شەڕی بێلمبیر

ئه‌م شه‌ڕە‌ له‌ ٢٥ی ئایاری ١٩٧٧ له‌ گوندی بێلمبیری باكووری پارێزگای دهۆك له‌ ناوچه‌ی به‌رواری باڵا، له‌ نێوان هێزی پێشمه‌رگه‌ی هه‌رێمی یه‌كی سه‌ركردایه‌تی كاتی پارتی دیموكراتی كوردستان و سوپای ڕژێم ڕوویدا ، له‌و شه‌ڕە‌دا زیانێكی زۆر به‌ر هه‌ردوو لایه‌ن كه‌وت و به‌ پاشه‌كشێی سوپا كۆتایی هات.


ڕوودانی شه‌ڕ

ساڵی ١٩٧٧ هه‌ردوو باره‌گای گۆڤكێ و بێلمبیری پێشمه‌رگه‌ی سه‌ركردایه‌تی كاتی له‌ ناوچه‌ی به‌رواری باڵا ده‌كه‌وتنه‌ نزیكی یه‌كترییه‌وه‌، باره‌گای گۆڤكێ پێشمه‌رگه‌ی زۆری لێ بوو، جگه‌ له‌ مه‌فره‌زه‌كه‌ی حه‌جی قادۆ مه‌فره‌زه‌كانی محه‌مه‌د خالید بۆسه‌ڵی و محه‌مه‌د گه‌وداش كه‌ زیاتر له‌ سه‌د پێشمه‌رگه‌بوون له‌و باره‌گایه‌ بوون، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ باره‌گاكه‌ی بێلمبیر ته‌نیا مه‌فره‌زه‌كه‌ی ئه‌حمه‌د شانه‌ی لێ بوو، له‌ ٢٥ی ئایاری ١٩٧٧ هێزێكی گه‌وره‌ی سوپای ڕژێم كه‌ پێكهاتبوون له‌ ٥٠٠ ئه‌فسه‌ر و سه‌رباز به‌ پشتیوانی نۆ فڕۆكه‌ی جۆری هه‌لیكۆپته‌ری نه‌فه‌ر هه‌ڵگر و شه‌ڕكه‌ری بێده‌نگ (سه‌متی) له‌ سێ به‌ره‌ی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا و باشوور هێرشیان كرده‌ سه‌ر باره‌گای بێلمبیر (هه‌لیكۆپته‌ری سمتی تازه‌ له‌ فه‌ڕە‌نسا كڕابوون و یه‌كه‌م جاربوو سوپا دژی پێشمه‌رگه‌ به‌كاری بهێنێت)، شه‌ڕ له‌نێوان هه‌ردوولا ده‌ستیپێكرد، پاش ئه‌وه‌ی له‌ باره‌گاكه‌ی گۆڤكێ ده‌نگی ته‌قه‌ ده‌بیسترێت له‌وێوه‌ حه‌جی قادۆ، محه‌مه‌د خالید، محه‌مه‌د گه‌ودا به نزیكه‌ی شه‌ست‌ پێشمه‌رگه‌‌وه‌ به‌هانای هاوڕێكانیانه‌وه‌ ده‌چن، له‌ ڕێگا ئه‌وانیش ده‌كه‌ونه‌ به‌ر په‌لاماری هێرشی فڕۆكه‌كان و له‌ نزیك باره‌گاكه‌ی ئه‌حمه‌د شانه له‌ ئه‌نجامی گوللە‌بارانی هه‌لیكۆپته‌ره‌كان حه‌سه‌ن هه‌جه‌ر ئامۆزای حه‌جی قادۆ به‌ پله‌ی‌ ئامر مه‌فره‌زه‌ و پێشمه‌رگه‌یه‌كی تر شه‌هید ده‌بن، میرخان و شه‌مۆ و سێ پێشمه‌رگه‌ی حه‌جی قادۆش بریندار بوون. فڕۆكه‌كان نزم ده‌بوونه‌وه‌ ته‌رمی كوژراوه‌كانی خۆیان و ته‌نانه‌ت هی پێشمه‌رگه‌ شه‌هیده‌كانیشیان هه‌ڵده‌گرت، ته‌واوی هێزه‌كه‌ یه‌ك (ئار. پی. جی)یان پێ بوو ئه‌ویش سێ گوللە‌ی له‌سه‌ر بوو، پاش ئه‌وه‌ی به‌كاریان هێنا، فڕۆكه‌كان كه‌متر ده‌وێران نزم ببنه‌وه‌، كاتێك پێشمه‌رگه‌كانی حه‌جی قادۆ، محه‌مه‌د خالید و محه‌مه‌د گه‌ودا گه‌یشتن ئه‌حمه‌د شانه‌ و زۆر له‌ پێشمه‌رگه‌كانی گوللە‌یان پێ نه‌مابوو، به‌ڵام هێشتا به‌رگریان ده‌كرد، به‌ گه‌یشتنی ئه‌م هێزه‌، پێشمه‌رگه‌ پێگه‌ی خۆی له‌ به‌رگرییه‌وه‌ بۆ هێرشكردن گۆڕی و توانیان ژماره‌یه‌كی زۆری سه‌ربازی سوپا له‌ مه‌یدانی شه‌ڕدا بكوژن و سوپا ناچار به‌ پاشه‌كشێ بكه‌ن، فڕۆكه‌كان تا توانیان جه‌نازه‌ و برینداری خۆیان و ته‌نانه‌ت ته‌رمی زۆراب و پێشمه‌رگه‌یه‌كی تری شه‌هیدیان له‌ مه‌یدانی جه‌نگ هه‌ڵگرت، پێشمه‌رگه‌یه‌كیش به‌ناوی ڕە‌سول دۆسكی له ‌لایه‌ن سوپاوه‌ گیرابوو، ئه‌ویشیان له‌گه‌ڵ خۆیان برد، له‌ گه‌ڕانه‌وه‌دا ڕە‌سول دۆسكیان به‌ زیندووی له‌ فڕۆكه‌ فڕێدایه‌ خواره‌وه‌ و شه‌هیدیان كرد.

