێڤی، هەولێر، ٢٠١٩.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى پردەکەى چۆمى دەرەدوینە لە تەمووزى ١٩٦٣

ئه‌و شەڕە لە سەر ڕێگاى نێوان مەیدان و دەربەندیخان لە کاتێکدا ڕوویدا، کە هێزى پێشمەرگە ویستى ڕێگا لە کاروانێکى سەربازى سوپاى عێراق بگرێت کە بە ڕێگاى جەلەولا- دەربەندیخان بەرەو بەغدا تێدەپەڕی، لە شەڕەکەدا سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو زیانێکى گیانى زۆریان پێکەوت، کاروانە سەربازیەکەش ڕۆژی یەکەم نەیتوانى تێپەڕێ بەڵکو بۆ ڕۆژى دوایی دەرباز بوو.

زانیاری زیاتر

شەڕی مەندیل

شەڕى مەندیل، هێرشێکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ سەر بارەگاى فەوجى تایبەتى ٦ لە مەندیلى دوورى ٥ کم لە شارى چەمچەمال بوو کە لە شەوى ١٠ لەسەر١١ى کانوونى دووەمى ١٩٨٨، دواى شەڕێکى گەرم توانیان دەست بەسەر بارەگاى فەوجدا بگرن و ژمارەیەک چەکدار بکوژن و ژمارەیەکیش بەدیل بگرن هەروەها بڕێکى زۆرى چەک و تەقەمەنى و کەلوپەل و تفاقى سەربازى دەستکەوتى هێزى پێشمەرگە بوون.

زانیاری زیاتر

شەڕی بەرۆشکێ

شەڕى بەڕۆشکێ چالاکییەکى دیکەى هێزى پێشمەرگە بوو دژ بە دامودەزگا ئەمنیەکانى ڕژێمى بەعس، هێزێکى پێشمەرگەى لێژنەى ناوچەى دهۆک بە فەرماندەى محەمەد مراد، لە یەکێک لە شەوەکانى بەهارى ١٩٨٣ لە ناو شارى دهۆک بۆسەیەکیان دانایەوە،

زانیاری زیاتر

شەڕی باگێڕا ١٩٨٣

ئەو شەڕە چالاکییەکى دیکەى هێزێکى پێشمەرگەى کوردستان لە سنوورى لێژنەى ناوچەى دهۆکى پارتى دیموکراتى کوردستانە. لەو شەڕەدا ٢٥ پێشمەرگە لە شەوى ١٩ لەسەر٢٠ی نیسانی ١٩٨٣ لەسەر ڕێگاى باگێڕا–سوارەتوکا بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى سوپاى عێراق دانایەوە،...

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر