شەڕی سوسێ ١٩٧٤

شەڕى سەربازگەى سوسێ لە ئایارى ١٩٧٤ ڕوویدا دواى ئەوەى کە حکومەتى عێراق شەڕى دژى شۆڕشى کورد ڕاگەیاند، پێشمەرگە وەک پەرچەکردار گەمارۆى خستە سەر ئەو سەربازگەیە، سوپاى عێراق بۆ تێکشکانى گەمارى پێشمەرگە و ڕزگارکردنى سەربازەکان لە سلێمانى و دوکانەوە هێرشیان ئەنجامدا شەڕێکى چەند ڕۆژى لە نێوانیاندا ڕوویدا.


 دواى ئەوەى گفتوگۆی سەرکردایەتى شۆڕشى ئەیلوول و حکومەتى عێراق بەکۆتا هات، حکومەتى عێراق لەو بەند و ماددانەى کەوا لە ڕێککەوتنەکەدا هاتبوو پاشگەز بووە، جارێکى دیکە شەڕی بەسەر کوردستاندا سەپاندەوە،  گرژى و ئاڵۆزییەکان تەشەنەیان سەند و پێی نایە قۆناغى لەشکرکێشى، لە نیسانى ١٩٧٤ هێرش و پەلامارەکانى سوپاى عێراق بۆ سەر کوردستان دەستى پێکرد. هێرشەکانى سوپا بە جۆرێک بۆ سەر ناوچەکانى شۆڕش دەستپیکرد، هەموو توانایەکى سەربازى خستەکار، لە هێزى بێ شومارى سەرباز و سەدان تانکى مۆدێرن و هەموو جۆرە چەکى ئاسمانى و هێزى ئاسمانى بۆ ئەوەى شۆڕشى کورد بەیەکجارى پەک بخات.

هێزى پێشمەرگەى کوردستان وەک پەرچە کردار و ئامادەسازى لەبەردەم هێرشکارى سوپاى عێراق هەر لە سەرەتاى دەستپێکى جەنگەوە کۆمەڵێک هەنگاوى سەربازى نا لەوانە بەتالیۆنى ٣ی سورداش سەربە هێزى ڕزگارى گەمارۆى سەربازگەى سوسێى دا کە بارەگاى یەکەیەکى سەربازى سوپاى عێراق بوو. حکومەتى عێراق لە ئایارى ١٩٧٤ هەوڵیدا کەوا گەمارۆى پێشمەرگە لەسەر ئەو سەربازگەیە لا ببات، سوپا لە سلێمانى و دوکان بە ئاراستەى ناوچەکە دەستیان بە جووڵە کرد، هێزى پێشمەرگەش کە بریتى بوو لە بەتالیۆنى ٣ لە هێزى ڕزگاری بە فەرماندەیى ئەنوەر ئەزوەر نەخشەى بەرپەرچدانەوەى سوپاى عێراقى بەم شێوەیە داڕشت، لەو شوێنانەى کە ئەگەرى هێرشى سوپاى عێراقی هەبوو لە سەر ڕێگاى سلێمانى و دوکان.

لقى کوێخا سمایلى تەلان لە گوندى کانیخان سەنگەریان گرت، لقى عەبدوڵڵاى حاجى ڕەشید لە تاسلوجە دامەزران، لقى عومەرى حەمە عەلى لە گوندى کەلەوانان لە ئامادەباشیدا بوون، فەرماندە و بارەگاى بەتالیۆن لە گوندى خرێ زێوێ بوو، لقى حەمەتالى حاجى قادر بەگیش لە گوندى خرێ زێوێ سەنگەریان قایم کردبوو.

سوپاى عێراق لە سلێمانیەوە دەستى بە جووڵە کرد و هێرشى هێنا، لقى عەبدوڵڵا حاجى ڕەشید کە لە تاسلوجە سەنگەرى گرتبوو لەگەڵ سوپاى عێراق ڕووبەڕووى یەکتر بوونەوە و توانیان زیانێکى گەورە بە سوپا بگەیەنن، بەڵام لەبەر زۆرى ژمارەى سەربازانى سوپا و پاڵپشتى کەتیبەى تانک و کەمى ژمارەى ھێزى پێشمەرگە نەیانتوانى بۆماوەیەکى درێژ بەرگرى بکەن، بەتایبەتى دواى شەهیدبوونى سەرلق عەبدوڵڵاى حاجى ڕەشید و سەرپەل شێخ جەعفەر کۆلیجەیی، پێشمەرگەکانى ئەو قۆڵەى بەرگرى پاشەکشەیان کرد و شوێنەکەیان بەجێ هێشت، سوپاى عێراقیش درێژەى بە پێشڕەوییەکانی دا بۆ ئەوى بگەنە سەربازگەى سوسێ.

دواى ئەوەى سوپاى عێراق بە پشتیوانى تانک و چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش) هێڵى بەرگرى پێشمەرگەیان لە تاسلوجە تێپەڕاند بەرەو سەربازگەى سوسێ ڕێگایان بڕی، وا تێگەیشتبوون کە هیچ بەربەستێکى بەرگرى پێشمەرگەیان لەبەردەم نەماوە، بەڵام بە دوورى ٦کم لە سەربازگەى سوسێ و بە دیاریکراوى لە سەر پردى گوندى خڕێ زێوێ هێزی پێشمه‌رگه‌ هێرشی کردە سەر سوپاى عێراق، توانیان بە چەکى (RPG) دوو تانک تێک بشکێنن و ژمارەک لە سەرباز و جاش بکوژن، ئەو ڕۆژە تا دواى نیوەڕۆ پێشمەرگە ڕێى نەدا سوپا بگاتە سەربازگەى گەمارۆ دراو، بەڵام کاتێک دوو پێشمەرگە شەهید بوون بە ناوەکانى ئیبراهیم کانى شەیتان و ڕەحیم قامیش هەروەها برینداربوونى فەرماندەى بەتالیۆن لەکاتى دەربازکردنى تەرمى شەهیدەکان بۆ ئەوەى نەکەونە دەستى سوپا هێزى پێشمەرگە تەنها فریاى ئەوە کەوتن کە تەرمى شەهیدەکان و فەرماندە بریندارەکەیان ڕزگار بکەن، پاشەکشەیان بە هێزەکانیان کرد، ئیتر ڕێگا لە بەردەم سوپاى عێراق واڵا بوو کە گەمارۆى سەربازگەى سوسێ بشکێنێ.    


سەرچاوەکان:

  1. سه‌نگه‌ر ئيبراهيم خۆشناو، ڕووداوه‌ سه‌ربازيه‌كانى شۆڕشى ئه‌يلوول 1970-1975، چاپى يه‌كه‌م، چاپخانەى دانیشفەڕ، هه‌ولێر، 2022.

  2. شەوکەت مەلا اسماعیل حەسەن، ڕۆژانێ لە مێژووى شۆرشى ئەیلوول، ١٩٦١-١٩٧٥، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە، هەولێر – ٢٠٠٧.

  3. کاروان جوهر محمد، ئیدریس بارزانى ١٩٤٤- ١٩٨٧ ژیان و ڕۆلى سیاسیى و سەربازى لە بزوتنەوەى ڕزگاریخوازى کورددا، چاپخانەى هێڤی، هەولێر، ٢٠١٩.


بابەتی پەیوەندیدار

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ ١٩٨٥

لێدانى ڕەبایەى گردى بیێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى سەربازی ڕژێمى بەعس، لە ٢٨ی ئابی١٩٨٥ هێزێکى پێشمەرگەى سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، هێرشیان کردە سەر بنکەى سەربازى گردی بیێ لە ناوچەى گولیاى دەڤەرى بادینا، بەڵام نەیانتوانى دەستى بەسەردا بگرن بەهۆى بوونى مینێکى زۆر لە دەوروبەری ڕەبایەکە و تەقینەوەی بە ژمارەیەک پێشمەرگەدا، زیانى زۆرى پێگەیاندن لە شەهید و بریندار، بەو هۆیەوە دەستیان لە گرتنى ڕەبایەکە هەڵگرت و تەرمى شەهید و بریندارەکانیان دەربازکردن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى شکێرا ١٩٨٦

لێدانى ڕەبایەى شکێرا چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژ بە هێزى چەکدارانى بەکرێگیراو (جاش)، لە ١٩ى کانوونى دووەمى ١٩٨٦ هێزێکى پێشمەرگەى ڕێکخراوەکانى سەر بە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى شکێرا لە ناوچەى گولی دەڤەرى بادینان، توانیان دەست بەسەر ڕەبایەدا بگرن و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددى بە چەکدارانى بەکرێگیراو بگەیەنن.

زانیاری زیاتر

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ ١٩٨٣

لێدانى ڕەبایەى ماسیکێ یەکێک لە چالاکییەکانى پارتیزانى هێزى پێشمەرگە دژى هێزى سەربازى ڕژێمى بەعس بوو، کە هێرشیان کردە سەر بنکەیەکى سەربازى عێراقى لە ناوچەى شێخانى دەڤەرى بادینا لە حوزەیرانى ١٩٨٣، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەست بەسەر بنکە سەربازیەکە و چەک و تەقەمەنیدا بگرن و دوو سەربازیش بەدیل بگرن، پاشان کە چالاکییەکەیان بەسەرکەوتووى ئەنجامدا شوێنەکەیان بەجێهێشت.

زانیاری زیاتر

بۆسەى گوندى بەربانکێ ١٩٨٨

بۆسەى گوندى بەربانکێ چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو دژى هێزەکانى ڕژێمى بەعس، لە ١٢ی شوباتی ١٩٨٨ لە نزیک گوندى بەربانکێ ڕێگای نێوان بامەڕنێ و سکرینێ بۆسەیەکیان بۆ هێزەکانى حکومەت دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى هێزە ئەمنییەکان کەوتە بۆسەکەوە و تەواوى سەرنشینانى کوژران و بەدیل گیران، دواى تەواوبوونى چالاکییەکە، هێزەکەى پێشمەرگە شوێنەکەیان جێهێشت و گەڕانەوە.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلی قیرکی (سەرێ مەغارا) ١٩٨٥

شەڕى گەلی قیرکی چالاکییەکى پارتیزانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان بوو لە سنوورى لێژنەى ناوچەى شێخانى پارتى دیموکراتى کوردستان، کاتێ کە هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گەلى قیرکی لە ٤ى حوزەیرانى ١٩٨٥، دواى شەڕێکى گەرم بەهۆى سەختى شوێنەکە و شەهیدبوونى بەرپرسى هێزەکان، هێزى پێشمەرگە دەستیان لە هێرشەکە هەڵگرت و شوێنەکەیان جێهێشت.

زانیاری زیاتر