له‌ ئه‌نجامی شه‌ڕە‌كه‌دا هه‌شت پێشمه‌رگه‌ و دوو له‌وانه‌ی تازه‌ په‌یوه‌ندییان كردبوو، له‌گه‌ڵ چوار هاووڵاتی شه‌هیدبوون، نۆ پێشمه‌رگه‌ش له‌وانه ساڵح سیتۆ و‌ خودی ئه‌حمه‌د شانه‌ بریندار بوون، پێشمه‌رگه‌یه‌كی ئه‌حمه‌د شانه‌ به‌ناوی عه‌لی هرووری به‌ ده‌یان گوللە‌ی به‌ركه‌وتبوو و شه‌هید ببوو، زۆران عه‌بدولعه‌زیز (ئه‌نوه‌ر) هه‌مان ڕۆژ شه‌هید بوو. سوپای ڕژێمیش زیاتر له ٤٥ بۆ‌٥٠ كوژراوی هه‌بوو، ته‌رمی شه‌هیده‌كان له ‌لایه‌ن حه‌جی قادۆ، مولازم محه‌مه‌د سۆرانی، محه‌مه‌د خالید، محه‌مه‌د گه‌ودا و پێشمه‌رگه‌كان گواسترانه‌‌وه‌ بۆ گوندی ئارووشێ و له‌وێ به‌خاك سپێردران و خۆشیان گه‌ڕانه‌وه‌ باره‌گای گۆڤكێ.

بۆ ڕۆژی دواتر حه‌جی قادۆ به‌ چوار پێشمه‌رگه‌وه‌ بڕیاریدا بچێته‌وه‌ باره‌گاكه‌ی بێلمبیر و ئه‌و چه‌كانه‌ی له‌وێ كه‌وتوون بیانهێنێته‌وه‌، ئه‌وه‌بوو به‌ره‌وه‌ باره‌گای بێلمبیر به‌ڕێكه‌وتن، پاش ئه‌وه‌ی چه‌كه‌كانیان هه‌ڵگرته‌وه‌ و باریان كردن بڕیاریاندا نانی نیوه‌ڕۆش هه‌ر له‌وێ بخۆن و دواتر بگه‌ڕێنه‌وه‌ دۆڵی شه‌هیدان، هه‌مان ڕۆژ واتا ٢٦ی ئایار چوار فڕۆكه‌ی جۆری هه‌لیكۆپته‌ری سمتی بۆ باره‌گاكه‌ی بێلمبیر گه‌ڕانه‌وه‌ كه‌ حه‌جی قادۆ و پێشمه‌رگه‌كانی لێ بوو، له‌ ناكاو فڕۆكه‌كان له‌ پشت دۆڵه‌كه‌ ده‌ركه‌وتن و پێشمه‌رگه‌كان ئاماده‌یی و بواری به‌رگریان نه‌بوو، له‌ ئه‌نجامی ته‌قه‌ و بۆردومانی فڕۆكه‌كان حه‌جی قادۆ هه‌ر له‌وێ دەستبە‌‌جێ شه‌هید ده‌بێت.

بۆ ڕۆژی دواتر واتا ٢٧ی ئایاری ١٩٧٧ جارێكی تر سوپای ڕژێم به‌ ڕێگه‌ی حه‌فت فڕۆكه‌ی جۆری نه‌فه‌رهه‌ڵگر خۆیان گه‌یانده‌ باره‌گای گۆڤكێ و پاش دابه‌زاندنیان له ‌لایه‌ن سه‌ربازه‌كانی سوپای ڕژێمه‌وه‌ هێرشێكی به‌ربه‌ڵاو كرایه‌ سه‌ر هێزی پێشمه‌رگه‌، سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ ڕۆژی پێشتر سه‌ركرده‌كه‌یان و چه‌ندین پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مانیان له‌ده‌ست دابوو، كه‌چی قاره‌مانانه‌ به‌رگرییان كرد و سوپای هێرشكه‌ریان به‌خراپی تێكشكاند و ناچار به‌ پاشه‌كشه‌یان كردن.

