شەڕی شیوە سوور ١٩٧٤

شەڕی شیوە سوور لەگەڵ دەستپێکردنەوەى هێرشى سوپاى عێراق بۆ سەر کوردستان لە ٢٥ى نیسانى ١٩٧٤ ڕوویدا، بەو ئامانجەى دەست بەسەر تەواوى ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕشدا بگرێت و دواجار هەرەس بە شۆڕشی ئەیلوول بهێنێ، بەڵام سوپاى عێراق لەم شەڕەى شیوە سووردا لە بەردەم هێزى پێشمەرگە شکستێکى گەورەى خوارد و زیانى گیانى و ماددى زۆرى پێ کەوت، نەیتوانى ئاواتى لە مێژینەى بهێنێتە دى کە دەست بەسەرداگرتنى ناوچەى سەنگاو بوو.


سوپاى عێراق لە بەرەبەیانى ٢٤ى نیسانى ١٩٧٤ دەستى بەهێرش کرد بۆ سەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕشی کوردستان بە هەموو توانایەوە کەوتە مەیدانى شەڕ و بەردەوام بوو لە پێشڕەوییەکانى بۆ دەست بەسەرداگرتنى تەواوى خاکى کوردستان، بەشێک لە هێزەکانى لە ڕێگاى کەرکووک - سلێمانى لە ٢٥ى نیسانى ١٩٧٤ ویستیان بەرلەوەى بگەنە چەمچەمال بەرەو سەنگاو بڕۆن و دەستى بەسەردا بگرن، یەکەکانى ئەو هێزە بریتى بوون لە فەوجى ٢ى هێزى ٤ى فیرقەى ٢ى کەرکووک بە هاوکارى کەتیبەیەکى تانک کە لە پێشەوەى هێزەکە بن، دیارە سوپاى عێراق بێ ئاگا بوو لەوەى کە پێشمەرگەکانى بەتالیۆنى ١ى هێزى ٢ى کەرکووک بەو پەڕى تواناوە بەرپەرچیان دەدەنەوە.

لە ناوچەى شیوە سوور هێزى پێشمەرگە لە سەنگەرى بەرگریدا خۆیان قایم کردبوو، لەبەردەم پێشڕەوییەکانى هێزه‌ عێراقییه‌كان بەربەستێکى کۆنکرێتى گه‌وره‌بوون، وێڕاى ئەمەش مینى دژەتانک و دژە مرۆڤیشیان لە ڕێگاى سوپاى هێرشبەر دادەنایەوە، کاتێ کە شەڕ دەستى پێکرد سەرەتا بەشێک لە تانکەکانى سوپاى عێراق بەر مین کەوتن و تێکشکان، لەو کاتەدا فەرماندەى فەوجى ٢ى پیادە موقەددەم ڕوکن زیائەدین جەمال فەرمانى کرد کە تانکەکان لە پێشەوەى هێرشەکە نەبن تەنها لە کاتى پێویست نەبێ.

دواى ئەوەى کە هێزى پیادە بەردەوامی دا بە هێرشەکەى، لە ناکاوێکدا کەوتنە بەر ئاگرى تفەنگ و مینەکانى پێشمەرگە، لە دواى هەشت کاتژمێر شەڕی بەردەوام سوپاى عێراق بە زیانێکى زۆرەوە لە بەرامبەر بەرگرى بەهێزى پێشمەرگە تێکشکا، زەرەر و زیانێکى زۆرى گیانى ماددى لێ کەوتەوە کە بریتى بوو لە دەیان کوژراو و بریندار، یەکێک لە کوژراوەکان پاسەوانى تایبەتى فەرماندەى فەوج بوو، زیانە ماددیەکانیش بریتى بوون لە تێکشکانى ٦ تانک و ٣ زرێپۆش و چەندین ئۆتۆمبێلى سەربازى، هەروەها دەست گرتن بەسەر چەندین پارچە چەکى سوک و مامناوەند بوو.


سەرچاوەکان:

  1. سه‌نگه‌ر ئيبراهيم خۆشناو، ڕووداوه‌ سه‌ربازيه‌كانى شۆڕشی ئەیلوول 1970-1975، چاپى يه‌كه‌م، هه‌ولێر، 2022.

  2. کاروان جوهر محمد، ئیدریس بارزانى ١٩٤٤- ١٩٨٧ ژیان و ڕۆلى سیاسیى و سەربازى لە بزوتنەوەى ڕزگاریخوازى کورددا، چاپخانەى هێڤی، هەولێر، ٢٠١٩.