پاش ئه‌م شه‌ڕە‌ چه‌ند مه‌فره‌زه‌یه‌كی تر هاتنه‌ دۆڵی شه‌هیدان و باره‌گای گۆڤكێ بۆئه‌وه‌ی پاسه‌وانی له‌ شوێنه‌كه‌ و گۆڕی شه‌هیده‌كان بكه‌ن، چۆنكه‌ هه‌واڵیان پێگه‌یشتبوو ڕژێم مه‌به‌ستیه‌تی به‌ فڕۆكه‌ بێته‌ ناوچه‌كه‌ و ته‌رمه‌كان بگوازێته‌وه، مه‌فره‌زه‌كان بۆ ماوه‌ی چل ڕۆژ له‌ ناوچه‌كه‌ مانه‌وه‌ تا ئه‌وكاته‌ی دڵنیابوون له‌وه‌ی سوپا بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‌ ناگه‌ڕێته‌وه‌.‌


سه‌رچاوه‌:

 ئه‌رشیفی ده‌سته‌ی ئینسكلۆپیدیای پارتی دیموكراتی كوردستان.


بابەتی پەیوەندیدار

شەڕى ڕەبایەى گرێ ئیسفکا ١٩٨١

چالاکییەکى پارتیزانى بوو کە هێزێکى پێشمەرگە لە شەوێکى تشرینى دووەمى ١٩٨١ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەى گرێ ئیسفکا لە دەڤەرى بەروارى باڵا، لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستى بەسەردا بگرن و ژمارەیەک سەربازى ڕەبایەکەیان کوشت و دەستیان بەسەر چەک و تەقەمەنى و کەلوپەلى سەربازیدا گرت، پاشان شوێنەکەیان بەجێهێشت و گەڕانەوە بنکەکانیان.

زانیاری زیاتر

شەڕی دەڤەری سندیا ١٩٨٧

ئەم شەڕە لە ئەنجامى هێرشێکى بەربڵاوى سوپاى عێراق بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى و جاشەکان بۆ سەر دەڤەرا سندیا ڕوویدا، هێزى پێشمەرگەى کوردستان بۆ پاراستنى ناوچەکە لە ڕوخان و وێرانکارى گوندەکان، لە ٥ى نیسانى ١٩٨٧ ڕووبەڕووى هێزەکانى حکومەت بووەوە، ئەنجامى شەڕەکە بە سەرکەوتنى هێزى پێشمەرگە و شکستى هێزە عێراقیەکان کۆتایی هات.

زانیاری زیاتر

شەڕی گوندى بانە سوور ١٩٨٤

چالاکییەکى هێزى پێشمەرگەى کوردستانە لە نزیک گوندى بانەسوورى دەوروبەرى دهۆک لە دەڤەرى بادینان، کاتێک کە هێزێکى پێشمەرگەى سەربە ڕێکخراوى ڕێنجبەران بۆسەیەکیان لەسەر جاددەى سەرەکى مانگێشکێ دانایەوە، ئۆتۆمبێلێکى چەکدارانى بەکرێگیراو(جاش) کەوتە بۆسەکەوە و بە ماوەیەکى کەم دەستى بەسەردا گیرا و تەواوى سەرنشینانى کوژران و دەست بەسەر تەواوى چەکەکانیاندا گرت.

زانیاری زیاتر

شەڕى گەلنازکێ

شەڕى گەلنازکێ ڕووبەڕووبوونەوەى هێزى پێشمەرگە لەگەڵ هێزێکى گەورەى سوپاى عێراق و چەکدارانى بەکرێگیراو بوو، بە پاڵپشتى تانک و تۆپ و فڕۆکەى جەنگى لە ٢٤ ئابى ١٩٨٤، لە ئەنجامى هێرشێک کە حکومەتى بەعس کردیە سەر چەند ناوچەیەکى زاخۆ لە دەڤەرى بادینان، دواى هەشت ڕۆژ هێرش و پەلامارى بەردەوام، هێزەکانى حکومەت دووچارى شکستى گەورە بوون و زیانێکى زۆرى گیانى و ماددیان پێگەیشت.

زانیاری زیاتر

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ

شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ شەڕى ڕەبایەى دوازدە ملانێ چالاکییەکى پارتیزانیى هێزى پێشمەرگەى سنوورى دەڤەرى بادینان بوو، هێزێکى هاوبەشى هەردوو ڕێکخراوى ڕێنجبەران و شەهید حەمید، سەربە لێژنەى ناوچەى زاخۆى پارتى دیموکراتى کوردستان، لە نزیک زاخۆ هێرشیان کردە سەر ڕەبایەکى سەربازى و لە ماوەیەکى کەمدا توانیان دەستی بەسەردا بگرن و گورزێکى گەورە بە سەربازانى ڕەبایەکە بگەیەنن، پاشان دەست بەسەر چەک و جبەخانە و بڕێکى زۆر کەلوپەلى سەربازیدا گیرا و دواتر گەڕانەوە شوێنەکانی خۆیان.

زانیاری زیاتر