بابەتی پەیوەندیدار

داستانی کۆڕێ ١٩٩١

داستانى کۆڕێ یەکێکە لەو شەڕ و ڕووبەڕوونەوە چارەنووسسازانەى کە پێشمەرگەی کوردستان لە ٧ – ١١ى نیسانى ١٩٩١ لە بەرانبەر سوپاى عێراق تومارى کرد، دواى ئەوەى سوپاى عێراق لە بەهارى ١٩٩١ لە بەرانبەر هێزى پێشمەرگەى بەرەى کوردستانى و شەپۆلی ناڕەزایی جەماوەرى ڕاپەڕیوى باشوورى کوردستان شکستى خوارد و تەواوى شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستان ڕزگارکران، زۆرى نەخایاند سوپای ڕژێم لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە چراى سەوزى بۆ هەڵکرا و لە ٢٧ى ئادارى ١٩٩١ لە کەرکووکەوە زۆر بە دژوارى بەرەنگارى پێشمەرگە بووەوە ...

زانیاری زیاتر

شەڕی ئاڤا زێ ١٩٨٧

چالاکی هێزى پێشمەرگەى سنوورى لقی (١)ى دەڤەرى بادینان بوو لە ساڵى ١٩٨٧، کە هەستان بە هێرش کردن بۆ سەر یەکێک لە ڕەبایەکانى سەربازى سوپاى عێراق لە نزیک شارۆچکەى شێلادزێ لە سەر ئاڤا زێ، بە ماوەیەکى کەم دەستیان بەسەر ڕەبایەکەدا گرت و تەواوى سەربازانى کە لەو سەنگەرە لە ئەرکدا بوون کوژران، پێشمەرگەکانیش بە بێ زیان شوێنەکەیان بەجێ هێشت.

زانیاری زیاتر

داستانی خواکوڕک

شەڕ و ڕووبەڕووبوونەوەیەکى گەورەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمى بەعس لە ١٩ى تەممووز تا ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ لە ناوچەى خواکوڕکى دەڤەرى برادۆست ڕوویدا، بە مەبەستى دەست گرتن بەسەر ناوچەکانى ژێر دەسەڵاتى شۆڕش لە سێگۆشەى سنوورى (عێراق - ئێران - تورکیا)، سوپاى عێراق هێرشێکى گەورە و بەربڵاوی ئەنجام دا، لە ماوەى ٤٥ ڕۆژى شەڕ و هێرشکارى، هێزە چەکدارەکانى عێراق لەلایەن هێزى پێشمەرگەوە تێشکێندران و زیانى گەورەى گیانى و ماددیان بەرکەوت، لە ٥ى ئەیلوولى ١٩٨٨ بەهۆى چەند هۆکارێک ...

زانیاری زیاتر

شەڕی خێزاڤا ١٩٨١

لە ڕێکەوتی ٢٥ی ئایاری ١٩٨١ شەڕی خێزاڤا لە نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپاى ڕژێمی عێراقدا ڕوویدا. کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لیژنەى ناوچەى زاخۆ لە گەڕانێکدا(جولە) بوون لە گوندەکانى ناوچەى باتیفاى دەڤەرى بادینان بۆ جێبەجێ کردنى ئەرکى پێشمەرگایەتى، لە گوندى خێزاڤا ڕووبەڕووى هێزێکى سەربازیی سوپای رژێمى بەعس بوونەوە، دواى شەڕێکى سەخت هێزێکى دیکەى سەربە لیواى باتیفا و دەشتى چیێی سوپای عێراق بەرەو شوێنى ڕوداوەکە بۆ پشتیوانى و هاوکاریى ئەو هێزەى کە لەگەڵ پێشمەرگە لەشەردا بوون، هاتن.

زانیاری زیاتر

شەڕ و بۆسەى زەمبیل فرۆش ١٩٨٠

شەڕى زەمبیل فرۆش یەکێکیترە لە ڕووبەڕووبوونەوەکانی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لەگەڵ سوپای ڕژێمی بەعس. لە ٢٢ی ئازاری ١٩٨٠ لە دەڤەری باتۆفا، هێزێکی پێشـمەرگە لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی بۆسەیەکیان بۆ هێزێکی سەربازیی سوپای عێراق دانایەوە، لە ئاکامدا هێزەکەی سوپا کەوتنە نێو بۆسەکەوە و زیانێکی زۆریان بەرکەوت. لەم کاتەدا هێزێکیتری سەربە لیواى باتوفای سوپای عێراق بۆ پشتیوانی و هاوکاریی هێزە تێکشکاوەکەیان گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە، بە گەیشتنیان شەڕ و پێکدادانێکی سەخت لە نێوان هێزەکەی پێشمەرگە و سەربازانی سوپادا ...

زانیاری زیاتر